Thắm tình hai miền quê

(Baonghean) - Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, có một miền quê tuy còn nhiều gian khó nhưng đã dang rộng vòng tay đón nhận gần 3 vạn đồng bào từ tuyến lửa Vĩnh Linh (Quảng Trị) ra sơ tán, đó là huyện Tân Kỳ (Nghệ An). Hơn nửa thế kỷ trôi qua, nghĩa tình ấy luôn được các thế hệ cán bộ và nhân dân 2 huyện không ngừng vun đắp và trở thành mối quan hệ đặc biệt.

Nhường nhau manh chiếu

Ông Nguyễn Kế Toản 90 tuổi đời, 72 năm tuổi Đảng (nguyên phụ trách Phòng 10 và dân K10, Huyện ủy Tân Kỳ) và bà Nguyễn Thị Liệu 86 tuổi đời, 55 tuổi Đảng (nguyên là Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đồng - Tân Kỳ) là những nhân chứng lịch sử về thời điểm Đảng bộ, quân và dân Tân Kỳ đón đồng bào Vĩnh Linh (Quảng Trị) ra sơ tán theo kế hoạch K10. Nhắc đến sự kiện này thì ký ức lại ùa về trong tâm trí của ông bà. Ngày ấy, bà con Vĩnh Linh ra sơ tán cùng người dân Tân Kỳ sống với nhau như anh em ruột thịt, nhường cơm sẻ áo, sâu đậm tình thương yêu, đùm bọc.

Ông Toản và bà Liệu (xã Nghĩa Đồng, huyện Tân Kỳ) nhớ về những ngày đón người dân Vĩnh Linh ra sơ tán. Ảnh: Thanh Lê
Ông Toản và bà Liệu (xã Nghĩa Đồng, huyện Tân Kỳ) nhớ về những ngày đón người dân Vĩnh Linh ra sơ tán. Ảnh: Thanh Lê

Với giọng nói trầm ấm, thuyết phục, câu chuyện của bà Liệu đưa chúng tôi ngược dòng thời gian những năm tháng chiến tranh khốc liệt. Trong kháng chiến chống Mỹ vào những năm 1965 - 1968, Vĩnh Linh (Quảng Trị) với vị trí tuyến đầu miền Bắc xã hội chủ nghĩa, hậu phương trực tiếp của chiến trường miền Nam, trở thành mục tiêu hủy diệt của đế quốc Mỹ. Nhằm hạn chế thương vong và đảm bảo nguồn lực bảo vệ Tổ quốc và xây dựng tương lai cho quê hương đất nước, theo chỉ đạo của Trung ương Đảng và Bác Hồ, Vĩnh Linh thực hiện kế hoạch K10 sơ tán người già, trẻ em ra các tỉnh phía Bắc, tập trung chủ yếu ở huyện Tân Kỳ. Lúc đó 13/16 xã của Tân Kỳ có bà con K10 sinh sống.

“Người dân xã Nghĩa Đồng chúng tôi chờ đón bà con Vĩnh Linh ra sơ tán đúng vào ban đêm. Mọi người tập trung chờ ở Hội quán Hợp tác xã Thượng Thắng, khuya lắm xe mới về tới nơi, cán bộ địa phương phân chia ở các xóm đón bà con của xã Vĩnh Trung (Vĩnh Linh). Trên 850 người dân Vĩnh Trung sơ tán ở Tân Kỳ toàn là phụ nữ, người già, trẻ em dưới 5 tuổi. Thời gian đầu tức là trước Tết Kỷ Dậu 1969, cứ một gia đình ở Nghĩa Đồng đón một gia đình ở Vĩnh Trung về ở chung một nhà. Mà nhà cửa thời đó đâu có rộng rãi như bây giờ, toàn tranh tre vách đất, cũng không đủ chăn màn. Thế nhưng, người dân chúng tôi đón tiếp bà con như đón tiếp người thân của mình đi xa về. Cùng ăn cơm chung trên một cái mươn, cùng thờ chung cha mẹ trên một bàn thờ".

Quãng thời gian đó, nhiều câu chuyện, kỷ niệm không thể nào quên về tình cảm của bà con 2 huyện dành cho nhau. Người dân Nghĩa Đồng vẫn thường nhắc đến câu chuyện hai gia đình Nghĩa Đồng và Vĩnh Trung ở chung một nhà, chỉ có một chiếc chiếu cói để nằm ngủ nhưng không gia đình nào chịu nằm cứ nhường đi nhường lại cho nhau rồi cuối cùng đem kê đầu là câu chuyện có thật.

Hồi đó có ông chủ nhiệm cửa hàng tên là Trịnh Hữu Đức, ông phải ngủ đêm tại cửa hàng, đã nhường chiếc giường một của mình cho một bác người xã Vĩnh Trung sơ tán. Hết chiến tranh bác xin đưa chiếc giường về quê làm kỷ niệm. Lần thứ hai tôi vào Vĩnh Linh, cùng với các anh em trong đoàn đến chơi, chiếc giường đó vẫn được bác gác trên hạ nhà. Tôi hỏi sao bác không dùng, bác nói “tôi để làm kỷ niệm thôi, không nỡ đem dùng mô thím”. Bà Liệu xúc động nói: “Tôi nghĩ chỉ có những điều gì chạm sâu vào ký ức, điều gì khắc cốt ghi tâm thì lòng người mới xúc động đến vậy. Còn gia đình tôi đặt đứa con trai tên là Ngô Gia Vĩnh để nhớ một thời gắn bó máu thịt với Vĩnh Linh…”.

Thời gian bà con Vĩnh Linh ra là áp Tết, ăn Tết xong là lo giải quyết một loạt các vấn đề: Trước hết là lo tranh tre nứa lá, đất đai làm nhà cho bà con. Chỉ 2 tháng sau khi đến định cư ở đất Tân Kỳ, bà con đã ổn định cuộc sống và bắt tay vào sản xuất, tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Người dân 2 xã học tập trao đổi kinh nghiệm trong sản xuất, chở che, cưu mang, đùm bọc, giúp đỡ tận tình cho nhau. Qua những năm tháng chung sống, gắn bó đồng bào đồng cam cộng khổ, chia ngọt sẻ bùi, cùng lao động sản xuất, khai hoang phục hóa…

Một vùng quê ở huyện Tân Kỳ. Ảnh tư liệu
Một vùng quê ở huyện Tân Kỳ. Ảnh tư liệu

Mảnh đất nuôi dưỡng nghĩa tình 

Tân Kỳ trở thành quê hương thứ hai nuôi dưỡng gần 3 vạn con em người Vĩnh Linh trong cuộc di dân có một không hai trong lịch sử dân tộc. Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, dù ở nơi đâu nghĩa tình ấy luôn được các thế hệ cán bộ và nhân dân 2 huyện không ngừng vun đắp và đã trở thành mối quan hệ đặc biệt với tên gọi “Quê chung”. Để giữ gìn và vun đắp truyền thống quý báu đó, năm 2008, dưới sự chỉ đạo của 2 Đảng bộ huyện Vĩnh Linh - Tân Kỳ, tuổi trẻ 2 huyện đã ký kết nghĩa với nhiều hoạt động thiết thực.

Theo đó, Đoàn Thanh niên 2 địa phương đã tích cực tuyên truyền giáo dục, nâng cao hiểu biết về ý nghĩa lịch sử của chiến dịch K10, những tình cảm quý báu của Đảng bộ, quân, dân và tuổi trẻ 2 huyện trong thời kỳ chống Mỹ cũng như thời kỳ xây dựng đất nước. Trong 10 năm qua, tuổi trẻ Vĩnh Linh - Tân Kỳ đã tổ chức gần 10 hoạt động cấp huyện.

Đoàn Thanh niên hai huyện Tân Kỳ - Vĩnh Linh tổ chức hội trại với chủ đề
Đoàn Thanh niên 2 huyện Tân Kỳ - Vĩnh Linh tổ chức hội trại với chủ đề "Quê chung” tại huyện Vĩnh Linh (Quảng Trị). Ảnh: Huyện đoàn Tân Kỳ

Hai bên cùng nhau trao đổi kinh nghiệm công tác Đoàn; tham quan thực tế những mô hình phát triển kinh tế của thanh niên, các hình thức sáng tạo trong xây dựng tổ chức Đoàn, tổ chức các hoạt động “về nguồn” thăm, tặng quà, giúp đỡ những gia đình khó khăn trên địa bàn. Đặc biệt, nhân các hoạt động kỷ niệm ngày truyền thống của 2 huyện, tuổi trẻ 2 huyện đã tham dự cắm trại với nhiều chương trình sinh hoạt truyền thống, các hoạt động văn hóa văn nghệ.

Tiêu biểu vào tháng 10/2018, tuổi trẻ 2 huyện đã tổ chức khánh thành công trình thanh niên thắm tình quê chung “Nhà ăn dành cho học sinh bán trú Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Tân Hợp” tại huyện Tân Kỳ với chi phí đầu tư xây dựng hơn 800 triệu đồng. Ngày 23/8/2019, Ban Thường vụ Huyện đoàn Tân Kỳ và Huyện đoàn Vĩnh Linh khánh thành công trình thanh niên “Biểu trưng logo huyện Vĩnh Linh” tại huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị với kinh phí hơn 200 triệu đồng, trong đó tuổi trẻ huyện Tân Kỳ ủng hộ 100 triệu đồng.

Tuổi trẻ hai huyện khánh thành công trình nhà ăn dành cho học sinh bán trú Trường PTDTBT Tiểu học và Trung học cơ sở Tân Hợp. Ảnh: Huyện đoàn Tân Kỳ
Tuổi trẻ 2 huyện khánh thành công trình nhà ăn dành cho học sinh bán trú Trường PTDTBT Tiểu học và Trung học cơ sở Tân Hợp (Tân Kỳ). Ảnh: Huyện đoàn Tân Kỳ

Bên cạnh hoạt động cấp huyện, các cơ sở đoàn, các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội ở cấp xã, thị trấn huyện Vĩnh Linh tổ chức các hoạt động giao lưu kết nghĩa với các cơ sở của huyện Tân Kỳ. Đến nay đã có 13 xã, thị trấn tổ chức các hoạt động kết nghĩa, với nhiều nội dung phong phú. “Những hoạt động có ý nghĩa thiết thực giữa 2 huyện sẽ là nền tảng, tiền đề để cùng nhau xây đắp mối quan hệ mật thiết của các thế hệ người Vĩnh Linh - Tân Kỳ hôm qua, hôm nay và mai sau. Qua các giai đoạn phát triển, Đảng bộ, chính quyền và người dân Tân Kỳ và Vĩnh Linh vẫn vẹn nguyên tình cảm sắt son” - Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Tân Kỳ Phan Văn Giáp nhấn mạnh.

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.