(Baonghean) - Và Bá Dê rất yêu thích bắn nỏ vì đối với em, chiếc nỏ người Mông cũng thần kỳ như trong truyền thuyết An Dương Vương thời dựng nước mà em đã được học.
Trong Hội khỏe Phù Đổng toàn tỉnh lần thứ 16 năm 2014, khán giả ai cũng ấn tượng với nỏ thủ Và Bá Dê
khi em giương cung tên bắn “bách phát bách trúng” và lập cú hích 2 lần thi nhận 6 Huy chương Vàng môn bắn nỏ cự ly 20m với số điểm cao trên tấm bia 4B. Và Bá Dê cũng là đại diện của tỉnh tham dự Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc lần thứ VIII diễn ra tại Cần Thơ và đại diện của tỉnh tham dự Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc lần thứ IX diễn ra tại Thanh Hóa và Nghệ An.
 |
| Và Bá Dê tập luyện chuẩn bị tham dự Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc lần thứ IX. |
Và Bá Dê là con trai Trưởng bản Piềng Coọc, gia đình đông con, chỉ độc canh làm lúa rãy, trồng ngô, cuộc sống vô cùng khó khăn thiếu thốn. Để cho con biết được cái chữ, gia đình quyết cho em xuống núi học tại Trường THCS nội trú Tương Dương.
Trong căn phòng trọ nhỏ hẹp, chiếc cung của Và Bá Dê được treo cẩn thận ở vị trí trang trọng. Và Bá Dê cho biết: Đối với người Mông, sức mạnh của cây nỏ được đưa lên đến sự tột đỉnh bằng sức mạnh của trời đất, của các vị thần linh. Bởi vậy mà mỗi khi bước vào trong căn nhà của người Mông sẽ thấy có một cây nỏ treo ở gian giữa với ý nghĩa dùng làm vũ khí để bảo vệ gia đình tránh mọi rủi ro, tà ma vào làm hại, bảo vệ mùa màng... Về mặt cấu tạo, cây nỏ của người Mông gồm 5 bộ phận chính là thân nỏ, cánh cung, dây cung, lẫy nỏ và cung tên. Thân nỏ được làm bằng các loại gỗ tốt như gỗ lim, lõi gỗ sa mu. Cánh cung được làm bằng tre già có độ cứng và độ đàn hồi cao. Dây cung là bộ phận rất quan trọng nên khi làm em phải vào rừng tìm lấy các loại dây rừng về tước lấy vỏ, phơi khô rồi bện thành các sợi làm dây nỏ. Mũi tên được làm bằng loại tre già. Khác với bắn súng, bắn nỏ khi báo kết quả sẽ căn cứ trên những mũi tên trúng đích đã cắm vào bia, còn tên trượt sẽ bay ra ngoài. Người thắng cuộc là người có nhiều tên bắn trúng đích nhất.
Tham gia Hội khỏe Phù Đổng toàn tỉnh đã mang đến cho cậu bé người Mông những điều mới lạ. “Năm 2012, lần đầu tiên tham gia Hội khỏe Phù Đổng, em chỉ ôm chiếc nỏ và không tài nào chợp mắt được. Thầy giáo Văn Thọ (Hiệu phó Trường THCS nội trú Tương Dương) đã động viên và giúp đỡ em nhiều để em yên tâm thi đấu. Em yêu thích bắn nỏ lắm vì đó cũng chính là cách em gìn giữ bản sắc truyền thống dân tộc mình. Chiếc nỏ đã đưa em đến Thành phố Vinh nhiều đèn sáng rực rỡ rồi đến TP. Cần Thơ tham gia Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc. Nhờ chiếc nỏ em được học hỏi, gặp gỡ, giao lưu với bạn bè ở nhiều vùng khác nhau để mở mang kiến thức” - Và Bá Dê cho biết.
Chia sẻ về bí quyết “ngắm cung chuẩn phát”, Và Bá Dê cho biết: "Ở rừng núi bạt ngàn, thú rừng chim chóc nhiều như lá rừng. Cùng với cha và bạn bè đi săn bắn trong em đã hình thành được kỹ năng tự nhiên. Cùng với kỹ năng, nỏ thủ phải có được chiếc nỏ tốt. Quy trình làm nỏ đòi hỏi sự tỉ mỉ, tính toán kích thước chuẩn xác. Cánh thân nỏ là thành phần quan trọng của chiếc nỏ, nó được ví như trái tim của chiếc nỏ, bởi tất cả sức mạnh của nỏ đều xuất phát từ đây. Trong mỗi cuộc thi bắn nỏ, mỗi nỏ thủ chỉ được bắn 10 tên, chia ra làm 2 lần: Đứng bắn và quỳ bắn. Điểm đứng bắn đến tim đích là 20m. Điểm tối đa cho mỗi người thi là 100. Để bắn trúng đích cần phải có con mắt tinh, con tim phải đập đúng nhịp, tay chân không run, hơi thở phải đều thì cái tên bắn ra mới trúng đích".
Nói về Và Bá Dê, ông Ngô Minh Phương, Giám đốc trung tâm Văn hóa huyện cho biết: Và Bá Dê là học sinh có tố chất và bản lĩnh. Hết giờ học, Và Bá Dê lại miệt mài luyện tập, điều chỉnh khung ngắm và hoàn thiện, học hỏi thêm kỹ thuật bắn nỏ. Nhờ đó em ngày càng tiến bộ, trở thành nỏ thủ điệu nghệ. Lần đầu tiên bước ra đấu trường, tranh tài với các VĐV đội bạn trong tỉnh có thế mạnh về bắn ná, bắn nỏ, Và Bá Dê đã nỗ lực, tự tin, kết quả liên tiếp trong hai Hội thi Hội khỏe Phù Đổng toàn tỉnh, Và Bá Dê giành 6 HCV. Đây là thành tích đáng tự hào không chỉ với cá nhân em mà còn là niềm vui với gia đình, nhà trường và huyện Tương Dương.
Bài, ảnh: Phạm Ngân
