Những ngày áp Tết Nguyên đán Tân Sửu, thời tiết giá rét, nhiệt độ xuống thấp, nhu cầu di chuyển người và hàng hóa ở khu vực biên giới tăng cao là một áp lực lớn đối với lực lượng chức năng trong công tác phòng, chống tội phạm và phòng chống dịch Covid -19.
Hơn 21h một ngày rét cắt da, cắt thịt, đang ngồi nói chuyện với cán bộ Đồn Biên phòng Mỹ Lý (Kỳ Sơn) thì tiếng chuông điện thoại vang lên réo rắt, Trung tá – Đồn trưởng Nguyễn Sỹ Đức nghe máy xong, khuôn mặt trở nên đăm chiêu: “Chốt trực Covid-19 ở bản Nhọt Lợt bắt được 2 người Mông từ địa bàn khác sang, mà trên đó hiện tại chỉ có 4 người, phải điều anh em lên tăng cường để áp giải về”. “Đi ngay bây giờ á”? Chúng tôi kêu lên thảng thốt.
Sau khi nghe lệnh từ chỉ huy, 2 chiến sỹ trẻ Đồn Biên phòng Mỹ Lý vội vã chuẩn bị tư trang, mặc áo chống rét, cầm đèn pin lên đường trong đêm tối mịt mù và cái lạnh buốt giá thấu xương. Đối với họ, thì những chuyến đi bộ mấy tiếng đồng hồ đường rừng để lên chốt trong đêm như vậy đã trở nên quen thuộc.
Đồn Biên phòng Mỹ Lý được giao quản lý địa bàn 2 xã Bắc Lý, Mỹ Lý gồm 25 bản với đường biên dài 48,488 km, 9 cột mốc. Trên địa bàn có 4 tổ chốt phòng, chống dịch Covid-19, trong đó xa nhất là chốt mốc 390 ở độ cao hơn 1.800m so với mực nước biển, sát với biên giới Việt Nam – Lào. Dù thời tiết khắc nghiệt nhưng cán bộ, chiến sỹ ở các điểm chốt duy trì nghiêm chế độ trực 24/24h để phối hợp với lực lượng chức năng nước bạn Lào bảo vệ đường biên giới, cột mốc. Đồng thời, thực hiện nhiệm vụ kiểm soát dịch Covid-19, làm tốt công tác tuyên truyền nâng cao cảnh giác cho đồng bào vùng biên trong bảo vệ chủ quyền biên giới. Các kíp trực ở điểm chốt được thay ca sau 15 ngày thực hiện nhiệm vụ.
Tương tự, Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn có nhiệm vụ bảo vệ đoạn biên giới dài 29,752 km, kiểm soát Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn và địa bàn 2 xã Tà Cạ và Nậm Cắn, huyện Kỳ Sơn. Ngay từ khi dịch Covid -19 có diễn biến phức tạp, thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh, Ban Chỉ huy Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn đã triển khai đồng bộ các biện pháp đảm bảo kiểm soát chặt chẽ cửa khẩu, biên giới, tuyên truyền vận động nhân dân phòng, chống sự lây lan của dịch. Đặc biệt, vào dịp đầu năm mới và áp Tết Nguyên đán, ngoài việc kiểm soát lượng người qua lại, hàng hóa thông quan thì hằng ngày với phương châm “Chống dịch như chống giặc”, những chuyến tuần tra, kiểm soát của cán bộ, chiến sỹ vẫn diễn ra lặng lẽ trong sương mù và giá rét trên biên giới. Bởi nơi đây, các loại tội phạm, đối tượng xuất, nhập cảnh trái phép vẫn thường lợi dụng đêm tối, địa hình phức tạp, thời tiết bất lợi để xâm nhập vào nội địa.
Hiện tại, BĐBP Nghệ An đang duy trì 31 tổ, chốt cố định/212 đồng chí (BĐBP tỉnh 173 đồng chí, còn lại là của các lực lượng khác) làm nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới kết hợp phòng, chống dịch Covid-19. Đồng thời, đầu tư kinh phí triển khai xây dựng các tổ chốt kiên cố và bán kiên cố, đảm bảo vật chất cho các tổ, chốt đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch lâu dài.
Thời điểm giáp Tết Nguyên đán cũng là giai đoạn công tác phòng, chống dịch trên tuyến biên giới rất “nóng”, bởi người dân lao động ở bên kia biên giới về nhiều và luôn tìm cách trốn tránh lực lượng chức năng để không phải cách ly y tế. Thời gian gần đây, liên tục những vụ việc công dân xuất, nhập cảnh trái phép qua đường mòn, lối mở đã bị lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ. Điển hình vào đêm 18/1, tại bản Piêng Lâng, xã Nậm Giải (Quế Phong), lực lượng tuần tra của Đồn Biên phòng Hạnh Dịch phát hiện, bắt giữ 7 người lợi dụng đêm tối tìm cách nhập cảnh trái phép qua biên giới. Qua xác minh, các đối tượng trên đều là công nhân lao động tại thủy điện Nậm Xăng 3 (Lào) nay muốn về Việt Nam nhưng do lo sợ bị cách ly nên đã tìm đường nhập cảnh trái phép.
Tiếp đó, vào hồi 08 giờ ngày 21/01, tại khu vực đường mòn thuộc bản Tiều Tiêu, Tổ tuần tra chốt số 1, Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế (CKQT) Nậm Cắn (Kỳ Sơn) phát hiện 02 đối tượng gồm: Trần Ngọc Thắng, SN 1981, trú tại huyện Anh Sơn và Nguyễn Văn Toại, SN 1997, trú tại huyện Tân Kỳ (Nghệ An) đang có hành vi nhập cảnh trái phép. Qua làm việc các đối tượng khai nhận sang Lào để làm ăn, nay muốn về quê ăn tết nhưng sợ phải cách ly, nên thông qua mạng xã hội của một số người dân làm cùng đã liên hệ nhờ người đưa nhập cảnh trái phép về Việt Nam, với giá tiền công là 3 triệu kíp Lào. Cũng trong ngày 21/1, tổ tuần tra kiểm soát phòng, chống dịch Covid -19, Đồn Biên phòng Thông Thụ trong khi đang tuần tra ở khu vực vành đai biên giới thuộc bản Mường Phú, xã Thông Thụ, huyện Quế Phong đã phát hiện đối tượng Lô Văn Tứ, SN 1986, trú tại huyện Quế Phong có hành vi nhập cảnh trái phép. Tứ khai xuất cảnh sang Lào làm công nhân lái xe cho Công ty xây dựng Văn Phuông, huyện Mường Quắn, tỉnh Hủa Phăn (Lào) muốn về quê đón tết, nhưng sợ bị cách ly nên đã tìm đường nhập cảnh trái phép về Việt Nam.
Mới đây, vào hồi 20 giờ ngày 22/01, tổ tuần tra chốt phòng, chống dịch Covid-19 số 4, Đồn Biên phòng CKQT Nậm Cắn đang thực hiện nhiệm vụ tại đường mòn thuộc bản Tiền Tiêu, xã Nậm Cắn (Kỳ Sơn) thì phát hiện 3 đối tượng: Trần Hoàng Dũng, SN 1970, trú tại tỉnh Bình Phước; Phan Nguyễn Thanh Xuân, SN 1989, trú tại tỉnh Khánh Hòa và Lê Hùng, SN 1975, trú tại tỉnh Đồng Nai đang có hành vi nhập cảnh trái phép từ Lào về Việt Nam.
Qua xác minh cả 3 đối tượng trên đều là công nhân tại thủy điện Nậm Mộ 4, Nậm Ngạt, huyện Mường Mộc, tỉnh Xiêng Khoảng (Lào). Do muốn về quê ăn tết và không phải cách ly nên đã đi xe khách đến khu vực bản Đỉnh Đam, cụm bản Noọng Hét Tây, huyện Noọng Hét, tỉnh Xiêng Khoảng và tìm đường về Việt Nam thì bị tổ tuần tra chốt số 4 phát hiện và bắt giữ.
Những trường hợp nhập cảnh trái phép, đều được lực lượng chức năng phối hợp địa phương tổ chức đưa đi cách ly phòng, chống Covid-19, hết thời gian cách ly sẽ xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh những lao động từ bên kia biên giới về quê ăn tết muốn trốn tránh cách ly liều lĩnh nhập cảnh trái phép qua đường mòn, lối mở. Một số người chỉ vì hám lợi trước mắt đã tổ chức đưa người xuất, nhập cảnh (XNC) trái phép, vừa vi phạm pháp luật vừa tiềm ẩn nhiều nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh trong cộng đồng. Điển hình như ngày 14/12/2020, TAND tỉnh Nghệ An đưa bị cáo Lầu Bá Chù (SN 1989), tại bản Trường Sơn, xã Nậm Cắn, huyện Kỳ Sơn ra xét xử và tuyên phạt 12 tháng tù về tội “Tổ chức cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh trái phép” ngay trong dịp cao điểm giữa mùa dịch. Trước đó, Lầu Bá Chù đã giúp Đậu Xuân Chung vượt biên trái phép từ Lào về Việt Nam ngay giữa mùa dịch theo đường tiểu ngạch nhằm trốn tránh cơ quan chức năng với giá tiền công 1,1 triệu kíp Lào.
Với đặc điểm là tỉnh có tuyến biên giới dài 468,28 km (chiếm gần 1/4 tổng chiều dài biên giới Việt Lào, dài nhất so với các tỉnh có chung đường biên giới); với 5 cửa khẩu và hàng trăm đường tiểu ngạch qua lại biên giới là một thách thức lớn với Nghệ An trong công tác phòng, chống tội phạm và phòng chống dịch.
Để thực hiện tốt nhiệm vụ “kép” quản lý, bảo vệ biên giới và phòng, chống dịch thời điểm trước, trong và sau Tết Nguyên đán, bên cạnh tăng cường hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật nâng cao nhận thức cho cư dân hai bên biên giới không xuất, nhập cảnh trái phép; tích cực cung cấp thông tin, tố giác, giúp BĐBP và lực lượng chức năng phát hiện, ngăn chặn, triệt phá các đường dây đưa người XNC trái phép. Thượng tá Hồ Quyết Thắng – Phó Chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng BĐBP tỉnh cho biết: BĐBP tỉnh đã điều động, bổ sung quân từ Bộ Chỉ huy và Tiểu đoàn huấn luyện cơ động, đồng thời đề nghị Tỉnh ủy ban hành công văn chỉ đạo các huyện tăng cường lực lượng (công an xã, dân quân) cho các chốt phòng chống dịch, bảo đảm quân số trực 24/24h.
Để động viên các lực lượng đang “căng mình” bám trụ trong giá rét làm “lá chắn” tại các chốt phòng, chống dịch Covid-19 ở khu vực biên giới, ngoài các hoạt động thăm, tặng quà của cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể các cấp, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh đã điều động đội tuyên truyền văn hóa lên biểu diễn văn hóa văn nghệ tại các chốt biên giới. Đồng thời, chú trọng đảm bảo đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, chiến sỹ trực tiếp thực hiện nhiệm vụ ở các tổ, chốt khi Tết đến, Xuân về.
