Giáo dục

Tháo gỡ khó khăn cho ngành Giáo dục trong bối cảnh mới - Kỳ 3: Nỗ lực thích ứng linh hoạt

Nam Phong • 11/09/2025 06:00

Dù có những khó khăn nhưng ngay trong tháng đầu tiên thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương, nhà trường đang cố gắng tìm giải pháp để thích ứng với tình hình mới. Về phía ngành Giáo dục, trong bối cảnh đó đã kịp thời có những điều chỉnh trong công tác chỉ đạo, lãnh đạo giúp các hoạt động được liền mạch, liên thông.

Nội dung: Tiến Hùng - Mỹ Hà; Kỹ thuật: Nam Phong • 11/09/2025

Dù có những khó khăn nhưng ngay trong tháng đầu tiên thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương, nhà trường đang cố gắng tìm giải pháp để thích ứng với tình hình mới. Về phía ngành Giáo dục, trong bối cảnh đó đã kịp thời có những điều chỉnh trong công tác chỉ đạo, lãnh đạo giúp các hoạt động được liền mạch, liên thông.

Trường Tiểu học Diễn Thành là một trong những trường có số lượng học sinh đông nhất của xã Diễn Châu với gần 1.500 học sinh. Do số lượng lớp đông, trường chưa được bổ sung biên chế nên năm học này tỷ lệ giáo viên đứng lớp của trường chỉ mới đạt 1,29, thiếu 7 người để đảm bảo tỷ lệ tối thiểu là 1,4 giáo viên/lớp.

Qua trao đổi, thầy Cao Xuân Hùng - Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Theo quy định hiện nay, mỗi giáo viên tiểu học sẽ có 23 tiết/tuần. Riêng trường hợp là giáo viên làm nhiệm vụ giáo viên chủ nhiệm, chủ tịch công đoàn… sẽ được trừ thêm một số tiết kiêm nhiệm. Nhưng hiện nay, trong bối cảnh đang thiếu giáo viên, nhà trường vẫn tính số tiết thực dạy của giáo viên đảm bảo 23 tiết/tuần. Trong trường hợp giáo viên dạy vượt tiết, mới tính tiết kiêm nhiệm.

Ngoài ra, nhà trường hợp đồng thêm giáo viên là những người mới về hưu, sinh viên mới ra trường. Với phương án này, trường vẫn đảm bảo dạy đủ tiết cho học sinh cho từng khối lớp với thời lượng từ 25 - 30 tiết/tuần theo đúng quy định, tùy theo từng khối lớp. Thời gian còn lại, học sinh sẽ học các chương trình tăng cường theo nhu cầu và hiện ở trường chúng tôi tỷ lệ đăng ký đã hơn 90%.

Tại Trường Tiểu học Quỳnh Phương A, dù đã tính số tiết thực dạy cho giáo viên là 23 tiết/1 tuần nhưng vẫn không đủ giáo viên. Trong bối cảnh đó, ban giám hiệu nhà trường cũng tình nguyện dạy tăng tiết hoặc kiêm nhiệm thêm vai trò chủ nhiệm để lấp vào “chỗ trống”. Thầy giáo Hồ Đức Vinh - Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Chúng tôi biết rằng, cách tính tiết hiện nay có thể khiến giáo viên vất vả hơn và có những thiệt thòi. Mặc dù vậy, trong thời điểm này tất cả giáo viên trong trường đều chia sẻ với những khó khăn của nhà trường và xác định phải cố gắng để đảm bảo quyền lợi cho học trò, không để gián đoạn việc dạy và học.

Tại thành phố Vinh (cũ), một trong những “điểm nóng” về thiếu giáo viên đó là Trường Tiểu học Hà Huy Tập 2 (phường Vinh Phú) khi năm nay, tỷ lệ giáo viên của lớp chỉ mới đạt 1,36 và đang thiếu 14 giáo viên so với quy định. Qua trao đổi, cô giáo Trần Thị Mận - Hiệu trưởng nhà trường nói thêm: Trước khi bước vào năm học mới, nhà trường xác định rõ việc chi trả cho giáo viên sẽ khó đảm bảo theo quy định vì tất cả đều phụ thuộc vào nguồn ngân sách. Do đó, chúng tôi đã thông báo đầy đủ thông tin cho giáo viên, công khai cách tính tiết thừa giờ để giáo viên cùng chia sẻ. Đến thời điểm này, các giáo viên đều đồng tình, ủng hộ để cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ năm học.

Giáo dục là một trong những vấn đề được chính quyền các địa phương đặc biệt quan tâm sau khi chuyển sang trạng thái hoạt động mới. Qua nắm bắt từ cơ sở cho thấy, dù còn rất nhiều khó khăn nhưng các xã, phường đã kịp thời nắm bắt để có những chỉ đạo kịp thời, phù hợp với bối cảnh thực tế ở cơ sở.

Tại xã Văn Kiều, chuẩn bị cho năm học mới, trước việc thiếu trầm trọng đến 90 giáo viên, xã đã sớm có văn bản đề nghị tỉnh và sở bổ sung theo quy định được giao. Bên cạnh đó, nếu chưa có quyết định giao biên chế của tỉnh năm học 2025 - 2026, UBND xã xin ý kiến Thường trực, Ban Thường vụ Đảng ủy về chủ trương cho hợp đồng để đảm bảo bộ máy giáo viên, nhân viên phục vụ yêu cầu dạy và học năm học này.

Trước đó, thời điểm chuyển giao chính quyền địa phương 2 cấp, trên địa bàn xã có một số công trình đang xây dựng như Trường THCS Nghi Kiều, Trường Mầm non Nghi Kiều, Trường Tiểu học Nghi Kiều 2… Từ đầu tháng 7 đến nay, các dự án vẫn được triển khai liên tục, đảm bảo theo đúng tiến độ. Ông Nguyễn Đình Thọ - Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Điều thuận lợi của chúng tôi có nhiều lãnh đạo xã từng công tác tại đơn vị sở tại cũ. Vì thế, khi tiếp nhận công việc mới đã có những linh hoạt trong chỉ đạo, với mục đích tạo thuận lợi cho cả đơn vị thi công và cho các nhà trường. Bản thân tôi cũng từng làm Phó phòng Giáo dục và Đào tạo của huyện Nghi Lộc (cũ) nên nắm chắc các hoạt động của ngành. Vì thế, các nhiệm vụ chuyên môn nếu anh em chưa quen, chưa hiểu, tôi sẵn sàng chia sẻ và cùng phối hợp thực hiện.

Trao đổi về công tác quản lý Nhà nước đối với lĩnh vực giáo dục của xã Tân Kỳ, lãnh đạo xã thừa nhận có những thuận lợi và khó khăn. Ông Hoàng Đình Sơn - Chủ tịch UBND xã nói thêm: Với mô hình mới, UBND xã có thêm thẩm quyền và trách nhiệm trong công tác quản lý Nhà nước về giáo dục trên địa bàn. Điều này giúp xã chủ động hơn trong nắm bắt tình hình thực tiễn, kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh và định hướng phát triển giáo dục phù hợp với đặc thù địa phương. Ngoài ra, so với huyện cũ, phạm vi quản lý xã không quá rộng, sát tình hình thực tế nên việc phân bổ nguồn lực sát thực và phù hợp hơn. Qua đó, khuyến khích và tạo điều kiện cho cộng đồng tham gia vào các hoạt động giáo dục. Các trường học có thể linh hoạt hơn trong việc áp dụng chương trình giáo dục phù hợp với văn hóa và đặc điểm của địa phương.

Từng giữ chức Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo, Phó Chủ tịch huyện Tân Kỳ (cũ), ông Sơn nói rằng, hiện trong 7 xã trên địa bàn huyện Tân Kỳ (cũ), chỉ có 2/7 phòng văn hóa - xã hội có lãnh đạo, công chức từng công tác trong ngành Giáo dục để theo dõi, quản lý Nhà nước trong lĩnh vực giáo dục. Tuy nhiên, bản thân các công chức này cũng chỉ am hiểu một lĩnh vực nhất định nào đó: Việc cấp xã thiếu, hoặc không có nhân lực có chuyên môn về giáo dục là khó khăn, thách thức rất lớn. Bởi lẽ, các trường công lập là các đơn vị hành chính sự nghiệp, nơi có nguồn nhân lực lớn và công việc mang tính đặc thù riêng. Trong khi đó, khối lượng công việc phân quyền rất lớn (40/47 nhiệm vụ thuộc thẩm quyền cấp huyện chuyển xuống cho cấp xã) nên bước đầu có sự lúng túng, khó khăn trong chỉ đạo và thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước được giao, ông Sơn nói thêm.

Trước tình hình trên, để quản lý Nhà nước về giáo dục trong bối cảnh triển khai thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, UBND xã Tân Kỳ đã thành lập “Ban Tư vấn giáo dục xã” gồm Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng có năng lực về công tác quản lý và giáo viên giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ. Chức năng của Ban Tư vấn là hỗ trợ UBND xã quản lý Nhà nước thuộc thẩm quyền của xã như tham mưu thẩm định các kế hoạch, phối hợp tổ chức hoạt động như tập huấn, sinh hoạt chuyên môn. Xã cũng đã thành lập cụm chuyên môn để tổ chức các hoạt động chuyên môn liên trường; tiếp tục đẩy mạnh triển khai thực hiện chương trình “trường giúp trường”, “tổ chuyên môn giúp tổ chuyên môn”.

Tại phường Trường Vinh, bà Hoàng Thị Phương Thảo (nguyên Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Vinh cũ) nay là Phó trưởng phòng Văn hóa - Xã hội nên có nhiều kinh nghiệm trong công tác quản lý. Qua trao đổi bà cho rằng, chức năng của Phòng Giáo dục và Đào tạo cũ đã chuyển giao gần như toàn bộ về chính quyền cấp xã. Điểm khác biệt, trước đây một lĩnh vực sẽ do một chuyên viên phụ trách nhưng nay một người sẽ phụ trách toàn bộ các lĩnh vực (cả mầm non, cả tiểu học, cả THCS...).

“Để khắc phục khó khăn này, hiện cán bộ phụ trách giáo dục của các phường thuộc thành phố Vinh (cũ) đã có sáng kiến lập nhóm chung để tiện trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm làm việc. Mỗi người có thế mạnh chuyên môn riêng sẽ hỗ trợ, tăng cường cho nhau trong các đầu mối công việc như duyệt kế hoạch năm học, chương trình nhà trường; quản lý dạy thêm, học thêm; sinh hoạt chuyên môn…”, bà Thảo khẳng định.

Xã vùng khó Nga My, hiện cũng đang gặp những khó khăn tương tự. Để linh hoạt trong quá trình triển khai nhiệm vụ, xã đã tính tới việc điều động giáo viên ở các nhà trường lên giúp việc trong những thời điểm đặc biệt.

Ông Nguyễn Trọng Hưng - Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Các nội dung liên quan đến văn bản, chỉ đạo Nhà nước chúng tôi sẽ động viên anh em vừa học, vừa rút kinh nghiệm. Nhưng nếu triển khai một số lĩnh vực đặc thù như phổ cập, thi học sinh giỏi, xây dựng trường chuẩn sẽ cần giáo viên có chuyên môn, có kinh nghiệm và buộc phải nhờ tới vai trò của giáo viên ở các nhà trường…

Trước đó, dù mới triển khai chính quyền địa phương 2 cấp, nhưng chính quyền xã Nga My đã đốc thúc bổ sung thêm vốn để hoàn thành một số công trình xây dựng tại Trường PT DTBT Tiểu học Nga My 1, điều chuyển trụ sở cũ của UBND xã Xiêng My cũ sang cho trường tiểu học. Nhờ đó, kịp thời giải quyết bài toán về cơ sở vật chất cho năm học mới.

Với vai trò là đơn vị quản lý, ngay sau khi thành lập chính quyền địa phương 2 cấp, Sở Giáo dục và Đào tạo đã giao cho các phòng chuyên môn từ bậc mầm non đến THCS kết nối với hơn 1.400 trường học trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, thành lập nhóm zalo của Hiệu trưởng, các bộ môn để kịp thời trao đổi thông tin, các văn bản và trao đổi các ý kiến bất cập nảy sinh trong quá trình thực hiện.

Trước thềm năm học mới, lần đầu tiên, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức Hội nghị Hiệu trưởng của tất cả các trường học (theo từng bậc học) nhằm triển khai nhiệm vụ chuyên môn và lắng nghe các ý kiến từ cơ sở. Hội nghị đầu năm học mới năm nay, cũng có sự tham gia của tất cả Phó Chủ tịch UBND và trưởng phòng văn hóa - xã hội của 130 xã, phường trên toàn tỉnh và được kết nối đến tất cả các địa phương để lãnh đạo sở trao đổi, triển khai kế hoạch năm học.

Đón nhận về sự thay đổi này, thầy Hồ Tuấn Anh - Hiệu trưởng Trường THCS Quỳnh Phương, phường Quỳnh Mai cho rằng: "Dù không có đơn vị trung gian là phòng giáo dục và đào tạo, nhưng đến nay việc triển khai các hoạt động của nhà trường vẫn được thực hiện liên tục không bị gián đoạn. Qua trao đổi trực tiếp từ các nhóm Hiệu trưởng, nhóm chuyên môn trên toàn tỉnh, chúng tôi đã rút được nhiều kinh nghiệm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Bên cạnh đó, tiếng nói từ cơ sở lên đến tỉnh dễ hơn, nhiều vấn đề bất cập nảy sinh có thể được xử lý nhanh gọn và sát với thực tế".

--------------

* Trang chủ

*Kỳ cuối: Nêu cao trách nhiệm, cống hiến hết mình