Tròn một vòng con giáp kể từ Quý Mùi 2003 đến Ất Mùi 2015 và gạch nối giữa 12 năm ấy với thể thao Việt Nam chính là sân chơi SEA Games trước từng là số 1 còn nay lại là nỗi băn khoăn hàng đầu.
Bất chấp những tranh cãi hiện thời, chẳng thể phủ nhận vai trò cũng như sức tác động của SEA Games tới sự phát triển của thể thao Việt Nam. Nói thế bởi đơn giản đây chính là cánh cửa đầu tiên được mở ra với thể thao nước nhà trong tiến trình trở lại, hội nhập và xác lập vị thế trên bản đồ thể thao quốc tế.
Quý Mùi 2003: Có một số 1 khác!
Từng có mặt ở Olympic và ASIAD trước đó nhưng tiến trình trở lại và hội nhập của thể thao Việt Nam chỉ thực sự bắt đầu từ năm 1989 với SEA Games 15 diễn ra ở Malaysia.
Bằng chiến lược “đi tắt, đón đầu”, chính xác hơn là du nhập những môn thể thao mới, tập trung vào các nội dung nhiều “cửa” đua tranh HCV, vị trí trên bảng tổng sắp huy chương các kỳ SEA Games sau đó của thể thao Việt Nam luôn được cải thiện.
Không dừng ở đó, chỉ 14 năm sau khi trở lại, Việt Nam lần đầu tiên trở thành chủ nhà của ngày hội thể thao lớn nhất khu vực - SEA Games lần thứ 22 năm 2003, và lần đầu tiên bước thẳng lên vị trí số 1 Đông Nam Á.
Thể thao Việt Nam cần có thêm nhiều tài năng ở đẳng cấp thế giới như Thạch Kim Tuấn để hướng tới những mục tiêu xa hơn thay vì chỉ quanh quẩn với SEA Games. Ảnh: Hữu Qúy
Đấy là một bước tiến quá nhanh nếu xét trên góc độ chuyên môn mà con số 3 HCV “mở hàng” cùng hạng 7/9 chung cuộc ở năm 1989 đến ngôi vô địch toàn đoàn với 158 HCV chỉ sau có 14 năm. Nhưng với dân trong nghề, những người am tường về tất cả thứ “ngõ ngách” của SEA Games thì đều hiểu, chức vô địch ấy là điều đương nhiên!
Sự ưu ái lớn cho nước chủ nhà, nhất là với quốc gia lần đầu đăng cai; sự xuất hiện của các môn thể thao mới như: Lặn, đá cầu, vovinam... là quá đủ để tạo ra ưu thế vượt trội trước bất kỳ đối thủ nào. Ngôi số 1 vào năm 2003 này cũng chính thức đưa thể thao Việt Nam bước vào tốp đầu khu vực vào các năm sau đó.
Tuy nhiên, điều gây ấn tượng lớn nhất tại kỳ SEA Games năm Quý Mùi ấy không hề là ngôi vô địch mà là sự thay đổi lớn về chất của thể thao Việt Nam. Đúng hơn, thể thao đã tạo dựng được cho mình một chỗ đứng mới, sự thừa nhận mới trong đời sống chính trị, xã hội của nước nhà.
Ở những hệ thống cơ sở thi đấu mới và hiện đại lúc ấy nêm chật người xem điền kinh, bơi lội, hay những môn lạ kiểu pencak silat, wushu, cầu mây đến giờ vẫn còn đọng cảm xúc lớn với chính những người làm chuyên môn.
Nó tạo cảm giác hòa nhập hơn, tự tin hơn khi thông qua SEA Games, vị thế của chính Việt Nam cũng đã được nâng tầm.
Ất Mùi 2015: Số 1 và có một nỗi lo
12 năm đã trôi qua, không thể phủ nhận SEA Games đã mất đi tính hấp dẫn vốn có. Sự lặp lại với chu kỳ quá ngắn (2 năm/1 lần) cùng cả những câu chuyện “ngóc ngách” khác của sân chơi này cứ quanh đi quẩn lại khiến nó càng trở nên”mất giá” không chỉ với dân chuyên môn mà cả với người hâm mộ.
Công Phượng và đồng đội sẽ giúp bóng đá Việt Nam hiện thực hóa giấc mơ Vàng ở SEA Games 28. Ảnh: V.S.I
Quan trọng hơn, từ vị trí số 1 năm 2003 đến những vị trí trong Top 3 các kỳ Đại hội sau đó không thực sự tạo ra động lực mới cho sự phát triển, mà gắn nhiều hơn việc chạy theo số lượng huy chương của cách làm “đi tắt, đón đầu”. Và rõ ràng, để có thể tiệm cận với mặt bằng châu lục, xa hơn là thế giới, thể thao Việt Nam không thể cứ vui với cái “hội làng” mà phải chú trọng đầu tư cho các môn cơ bản trong hệ thống thi đấu Olympic.
Trở lại với Ất Mùi 2015, sau một năm bận rộn, trong cuộc hành trình dài 365 ngày tới, thể thao Việt Nam chỉ có một sự kiện quốc tế đáng chú ý nhất là SEA Games 28 tổ chức tại Singapore vào tháng 6. Xét về lý thuyết, đó cũng là mặt trận chính mà mục tiêu nhắm tới thì vẫn như “thường lệ”: Top 3 bảng xếp hạng huy chương chung cuộc.
Nhưng trên thực tế, sau một kỳ ASIAD “lỗi hẹn vàng” và thực trạng buồn của sân chơi khu vực, có một câu hỏi được đặt ra - Thể thao Việt Nam có nên tham dự SEA Games? Và nếu tham dự thì tham dự thế nào và đâu sẽ là mục tiêu chính?
Phần đầu tiên của câu hỏi đương nhiên dễ trả lời. Với tư cách thành viên sáng lập Liên đoàn thể thao Đông Nam Á (SEAGF) và hơn cả là thành viên khối ASEAN, thể thao Việt Nam không thể vắng mặt ở sân chơi này.
Vậy nhưng những phần còn lại câu hỏi trên đang là bài toán khó, là nỗi lo có thật với những nhà quản lý chuyên môn.
Chẳng thể vì tính chất “hội làng” và sự nhàm chán mà chỉ để tham dự cho... có tham dự! Bởi điều này sẽ làm xấu đi hình ảnh của cả nền thể thao quốc gia và nếu nhìn sang những: Thái Lan, Malaysia, Indonesia... rõ ràng họ cũng rất muốn vượt tầm còn hơn ta, vậy nhưng vẫn đều đặn đưa lực lượng đông đảo tới SEA Games mỗi kỳ.
Tuy nhiên, nếu tham dự và lại “dốc toàn lực” cho mục tiêu huy chương và thứ hạng, thì đó tiếp tục là sự lãng phí từ tiền bạc tới nguồn lực. Vậy cho nên, mục tiêu quan trọng nhất với thể thao Việt Nam tại kỳ SEA Games này phải là chất lượng huy chương, thay vì số lượng.
Chất lượng huy chương cũng phải được thể hiện qua các môn cơ bản, môn thế mạnh trong hệ thống Olympic. Bên cạnh đó là tính cần
thiết của việc đưa các VĐV trẻ vào thi đấu cọ xát, tăng cường khả năng tham dự bằng các nguồn xã hội hóa, địa phương hóa các đội tuyển, thay vì trông tất cả vào ngân sách.
Thay vì là cái đích chính, SEA Games lúc này phải thực sự trở thành bàn đạp cho thể thao Việt Nam tiến lên.
Từ Tân Mùi 1991 đến Ất Mùi 2015
Cũng giống như thể thao, bóng đá Việt Nam cũng có vòng quay riêng dính đến “con Dê” tại sân chơi SEA Games. Đó là vào năm 1991, tại SEA Games 16 tổ chức ở Philippines, lần đầu tiên bóng đá nam Việt Nam tham dự.
Năm đó, với sự cố “đảo ngũ” của 11 cầu thủ khi tập trung tại Nhổn vì quá khó khăn, thì sự hạn chế về trình độ lẫn lực lượng khiến đội tuyển Việt Nam chỉ có 1 trận hòa với chủ nhà Philippines (2-2), thua Indonesia 0-1 và Malaysia 1-2 để sớm dừng bước tại vòng bảng.
Các kỳ SEA Games sau dù có thêm vài ngôi á quân cùng cả nỗi đau bán độ, thì nỗi đau lớn nhất với người hâm mộ chính là giấc mơ vàng dài hơn nửa thế kỷ ở sân chơi này vẫn chưa thành hiện thực.
Và tại SEA Games 28 Ất Mùi 2015 này, nhiều khả năng tới lượt thế hệ tài năng: Công Phượng, Tuấn Anh, Xuân Trường... sẽ tiếp tục gánh vác trọng trách hiện thực giấc mơ vàng đó.
Liệu có thành công?
Theo Thethaovanhoa
