Tai nạn lao động: Xử "mạnh tay" để tăng tính răn đe

Tiếp tục chương trình làm việc, chiều 25/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe và cho ý kiến lần đầu đối với dự án Luật An toàn vệ sinh lao động (gồm 7 chương, với 91 điều). Các ý kiến cơ bản đánh giá sự chuẩn bị công phu của Ban soạn thảo, cụ thể hóa được quy định trong Hiến pháp về quyền của người lao động; thống nhất cao các quan điểm hướng tới bảo vệ quyền của người lao động ở 2 khu vực: có quan hệ lao động và không có quan hệ lao động.

Doanh nghiệp ít báo cáo về tai nạn chết người

Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và xã hội Phạm Thị Hải Chuyền cho biết: Sau gần 20 năm thi hành, các quy định ATVSLĐ tại Bộ luật lao động cơ bản đã đi vào thực tiễn cuộc sống và mang lại một số kết quả. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, sự gia tăng về số lượng doanh nghiệp cũng như kỹ thuật công nghệ mới, thì những yêu cầu về phúc lợi và đảm bảo ATVSLĐ cũng đặt ra những thách thức mới, đồng thời cũng bộc lộ những hạn chế, bất cập trong công tác an toàn, vệ sinh lao độngcũng tồn tại nhiều hạn chế.

Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền giải trình tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền dẫn chứng: Đơn cử là việc tỷ lệ doanh nghiệp được thanh tra, kiểm tra hàng năm thấp. Trong đó số thanh tra viên tham gia làm nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành về an toàn, vệ sinh lao động chỉ có khoảng 150 người, nên trung bình mỗi năm chỉ có khoảng 0,22% số doanh nghiệp đang hoạt động được thanh tra pháp luật lao động nói chung và ATVSLĐ nói riêng. Các vụ tai nạn lao động chết người hầu hết không đảm bảo thời hạn điều tra theo quy định, số vụ có đề nghị truy cứu trách nhiệm hình sự chỉ chiếm khoảng 2%, đồng thời việc xử phạt các hành vi vi phạm về an toàn, vệ sinh lao động còn hạn chế, chưa đủ sức răn đe nên không có tác dụng giáo dục, phòng ngừa việc tái diễn các vi phạm. "Chính vì vậy việc xây dựng Luật an toàn, vệ sinh lao động là hết sức cần thiết trong giai đoạn hiện nay"- Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền nhấn mạnh.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách của Quốc hội Phùng Quốc Hiển bày tỏ băn khoăn khi trong Luật đề cập tới Quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp là quỹ thành phần của Quỹ BHXH. "Vậy có phải là "quỹ trong quỹ" không? Cơ chế quản lý thế nào? Có bộ máy mới không"?-ông Hiển đặt vấn đề.

Ủng hộ việc có thanh tra chuyên ngành, tuy nhiên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị cần giải trình thêm về số thanh tra chuyên ngành lao động, nếu riêng lẻ sẽ phân tán lực lượng. Đồng quan điểm với Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng dân tộc Ksor Phước thắc mắc việc có tăng biên chế thanh tra hay không.

Giải trình về những vấn đề trên, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết hệ thống thanh tra không chỉ có ở Bộ mà các cơ quan khác cũng có nên số lượng thanh tra tới đây sẽ được bổ sung. Hiện ở huyện không có người nên có nơi khi báo lên về tai nạn chết người mới biết.

Bộ trưởng cũng cho rằng nếu không tăng biên chế thanh tra sẽ không đảm bảo được quản lý Nhà nước, trong khi doanh nghiệp ít khi tự giác báo cáo về tai nạn và chủ yếu doanh nghiệp tự xử lý khi xảy ra tai nạn.

Cụ thể chế tài để xử lý

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước cho rằng Luật này phải thể hiện được tính phòng ngừa xảy ra tai nạn. Nêu thực tế nhiều vụ tai nạn xảy ra có nguyên nhân từ việc sử dụng lao động không đảm bảo tiêu chuẩn, không được đạo tạo, ý thức chấp hành kém, ông Ksor Phước đề nghị cần nghiên cứu để thể hiện trong luật để có tính răn đe.

Về xử lý sự cố, ứng cứu khẩn cấp, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cho rằng Dự thảo Luật mới đề cập vai trò của người lao động, do đó cần đưa vào 2 đối tượng người lao động và cơ quan chính quyền địa phương để không có tình trạng "khi sập mỏ đá chết người mà ông chính quyền đứng nhìn để ông giám đốc doanh nghiệp xử lý”.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị làm rõ chế tài để sau này thanh tra dễ xử lý: “Từng đối tượng khác nhau khi xảy ra tai nạn thì xử lý khác nhau. Lao động không đủ điều kiện mà chủ vẫn dùng dẫn đến tai nạn thì anh phải trả tiền, thậm chí nuôi suốt đời. Còn anh lao động bừa bãi, không tuân theo mà bị tai nạn thì mức hỗ trợ phải khác. Phải đưa vào luật để sau này dễ xử lý”.

* Trước đó, vào sáng 25/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt.

Luật thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành được Quốc hội thông qua ngày 14/11/2008, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/4/2009.

Qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật thuế tiêu thụ đặc biệt để tạo khuôn khổ pháp lý hoàn chỉnh, đồng bộ và thuận lợi trong quá trình thực hiện.

Sau gần 5 năm thực hiện, cùng với quá trình phát triển của nền kinh tế, Luật thuế tiêu thụ đặc biệt đã bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế, bất cập, không còn phù hợp.

Trong Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011-2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy định việc nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt để hướng dẫn, điều tiết tiêu dùng phù hợp với tình hình phát triển kinh tế-xã hội và xây dựng lộ trình điều chỉnh thuế đối với một số mặt hàng như thuốc lá, rượu, bia...

Cùng với đó, trong tổng thể chiến lược tài chính, ngân sách, thực hiện các cam kết trong hội nhập kinh tế quốc tế sẽ điều chỉnh cắt, giảm về đối tượng và mức thuế suất của nhiều sắc thuế trong thời gian gần đây, thì cần thiết phải có phương án để bù đắp nguồn thu, đảm bảo an ninh tài chính quốc gia.

Một số ý kiến đánh giá, sau 5 năm thực hiện, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt đặt ra trên cơ sở sửa đổi những nội dung tồn tại, hạn chế, bổ sung những vấn đề phát sinh trong thực tiễn và đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội trong giai đoạn tới.

Yêu cầu và thực tiễn đặt ra trong lần sửa đổi, bổ sung lần này là rất lớn, nhưng phạm vi sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Luật như Tờ trình của Chính phủ tương đối hẹp, chưa bao quát một cách toàn diện đối với tất cả các nhóm hàng hóa chịu thuế.

Vì vậy, Chính phủ cần tổng kết, đánh giá toàn diện hơn về quá trình thực thi Luật hiện hành, đề xuất các nội dung sửa đổi, bổ sung căn bản, đầy đủ, toàn diện Luật thuế tiêu thụ đặc biệt lần này.

Thảo luận các nội dung cụ thể, về đối tượng chịu thuế, nhiều ý kiến đồng tình với quy định của dự thảo luật loại bỏ napta (naphtha), chế phẩm tái hợp (reformade component) và các chế phẩm khác để pha chế xăng ra khỏi đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm phù hợp với thực tiễn, đảm bảo giảm các thủ tục hành chính trong việc kê khai, khấu trừ thuế, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng cùng nhiều ý kiến trong Ủy ban thường vụ Quốc hội tán thành với đề xuất của Ủy ban Tài chính-Ngân sách đề nghị Chính phủ bổ sung việc áp dụng mức thuế ưu đãi hơn đối với sản phẩm xăng sinh học.

Gần đây trên thị trường đã xuất hiện xăng E5 (xăng có pha trộn một tỷ lệ nguyên liệu sinh học), giảm ô nhiễm môi trường cần được phát triển để thay thế một phần nhiên liệu hóa thạch truyền thống, cũng như góp phần đảm bảo an ninh năng lượng và bảo vệ môi trường, phù hợp với xu thế phát triển chung trên thế giới. Theo đó, cần áp dụng mức thuế suất thấp hơn so với xăng thông thường (ưu đãi theo tỷ lệ ethanol và các chế phẩm sinh học trong xăng).

Qua thảo luận, nhiều ý kiến cũng tán thành với đề nghị cần nghiên cứu bổ sung mặt hàng kinh doanh game online vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Loại hình kinh doanh game hiện nay là mặt hàng có doanh thu lớn, mức lợi nhuận cao so với các loại hình kinh doanh khác, thu hút mọi độ tuổi, tầng lớp dân cư, đặc biệt là giới trẻ tham gia.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng thể hiện sự đồng tình với quy định của dự thảo luật bổ sung tàu bay phục vụ mục đích an ninh, quốc phòng vào đối tượng không chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Là cơ quan thẩm tra, Thường trực Ủy ban Tài chính-Ngân sách đồng tình với quy định của dự thảo luật áp dụng thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với hàng hóa đưa vào khu được áp dụng quy chế khu phi thuế quan có dân cư sinh sống.

Thực tế hiện nay đã phát sinh tình trạng lợi dụng cơ chế ưu đãi thuế đối với các khu vực phi thuế quan có cả khu dân cư sinh sống để đưa hàng hóa vào trong khu vực phi thuế quan, sau đó được bán trở lại và tiêu dùng trong dân cư, tạo ra sự không công bằng, gây thất thu cho ngân sách nhà nước.

Đồng thời, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu kiến nghị sửa đổi đối với các sắc thuế khác đang được miễn trong khu phi thuế quan có cả dân cư sinh sống để đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với đề nghị của Chính phủ dự kiến trình dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt tại kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2014). Để bảo đảm kịp thời ban hành văn bản hướng dẫn thi hành, thực hiện công tác tuyên truyền và chuẩn bị điều kiện quản lý cho cả doanh nghiệp và cơ quan thuế, Chính phủ đề nghị hiệu lực thi hành của dự án Luật này là từ ngày 1/7/2015.

Theo VOV/Vietnam+