Tác giả Hồ Thị Ngọc Hoài: "Biết ơn đau khổ để mến yêu cuộc đời"

(Baonghean) - Hơn 10 năm trước, Hồ Thị Ngọc Hoài khi ấy là một giáo viên cấp Ba ở một vùng quê xứ Nghệ gây bất ngờ cho giới cầm bút khi giành giải nhất truyện ngắn Báo Văn nghệ. Bây giờ, cô giáo viết văn khi xưa ấy đã là người viết văn chuyên nghiệp dù chị chỉ nhận rằng “tôi thích viết văn”.

Lận đận với nghề

Tuổi trẻ của Hồ Thị Ngọc Hoài khá lận đận trên con đường đến với văn chương. Học xong cấp 3, 16 tuổi chị thi khoa Văn, Đại học Tổng hợp. Kết quả trượt. Mẹ khuyên học thương nghiệp cho hợp thời. Văn chương không phải là lựa chọn hợp lí trong cách nhìn của đa số người dân quê Tân Kỳ, vào những năm 89,90.

Năm sau đó Hoài chuyển qua thi Thương nghiệp, nghĩ ít nhất kiến thức mình học cũng giúp mẹ phát triển cửa hàng buôn bán nhỏ ở quê. Dù chưa bao giờ Hoài thích những con số, tính toán. Kết quả chỉ cố theo được 2 năm thì bỏ học về quê lấy chồng. Theo đuổi một thứ mình không yêu thích thì khi gặp những hoàn cảnh khó khăn rất khó để vượt qua được.

Nhà văn Hồ Thị Ngọc Hoài
Tác giả Hồ Thị Ngọc Hoài trong một buổi giao lưu chia sẻ văn chương với bạn đọc. Ảnh: NVCC

Trải qua những nghề thợ may, buôn bán cùng mẹ, Hoài vẫn không nguôi nhớ những cuốn sách nơi giảng đường. “Thèm đọc sách kinh khủng, nhất là sách văn”. Vùng quê nhỏ không thể đáp ứng điều ấy, Hòa lại thuyết phục chồng cho quay lại đi thi. Chồng và hầu hết trong gia đình phản đối. Vì đang yên đang lành chồng con, an phận thủ thường ở quê lại khăn gói đi thi đi học hàng năm trời. May rằng, vợ chồng chị gái chồng ủng hộ. Hoài có thêm động lực để quyết tâm theo con đường cô đơn của mình. Quyết tâm đến mức “dám” dọa chồng: “Anh không cho Hoài đi thi, đi học thì có lẽ vợ chồng mình bỏ nhau”. Cuối cùng chồng đành phải chịu.

Khăn gói trở lại trường năm 24 tuổi, học xong về làm cô giáo ở tuổi 30, Hoài trở lại với việc viết lách vào những kì nghỉ hè. Việc soạn giáo án, dạy học, chăm lo gia đình choán hết thời gian của chị. Mà Hoài viết lại rất chậm, tỉ mẩn kĩ lưỡng với từng câu chữ. Có khi trở đi trở lại nhiều lần trong vài năm mới viết xong truyện ngắn. Thung Lam (truyện ngắn ngay lập tức định danh Hồ Thị Ngọc Hoài) được viết trong khoảng thời gian ấy.

Ở tuổi xấp xỉ 40, đột ngột chuyển vào TP.HCM cùng chồng, con. Bản thân chị cũng không ngờ tới quyết định đó lại đến nhanh với mình đến thế. Chị là người sống nặng tình quê, gắn bó lâu với quê mình đến mức không hề nghĩ rằng mình sẽ đi xa. Quyết định vào Nam lập nghiệp như một cái duyên, dù sau đó là những tháng năm khá chật vật của cả hai vợ chồng khi tuổi đời không còn trẻ. Nghĩ lại, chị vẫn tiếc rằng mình đã không bắt đầu sự thay đổi sớm hơn.

Hạnh phúc khi “cứu” được nhân vật

Về truyện ngắn được nhiều độc giả yêu thích của mình, Hoài tâm sự: “Thung Lam mang lại hạnh phúc cho tôi không chỉ trong khi viết, mà nó mang lại hạnh phúc nhiều hơn đó là khi nó được nhiều người chia sẻ… Có người nói với tôi đã khóc khi đọc Thung Lam (không phải là người sống xa quê), có người nói đọc đến lần thứ ba mới phát hiện ra nhân vật mỗi lần về mất một thứ, và dần mất hết… có những người nói tôi viết cho họ (chủ yếu là đàn ông), có người nói Thung Lam có tính toàn cầu, cũng có người nói với tôi đọc mà không hiểu, và tôi còn nghe đâu đó có người đọc rồi nói, cha mẹ nó (cha mẹ của tôi) còn sống chứ đã chết đâu”…

Truyện ngắn Thung Lam và những tác phẩm đã in của nhà văn Ngọc Hoài
Truyện ngắn Thung Lam và những tác phẩm đã in của nhà văn Ngọc Hoài

Hoài dùng vốn sống ngoài ba mươi, “chưa nhiều nhặn chi” của mình khi ấy cùng với việc thủ thỉ nghe các chú, các bạn - những người có cơ hội đi xa, trở về nhiều hơn mình kể chuyện của họ để viết Thung Lam. Ít ai biết, Hoài viết truyện ngắn này khi nơi đi từ nhà xa nhất là qua cầu Bến Thủy, tới Hà Tĩnh. Vậy mà Thung Lam của Hoài đầy ám ảnh về hành trình ra đi để hiểu về nguồn cội. Nhà văn Phạm Xuân Nguyên từng đánh giá về tác phẩm này: “Thung Lam đầy chất thơ. Một chất thơ từ giọng văn nhiều cảm xúc, từ vẻ đẹp của thung Lam như nguồn cội tinh thần, như điểm tựa cuộc sống, từ nỗi niềm buồn thương tiếc nuối những giá trị truyền thống đang có phần phai nhạt, xói mòn trong cuộc sống hiện đại. Truyện viết nhẹ nhàng, day dứt và bảng lảng”.

Dù viết chậm, không viết nhiều (hơn 10 năm theo nghiệp viết chỉ ra 2 tác phẩm - một thơ, một văn) thì Hoài vẫn khiến nhiều người khâm phục khi tạo lập được phong cách của mình. Hoài là một trong rất hiếm nhà văn mà tôi biết, trân trọng, kỹ lưỡng với từng câu chữ, văn chương. Viết một truyện ngắn có khi chị mất hàng năm trời và có khi để “hồi sức” nhân vật của mình, chị vui với niềm vui “tưởng như mình là bác sĩ”. Chị hào hứng nói về những “ca” cứu nhân vật của mình: “Không phải truyện ngắn nào, nhân vật nào viết ra cũng có thể thành công. Nhân vật chưa đủ sức sống thì hẵng cứ để đó, sẽ có lúc mình có hứng bồi đắp, phát triển thêm cho đủ. Cảm giác hồi sinh một nhân vật có khi nhẹ bẫng cả người”.

“Người bình thường, thích viết văn, trồng hoa”

Hồ Thị Ngọc Hoài của ngày viết Thung Lam, bạn bè văn nghệ chỉ biết là một giáo viên trường huyện ít xuất hiện nhưng khi xuất hiện rất sắc. Bây giờ chị cởi mở hơn, chị nói, chọn cho mình lối sống khá đơn giản. Việc chính của chị là chăm nom gia đình, thích viết văn, thích trồng hoa. Ở ngôi nhà nào dù không gian rộng hay hẹp Hoài đều trồng hoa, trồng cây và xem chúng như những người bạn có sinh lực, tâm hồn bên mình. Những bông hoa mang lại niềm vui bé nhỏ nhưng đầy ý nghĩa không thể thiếu trong cuộc sống của chị.

Nhà văn Ngọc Hoài chia sẻ về lao động nghệ thuật và sở thích trồng hoa
Hồ Thị Ngọc Hoài chia sẻ về lao động nghệ thuật và sở thích trồng hoa. Ảnh: V.T.H

Với các con hay với chồng, chị ít khi nói rằng mình là nhà văn hay nói về công việc mình theo một cách đặc biệt nào đó, mà chỉ đơn giản là “thích viết văn”. Chị thích mọi người xung quanh nhìn mình theo cách nhìn một người bình thường, không có bất cứ một điều gì khác biệt. “Nếu con không ngoan, mẹ không dạy được con thì mẹ làm sao có thể viết văn cho người ta đọc?” – đôi khi chia sẻ về nghề với những người thân của Hoài chỉ có thế. Nhiều năm, chồng vẫn là người đọc từng bản thảo, truyện ngắn của vợ và góp những ý kiến chân tình từ góc nhìn của một độc giả. Và chị vẫn thấy mình vui khi được chồng, con hiểu, thông cảm với nghề viết đang theo đuổi.

Hoài có thể nói đầy hào hứng những chuyện về cây, hoa chị trồng. Là chuyện cây nguyệt quế mỗi lần rộ bông lại mang về niềm vui bé nhỏ ngày kia bỗng bị bọn rệp nâu tấn công. Cây chết, chị không cứu nổi dù đã hái từng cái lá diệt rệp, đã có lúc cắt trụi cả cành… chị xót những cái chết của cây kinh khủng. Và còn là chuyện những gốc đào phai trên vùng đất Tân Kỳ chị gắn bó hàng chục năm ở đó. Một lần, một phụ huynh nói, hoa đào sáu cánh sẽ mang lại lộc quanh năm cho gia đình. Từ đó mỗi khi thấy hoa đào nở Hoài lại đưa mắt tìm bông đào sáu cánh nhưng đa số chỉ gặp hoa đào nở năm cánh. Ngày Tết, đến nhà ai nhìn thấy hoa đào sáu cánh cũng thấy niềm vui rộn ràng…

Qua những gập gềnh, những đổi thay, điều tôi cảm nhận được ở Hồ Thị Ngọc Hoài là sự chín chắn, chậm và chắc trong dáng vẻ, phong thái cũng như cách chị sáng tạo, cách chị ứng xử với mọi điều trong cuộc sống này. Chị nói: “Tôi biết ơn những gì mình đã trải qua. Cả những đau khổ! Thật sợ khi những đau khổ đến với mình, nhưng khi đã vượt qua nó rồi thì quả như một nhà văn đã nói: “Đau khổ là tài sản”, và “Chỉ bằng sự đau khổ chúng ta mới học yêu mến cuộc đời”.

Hồ Thị Ngọc Hoài quê Nghệ An, từng là giáo viên dạy Văn trường THPT Tân Kỳ. Chị là tác giả truyện ngắn Thung Lam, đạt giải nhất truyện ngắn Báo Văn Nghệ (một giải thưởng uy tín về văn chương trong nước) - năm 2007. Hiện chị đang sống và làm việc tại TP.HCM. Tác phẩm đã in: Đi đến đó (tập truyện ngắn), Lễ hội này (tập thơ).

tin mới

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Báu vật giữa rừng già

Báu vật giữa rừng già

(Baonghean.vn) -Trong cái thâm u và những mảnh ánh sáng yếu ớt của tiết trời mùa Đông rót xuống qua kẽ lá, tôi dựa lưng vào tấm thân xù xì nhưng ngào ngạt hương của cây sa mu cổ thụ, chợt nhận thấy mình thật bé nhỏ…

Cần biện pháp quyết liệt để dự án cải tạo Quốc lộ 7 đoạn qua Đô Lương không bị thu hẹp quy mô

Cần biện pháp quyết liệt để dự án cải tạo Quốc lộ 7 đoạn qua Đô Lương không bị thu hẹp quy mô

(Baonghean.vn) - Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 7 là công trình trọng điểm quốc gia, nếu vì việc khiếu nại không có sơ sở mà thu hẹp quy mô sẽ gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động GTVT, tác động tiêu cực đến môi trường phát triển kinh tế và suy giảm niềm tin của người dân đối với địa phương.

Người giỏi ở Piêng Mựn

Người giỏi ở Piêng Mựn

(Baonghean.vn) - Piêng Mựn hiểu theo tiếng Thái là một vạt đất bằng và trơn, nằm ở cửa khe nơi thượng nguồn dòng Nậm Nơn. Đây là bản duy nhất trong 9 bản thuộc xã biên giới Mai Sơn (Tương Dương) có phụ nữ làm “thủ lĩnh”. Đó là chị Kha Thị Hoa, nữ trưởng bản được địa phương, người dân tin mến.

Đổi mới hoạt động cơ quan dân cử vì mục tiêu kiến tạo phát triển

Đổi mới hoạt động cơ quan dân cử vì mục tiêu kiến tạo phát triển

(Baonghean.vn) - Từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay, hoạt động giám sát của Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh, HĐND tỉnh Nghệ An tiếp tục có nhiều đổi mới, bám sát thực tiễn cuộc sống, vì mục tiêu kiến tạo phát triển, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực chất, được cử tri và nhân dân đánh giá cao.

Trăn trở rẻo cao Tây Sơn

Trăn trở rẻo cao Tây Sơn

(Baonghean.vn) - Xã rẻo cao Tây Sơn không chỉ hấp dẫn bởi khung cảnh yên bình của những mái nhà sa mu cổ hàng trăm năm tuổi hay suối Hồng Cốc với cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, mát mẻ giữa ngàn xanh rừng pơ mu, sa mu; mà còn hút khách xa bởi bản sắc văn hóa được trao truyền qua nhiều thế hệ...

Giúp hộ nghèo có nhà mới - chuyện ghi bên sông Vinh

Giúp hộ nghèo có nhà mới - chuyện ghi bên sông Vinh

(Baonghean.vn) - Cấp ủy, chính quyền phường Vinh Tân (TP. Vinh) lập kế hoạch, phấn đấu hết năm 2023 sẽ hoàn thành việc xây dựng, sửa chữa nhà ở cho 5 hộ gia đình. Đến ngày 2/11, sau lễ khánh thành bàn giao nhà cho hộ cụ Trần Thị Danh, phường đã hoàn thành được nhiệm vụ đề ra.

Đổi thay của bà con Ơ Đu - cộng đồng dân tộc ít người nhất Việt Nam

Đổi thay của bà con Ơ Đu - cộng đồng dân tộc ít người nhất Việt Nam

(Baonghean.vn) - Ngược miền Tây xứ Nghệ, trong tiết trời Thu dịu nhẹ, chúng tôi ghé thăm bản Văng Môn, xã Nga My, huyện Tương Dương - nơi duy nhất của cả nước có đồng bào Ơ Đu sinh sống; được thấy, được nghe về những điều mới mẻ trong nếp nghĩ, cách làm của cộng đồng dân tộc ít người nhất Việt Nam.

Người giám sát

Người giám sát

(Baonghean.vn) - Với chất giọng vùng Nghi Lộc không thể lẫn, anh Nguyễn Xuân Văn - Phó Chủ tịch MTTQ, Trưởng ban Giám sát đầu tư cộng đồng xã Nghi Thái, chân thành dốc hết tâm can về công tác giám sát, những khó khăn và cả kinh nghiệm bản thân đúc rút được từ thực tế công tác.

Vì Phan Hải là đảng viên

Vì Phan Hải là đảng viên

(Baonghean.vn) - Tôi đứng trên ca bin con tàu hơn 800 sức ngựa cảm giác mình một lần nữa được chinh phục những con sóng dữ Biển Đông. Phan Hải nói lớn để át đi tiếng gió reo ào ạt: “Chuyến đầu tiên tôi đi Hoàng Sa cũng đã chín năm rưỡi rồi. Cảm giác lo âu của ngày hôm ấy vẫn còn nguyên!”.

Chung cư D2 được xây dựng hoàn thành, đưa vào sử dụng từ thập kỷ 80, của thế kỷ trước. Đây là một trong những chung cư "già nua" nhất còn tồn tại ở thành phố Vinh, trên địa bàn phường Quang Trung

Vinh - thời gạch vụn

(Baonghean.vn)- Vườn hoa Lê Mao ngày nay, xưa kia là một con đường trũng. Chính bọn học trò chúng tôi đã khiêng gạch vụn về đổ đầy con đường đó, rồi đắp đất lên trồng hoa, làm thành vườn hoa ngay từ ngày ấy.

Hạn chế rủi ro trong hợp đồng bao tiêu nông sản

Hạn chế rủi ro trong hợp đồng bao tiêu nông sản

(Baonghean.vn) - Vụ việc các hộ thành viên Hợp tác xã Nông nghiệp Tây Hiếu (TX. Thái Hòa) phải đổ bỏ hàng trăm tấn đu đủ chín do doanh nghiệp ký kết bao tiêu sản phẩm đột ngột thông báo dừng thu mua, đã gây cú “sốc” cho các nông hộ.

‘Làn gió mới’ ở mường Choọng

‘Làn gió mới’ ở mường Choọng

(Baonghean.vn) -Về với xã Châu Lý - đất mường Choọng xưa, là địa bàn khó khăn của huyện miền núi Quỳ Hợp, đến đâu cũng nghe náo nức chuyện hiến đất, mở đường, phát triển cây nguyên liệu, làm du lịch cộng đồng. Phong trào xây dựng nông thôn mới đã giúp xã nghèo khởi sắc, đưa ấm no về với đồng bào.

Đại dự án du lịch Đảo Chè: 6 năm xây... trên giấy!

Đại dự án du lịch Đảo Chè: 6 năm xây... trên giấy!

(Baonghean.vn) - Từ năm 2017, vùng Đảo Chè các xã Thanh An, Thanh Thịnh ra đời cùng một đại dự án 1.532 tỷ đồng do Cienco4 làm chủ đầu tư, mà đến nay đã 6 năm trôi qua đại dự án đó vẫn nằm im trên giấy trong sự ngóng đợi của cán bộ, nhân dân huyện Thanh Chương...

Tươi mới Na Ngoi

Tươi mới Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Chớm Thu, lên với xã biên giới Na Ngoi ( Kỳ Sơn), không chỉ mê đắm bởi khung cảnh núi non hùng vĩ, mà còn ấn tượng bởi những màu sắc tươi mới từ những vườn dược liệu, vườn đào, rẫy gừng và những ruộng lúa nước mơn mởn xanh.

Để Nghệ An ‘bước thật mạnh, tiến thật xa’

Để Nghệ An ‘bước thật mạnh, tiến thật xa’

(Baonghean.vn) - Sau Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 30/7/2013, Bộ Chính trị đã tiếp tục thể hiện sự quan tâm đặc biệt với quê hương Bác Hồ bằng việc ban hành Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 18/7/2023 về xây dựng, phát triển Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Dự án ‘khoanh nuôi đất’ đội lốt trung tâm dạy nghề chất lượng cao giữa thành phố Vinh

Dự án ‘khoanh nuôi đất’ đội lốt trung tâm dạy nghề chất lượng cao giữa thành phố Vinh

(Baonghean.vn) - Được miễn tiền thuê đất từ năm 2011 đến năm 2047, nhưng dự án Trung tâm Dạy nghề Việt Nhất chất lượng cao từ nhiều năm qua đã và đang được sử dụng làm kho xưởng cưa, xẻ gỗ lem nhem, nhếch nhác. Thế nên, cán bộ và nhân dân phường Quán Bàu gọi đây là “dự án lợi dụng chính sách”!

Vang mãi khúc tráng ca Truông Bồn

Vang mãi khúc tráng ca Truông Bồn

(Baonghean.vn) - Truông Bồn, tọa độ lửa năm nào, nay đã rợp những hàng cây xanh che mát khoảng trời hố bom xưa. Câu chuyện của những TNXP đã không tiếc máu xương, cống hiến cả thanh xuân cho dân tộc sẽ mãi được lưu truyền như một bản hùng ca bất tử.

Vui chuyện mới ở Thạch Ngàn...

Vui chuyện mới ở Thạch Ngàn...

(Baonghean.vn) - Xã Thạch Ngàn là nơi đón 80 hộ đồng bào Đan Lai về sinh sống tại các bản Thạch Sơn, Bá Hạ, đời sống hết sức khó khăn. Vài năm nay huyện Con Cuông đang đẩy mạnh Chương trình Ngân hàng bò giúp đỡ hộ nghèo, ở xã Thạch Ngàn có 10 hộ tham gia...

Hiểm họa mang tên ‘bụi phổi’

Hiểm họa mang tên ‘bụi phổi’

(Baonghean.vn) - Chỉ trong thời gian ngắn, tại Nghệ An, có hàng loạt công nhân làm việc tại các công ty chuyên về khai thác, chế biến khoáng sản phát hiện mắc bệnh bụi phổi. Nhiều người trong số đó tử vong rất nhanh ngay sau khi phát hiện bệnh. 

Đừng bê tông hóa đảo ngọc Lan Châu!

Đừng bê tông hóa đảo ngọc Lan Châu!

(Baonghean.vn) - Đã từ rất lâu, đảo Lan Châu được định danh là “hòn ngọc xanh” thiên nhiên ưu ái, ban tặng cho vùng biển Cửa Lò. Thế nhưng, “hòn ngọc xanh” ấy đang chịu những tác động xấu, bị bê tông hóa, mai một dần đi vẻ đẹp tự nhiên, hoang sơ...