Tăng cường tính tuân thủ pháp luật để bảo vệ quyền lợi người lao động

Vấn đề nhức nhối

Chính sách Bảo hiểm xã hội là một trong những trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, được Đảng, Nhà nước quan tâm và được thực hiện ngay từ khi mới thành lập nước. Đặc biệt, từ khi có Luật Bảo hiểm xã hội, việc tổ chức thực hiện và giải quyết các chính sách an sinh xã hội hiệu quả hơn, số người tham gia và thụ hưởng chính sách xã hội ngày càng tăng. Tuy nhiên, đến nay, việc triển khai đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc còn có những bất cập, tình trạng chậm đóng, trốn đóng Bảo hiểm xã hội tại một số doanh nghiệp đang là vấn đề nhức nhối trên cả nước.

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng chậm đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, nhưng nguyên nhân đầu tiên và cơ bản nhất là ý thức chấp hành pháp luật Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế của chủ sử dụng lao động chưa tốt. Thực tế, có những trường hợp người sử dụng lao động hiểu rõ quy định về việc tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế cho người lao động nhưng vẫn cố tình không đóng hoặc chỉ đăng ký tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế cho một số nhân sự để giảm chi phí. Thậm chí chấp nhận đóng lãi suất chậm nộp, lạm dụng tiền đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế của người lao động để quay vòng vốn.

Bên cạnh đó, nhận thức của một bộ phận người lao động về chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế cũng chưa đầy đủ nên còn có những trường hợp đồng ý với chủ sử dụng lao động trốn đóng, nợ đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế. Trường hợp hiểu biết về chính sách lại vì sức ép việc làm nên không dám đấu tranh với chủ sử dụng lao động để tự bảo vệ quyền lợi của mình. Một số trường hợp khác chưa thực sự quan tâm, không nắm bắt thông tin của việc đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế của bản thân nên không có thông tin về việc chủ sử dụng lao động nợ Bảo hiểm xã hội…

Cần xác định rõ việc thực hiện tốt chính sách, pháp luật về Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế sẽ giúp người lao động yên tâm làm việc, gắn bó và cống hiến để phát triển doanh nghiệp bền vững. Bên cạnh đó, người lao động cần ý thức được việc tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế chính là bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của mình. Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đã dành riêng một chương để quy định về quản lý thu, đóng Bảo hiểm xã hội; làm rõ nội hàm và việc xử lý hành vi chậm đóng và hành vi trốn đóng Bảo hiểm xã hội. Theo đó, hướng tới việc tăng cường tính tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động.

Cần sự vào cuộc quyết liệt của các ban, ngành liên quan

Để góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của các đơn vị sử dụng lao động, qua đó, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, thời gian qua, Bảo hiểm xã hội tỉnh Nghệ An đã triển khai nhiều giải pháp đôn đốc thu, giảm nợ. Trong đó, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách pháp luật về Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y, Bảo hiểm thất nghiệp tại các đơn vị sử dụng lao động.

Ông Hoàng Văn Minh - Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh Nghệ An cho biết: Trong 6 tháng đầu năm 2024, Bảo hiểm xã hội tỉnh đã tổ chức thanh tra chuyên ngành đối với 140 đơn vị sử dụng lao động; Thanh tra chuyên ngành đột xuất 50 đơn vị; Triển khai kiểm tra đối với 22/30 đơn vị sử dụng lao động theo kế hoạch được giao.

Sau khi kiểm tra, Bảo hiểm xã hội tỉnh đã kiến nghị xử lý truy đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp đối với 93 lao động với tổng số tiền phải truy đóng (chưa bao gồm lãi truy đóng) là: 462,8 triệu đồng; Truy đóng do đóng thiếu mức quy định đối với 5 lao động; Thu hồi về quỹ Bảo hiểm xã hội do thanh toán sai chế độ Bảo hiểm xã hội ngắn hạn đối với 74 lượt lao động với số tiền hơn 137 triệu đồng; Xử phạt vi phạm hành chính đối với 7 đơn vị sử dụng lao động có hành vi vi phạm hành chính về đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp với tổng số tiền xử phạt yêu cầu nộp ngân sách Nhà nước là 106,7 triệu đồng; tổng số tiền buộc khắc phục hậu quả là 390,9 triệu đồng.

Phối hợp, đề nghị các tổ chức tín dụng nơi đơn vị sử dụng lao động mở tài khoản cung cấp số dư khả dụng làm cơ sở ban hành 9 Quyết định cưỡng chế thi hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền buộc cưỡng chế thi hành là 911,4 triệu đồng; Số tiền đã cưỡng chế thi hành thành công là: 644,6 triệu đồng (trong đó, số tiền xử phạt vi phạm hành chính đã nộp về ngân sách Nhà nước là: 197,8 triệu đồng; số tiền buộc khắc phục hậu quả đã nộp về quỹ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp là: 446,8 triệu đồng).

Để góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người lao động ngày càng tốt hơn, Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh Nghệ An kiến nghị: Các cơ quan quản lý Nhà nước cần tăng cường kiểm tra, giám sát các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn trong việc chấp hành pháp luật về Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp; Nắm bắt tình hình hoạt động của doanh nghiệp để có cảnh báo kịp thời; Tăng cường công tác phối hợp thanh tra, kiểm tra đối với các đơn vị sử dụng lao động có dấu hiệu vi phạm trong việc thu đóng, giải quyết các chế độ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp; Xử lý nghiêm đối với các đơn vị, doanh nghiệp, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp. Cơ quan công an phối hợp với ngành Bảo hiểm xã hội theo dõi, nắm tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp trên địa bàn, kịp thời điều tra, có biện pháp ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm, nhất là hành vi gian lận, trục lợi, trốn đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp; Phối hợp với ngành Bảo hiểm xã hội đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các hành vi vi phạm pháp luật về Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp để người dân hiểu và phòng ngừa, phản ánh, tố giác các hành vi vi phạm, đồng thời tạo sức răn đe đối với đối tượng vi phạm.

Bên cạnh những nỗ lực của cơ quan chức năng, bản thân mỗi người lao động cũng cần phát huy vai trò giám sát nghĩa vụ đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp của người sử dụng lao động, góp phần hạn chế tình trạng trốn đóng, chậm đóng Bảo hiểm xã hội của đơn vị, doanh nghiệp.