'Tầm thường hoá' sự nổi tiếng

Trời ơi, chúng ta đang ở đâu vậy? Từ khi nào mà sự nổi tiếng lại được xây dựng trên cái nền rẻ mạt, tầm thường và ảo tưởng như thế?

Tối cuối tuần, rảnh rang nằm lướt mạng, choáng váng khi thấy một livestream bán quần áo nam táo bạo đến mức người bán vừa luôn miệng giới thiệu sản phẩm, vừa lấy tay sờ soạng khiếm nhã lên cơ thể của người mẫu cạnh bên. Mẫu nam, theo giới thiệu của chủ phòng livestream là cao 1m8, tỷ lệ thân hình chuẩn mực. Livestream không quay rõ mặt người mẫu, camera cố tình chỉ lấy góc từ cổ trở xuống, chắc là để thuận tiện cho các hành vi suồng sã lúc bán hàng.

Mẫu nam chịu trách nhiệm thử mọi bộ quần áo mà người xem livestream bình luận yêu cầu, nhưng thay vì tránh đi nơi khác thì anh ta cởi phăng ngay trước ống kính camera, thậm chí còn làm vài động tác gợi dục. Bàn tay của chủ phòng livestream vuốt ve không sót chỗ nào trên cơ thể mẫu nam, nói những lời tục tĩu; nhưng kỳ lạ thay, càng làm lố như thế thì lại càng hút “mắt” xem. Phòng livestream lúc mới mở chỉ vài trăm người theo dõi, nhưng khi mẫu nam táo bạo hơn thì lập tức thu hút vài chục nghìn “mắt”, sản phẩm vì thế cũng bán chạy như tôm tươi.

Dạo Facebook, TikTok, YouTube…, ngày càng xuất hiện nhiều “idol” của giới trẻ, mà thú thực tò mò vào xem thì không thể hiểu nổi những nhân vật ấy có cái gì để thần tượng? Xăm trổ đầy người, dáng hình ngổ ngáo, tự khoác và tự khoe tiểu sử vào tù ra tội, nghiện hút chơi bời rồi lấy đó làm tự hào; quay cảnh vung tiền như rác ở vũ trường, quán nhậu; tay phải ôm em chân dài, tay trái sàm sỡ hot girl…

Thế đã đành, ừ thì xã hội muôn hình vạn trạng, nhưng các “giang hồ mạng” lại còn livestream dạy đời, nói đạo lý, khuyên “bọn trẻ ranh chúng mày” cách sống… Thật quá kinh khủng! Vô hình trung, những hình ảnh xấu xí và nhân cách thối rữa tràn lan trên mạng khiến một bộ phận giới trẻ bị ảnh hưởng, dẫn tới sự lệch lạc về nhân sinh quan, nghĩ rằng vậy là oách, là ngầu, để rồi “ước gì em được như anh”, “anh ơi anh có nhận đệ tử không”…

Một xu hướng đáng sợ khác trên mạng xã hội là review hàng quán. Các Facebooker, TikToker, YouTuber đi lên từ những video review ẩm thực, giờ đây phần lớn trở thành nỗi khiếp đảm của các chủ cửa hàng. Chuyện ăn uống ngon dở, khen chê là lẽ thường tình, nhưng đi review với mục đích chăm chăm bới lông tìm vết, móc mỉa lỗi lầm, thậm chí cố tình làm lố bằng cách đập bàn đập ghế, chửi bới chủ hàng bởi món ăn không như ý… để quay video câu view, tạo sự kịch tính cho người xem… thì không thể chấp nhận được. Nhiều hàng quán ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh đã phải treo bảng không tiếp khách đến review, quay phim, chụp hình là vì vậy!

Những tài khoản mạng xã hội kiếm tìm sự nổi tiếng bằng con đường cục súc, thô lỗ, dung tục… xuất hiện ngày càng nhiều. Họ có cùng một mục tiêu: tạo sự khác lạ, càng lạ càng tốt, bất chấp thuần phong mỹ tục và luân lý đạo đức, chỉ cần nhiều view. View trở thành công cụ đo lường sự nổi tiếng, và dĩ nhiên đi liền với nó là thu nhập. Nhiều view trên YouTube thì gắn quảng cáo tự động càng nhiều, tiền về tài khoản càng lớn; nhiều view trên Facebook thì có cơ hội được các nhãn hàng tiếp cận thuê viết nội dung quảng cáo, với bảng giá cao chót vót; nhiều view trên TikTok thì ngay lập tức có thể livestream bán hàng, bất cứ hàng gì, đều đắt khách… Thế nên, người ta “tầm thường hoá” sự nổi tiếng, nổi tiếng bằng mọi giá!

Thực trạng nhức nhối là vậy nhưng chế tài xử lý hiện vẫn chưa đủ răn đe. Phần lớn các YouTuber, TikToker, Facebooker vi phạm, nếu gây xôn xao dư luận, báo chí lên tiếng thì cơ quan chức năng mới vào cuộc xử lý, nhưng chủ yếu là nhắc nhở và xử phạt vi phạm hành chính; còn tràn lan những “người nổi tiếng” khác vẫn sản xuất nội dung câu view bình thường.

Thời đại bây giờ, dù có bất bình với hiện tượng mạng xã hội lệch chuẩn đến đâu đi chăng nữa thì cũng khó có thể xoá tài khoản, tách rời hoàn toàn với môi trường Internet. Nóng ruột khi con cái chúng ta vẫn cố tình hoặc vô tình xem những video, hình ảnh tầm thường ấy mỗi ngày, nhưng để làm một điều gì đó để hạn chế, tiến tới xoá bỏ nội dung xấu, độc trên mạng thì thật khó lắm thay! Điều đó không chỉ cần đến chế tài mạnh mẽ, quyết liệt hơn từ cơ quan chức năng, mà còn cần đến sự thay đổi của chính mỗi chúng ta.

Những “giang hồ mạng”, những kênh “view bẩn” không tự nhiên mà nổi tiếng, chính chúng ta dù vô tình hay hữu ý đang tiếp sức đẩy view cho chúng bằng sự quan tâm chú ý của mình. Lờ chúng đi, và ấn nút block, report kênh để báo với các nhà quản lý nền tảng rằng ở đây có nội dung vi phạm chính sách cộng đồng, trái thuần phong mỹ tục… Làm được như vậy, chúng ta đang cứu môi trường sống của chính mình, cứu tương lai của con em mình đó!