Thử bàn về việc Mỹ tăng thuế nhập khẩu
Xưa nay, mỗi khi Mỹ ra một chính sách gì lớn về đối ngoại hoặc kinh tế đều là chuyện bàn tán của cả thế giới, có khi làm rung động cả thế giới. Việc Tổng thống Mỹ Donaldd Trump tăng thuế nhập khẩu đang làm cả thế giới khuynh đảo, có nơi phản đối, có nơi đòi đáp trả, có nơi xin đàm phán. Ta thử bàn xem sao.
Tiến sĩ NGUYỄN ĐÌNH LƯƠNG
Nguyên Trưởng đoàn đàm phán
Hiệp định Thương mại Việt - Mỹ
• 11/07/2025
Xưa nay, mỗi khi Mỹ ra một chính sách gì lớn về đối ngoại hoặc kinh tế đều là chuyện bàn tán của cả thế giới, có khi làm rung động cả thế giới.
Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng thuế nhập khẩu đang làm cả thế giới khuynh đảo, có nơi phản đối, có nơi đòi đáp trả, có nơi xin đàm phán.
Hãy cùng nhìn nhận về vấn đề này:
.png)
1. Xưa nay, nền kinh tế Mỹ là một nền kinh tế mở, thị trường Mỹ là thị trường mở nhất, nhì thế giới.
- Ở những nước có nền kinh tế mở như Mỹ, Singapore, Bắc Âu… thường có cơ chế thoáng và thuế thấp, rất thấp.
- Mỹ chủ trương mở nền kinh tế, mở thị trường, cho thiên hạ tự do vào đầu tư, buôn bán. Ai vào cũng được miễn hàng hóa cạnh tranh được (trừ những nước bị cấm vận).
Cả thế giới "vào" Mỹ, người Mỹ được mua hàng tốt, giá rẻ.
Nhờ thị trường Mỹ mà nhiều nước như Tây Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore… và gần đây là Trung Quốc đã giàu lên nhanh chóng. Những năm qua, xuất khẩu Việt Nam vào Mỹ cũng tăng rất nhanh.
2. Thuế nhập khẩu ở Mỹ chỉ chiếm 2% nguồn thu ngân sách. Thuế nhập khẩu chỉ để làm chính sách. Nguồn thu ngân sách khổng lồ của Mỹ chủ yếu từ các loại thuế khác như: Thuế thu nhập, thuế doanh nghiệp, thuế tài sản…
Những Tổng thống tiền nhiệm coi việc thuế thấp là bình thường của một nền kinh tế thị trường mở.
Trong thế giới tư bản, cụ thể là trong Hiệp định GAT 47 từ ngày ra đời đến ngày thành lập WTO 1995, có 8 vòng đàm phán giảm thuế, nhưng giảm thuế chủ yếu ở các nước Tây Âu, Nhật Bản. Ở đó đã dựng lên một hàng rào thuế quan cao để bảo hộ, không bàn giảm thuế ở Mỹ, vì thuế Mỹ thấp.
Mặt khác, từ những năm 90, các vị Tổng thống tiền nhiệm tích cực cổ vũ toàn cầu hóa, xua các doanh nghiệp Mỹ đi ra nước ngoài khai thác tài nguyên, khai thác nhân công rẻ để làm giàu cho mình và cho nước Mỹ.
3. Đến đời Tổng thống Donald Trump thì khác. Trump đã thay đổi chính sách, với Trump: "Nước Mỹ trên hết", Trump thích nhất là các doanh nghiệp Mỹ và nước ngoài đưa tiền vào, tổ chức sản xuất tại Mỹ, nhất là hàng công nghệ cao và các lĩnh vực quan trọng.
Trump cho rằng, để nước ngoài vào Mỹ tự do khai thác thị trường rộng lớn bằng thuế thấp như vậy là bất công, là bất bình đẳng. Trump đòi tăng thuế, tăng tất cả, cả bạn bè, cả đối tác, và chống hàng trung chuyển.
Việc Trump tăng thuế xuất, nhập khẩu đột ngột và cao làm đứt gãy các chuỗi giá trị đã hình thành, làm ảnh hưởng đến toàn cầu hóa, cả nước Mỹ và cả thế giới buộc phải đi vào con đường bảo hộ.
Với Việt Nam, theo như thỏa thuận, thuế Việt Nam vào thị trường Mỹ là 20% (sẽ cụ thể hóa sau); và 40% với hàng trung chuyển. Hàng Mỹ vào Việt Nam không phải chịu thuế.
- Mức thuế 20% là cao hay là thấp quyết định ở chỗ với mức thuế đó, trên thị trường Mỹ, hàng Việt Nam sẽ chiến thắng hay thất bại trong cạnh tranh. Hy vọng với mức thuế thấp hơn các đối tác cạnh tranh trực tiếp, hàng Việt Nam sẽ chiến thắng (thuế các nước khác 25 - 40% và có thể thấp hơn một ít sau đàm phán với một số nước).
- Nếu chiến thắng, xuất khẩu Việt Nam vào Mỹ sẽ tiếp tục tăng, và Mỹ vẫn là thị trường quan trọng nhất, cả khi ta đa dạng hóa, đa phương hóa.
- Nếu xuất khẩu vào Mỹ tăng, đầu tư Mỹ và đầu tư nước ngoài vào Việt Nam sẽ sớm tăng nhanh, kể cả các lĩnh vực công nghệ cao, năng lượng…
1. Trước mắt là khó cho các doanh nghiệp, vì lâu nay, cả các doanh nghiệp Việt Nam, cả doanh nghiệp Mỹ đã phụ thuộc nhiều vào nước ngoài về nguyên phụ liệu, linh kiện.
Việt Nam cần nhanh chóng "nội địa hóa" sản xuất đủ các linh kiện, phụ kiện, nguyên liệu đang nhập khẩu.
2. Việt Nam phải kiên quyết loại trừ hàng đội lốt "Made in Vietnam" xuất khẩu sang Mỹ và các thị trường khác.
Và, đã cam kết là phải thực hiện. Mỹ sẽ đôn đốc và hỗ trợ Việt Nam và các nước khác thực hiện.
3. Ta cần một nền thương mại trong sạch, có uy tín trên thị trường thế giới, vì Việt Nam là đối tác tin cậy. Nền thương mại trong sạch giúp Việt Nam phát triển nhanh và bền vững, góp phần tiến tới xây dựng xã hội phát triển.
1. Một quyết định táo bạo mà Việt Nam dám làm, ít ai nghĩ đến.
2. Hàng Mỹ nhập vào Việt Nam sẽ tăng nhanh, kim ngạch xuất, nhập khẩu 2 nước Việt - Mỹ sẽ lớn.
Nhập siêu của Mỹ sẽ giảm; nhưng trong trung hạn Mỹ chưa thể lấp đầy nhập siêu vì hàng Mỹ đắt mà sức mua Việt Nam còn có mức độ.
3. Cuộc cạnh tranh trên thị trường Việt Nam giữa hàng Mỹ với hàng Việt Nam, giữa hàng Mỹ và hàng các nước sẽ gay gắt.
4. Hàng Việt Nam sẽ nhanh chóng cải tiến, nâng cao chất lượng tiến tới bằng chất lượng hàng Mỹ trên thị trường Việt Nam và trên thị trường thế giới.
1. Do tài đàm phán của Tổng Bí thư Tô Lâm: Bám sát, kịp thời, khôn khéo.
2. Chấp nhận thuế nhập khẩu Mỹ vào Việt Nam bằng 0.
3. Việt Nam quan hệ tốt với Mỹ.
4. Một người Mỹ lương tâm nói chung, và một Tổng thống Mỹ nói riêng, trong thâm tâm họ nghĩ rằng, mình còn nợ Việt Nam một món nợ do 30 năm chiến tranh và cấm vận, để lại quá nhiều đau thương…; họ không nỡ làm việc gì hại đến sự phát triển của Việt Nam, vả lại Mỹ đang muốn lôi kéo Việt Nam, ít nhất là để Việt Nam không theo ai chống Mỹ.
5. Và có thể có thêm lý do khác./.
