Thứ quả lạ mọc hoang thành 'vàng xanh', người dân miền Tây xứ Nghệ khoanh trồng, thu về hàng chục triệu đồng
Những ngày này, khắp bản làng miền Tây Nghệ An rộn rã tiếng cười nói xen lẫn tiếng dao lách cách thu hái bo bo. Năm nay, bo bo vừa được mùa, vừa được giá, lại có xưởng thu mua, chế biến hoạt động liên tục, không chỉ nâng giá trị sản phẩm mà còn tạo thêm hàng trăm việc làm thời vụ với thu nhập cao cho bà con.
Tháng 8, khi nắng Thu trải vàng trên những triền đồi, bo bo bắt đầu chín rộ, báo hiệu mùa thu hoạch. Từ sáng sớm, từng tốp người đeo gùi, tay thoăn thoắt men theo khe, suối, sườn đồi để hái quả. Hương thơm ngai ngái của bo bo chín hòa cùng mùi đất ẩm và gió rừng khiến không khí mùa vụ thêm rộn ràng.
Ở các bản Phảy, Cha Hìa, Đình Tài, Na Ngân, Xốp Kho, Na Kho… của xã Nga My (hình thành trên cơ sở sáp nhập xã Xiêng My và xã Nga My cũ của huyện Tương Dương trước đây), năm nay, giá thu mua bo bo khô tại nhà đạt 800.000- 850.000 đồng/yến, gần gấp đôi so với năm trước.
Quả tươi hái về được luộc, bóc vỏ, phơi trên phên tre, mùi thơm lan khắp bản làng. “Mùa bo bo chỉ kéo dài khoảng 1 tháng, thương lái đến tận nhà mua nên ai cũng tranh thủ làm, vừa được mùa, vừa được giá”, ông Lô Danh - Chủ tịch Hội Nông dân xã Nga My cho hay.
Tại bản Phà Lõm, xã Tam Thái (hình thành trên cơ sở sáp nhập xã Tam Hợp và xã Tam Thái cũ của huyện Tương Dương trước đây) có 50 hộ đang khoanh trồng, bảo vệ khoảng 20 ha bo bo. Gia đình anh Xồng Bá Dềnh là một trong những hộ trồng nhiều nhất bản, thu 40 triệu đồng từ 3 ha nhờ giá bo bo khô đạt 85.000 đồng/kg.
“Cây này hợp đất, ít sâu bệnh, công chăm sóc không nhiều mà bán được giá cao, bà con rất phấn khởi. Năm nay bo bo được mùa, được giá nên thu nhập của các hộ khoanh trồng, bảo vệ bo bo khá cao”, anh Dềnh chia sẻ.
Xã Mường Xén là địa phương có diện tích bo bo tự nhiên lớn nhất tỉnh, dọc đường đi, trên các sân nhà dân phủ kín phên phơi hạt bo bo. “Quả tươi bán 8.000 - 10.000 đồng/kg, hạt khô sấy bán 84.000 - 86.000 đồng/kg. 10 kg quả tươi thì sơ chế được 1,5 kg hạt khô. Do đó, người dân cũng tự luộc, bóc tách, phơi nhằm tăng giá trị, “lấy công làm lãi”", anh Dềnh cho biết thêm.
Không khí mùa vụ bo bo sôi động nhất phải kể đến tại xã Tri Lễ (sáp nhập xã Nậm Nhoóng và xã Tri Lễ cũ của huyện Quế Phong trước đây). Dọc đường vào các bản, đâu đâu cũng thấy người dân đeo những gùi bo bo đầy ắp.
Ông Và Bá Dê, ở bản Pà Khốm, trồng 1 ha bo bo, thu hoạch khoảng 3 tấn bo bo tươi, bán cho thương lái với giá 8.000 - 9.000 đồng/kg, thu về 25 triệu đồng. “Trồng bo bo dễ, ít công chăm sóc, giá lại tốt. Năm nay vừa được mùa, vừa được giá nên ai cũng vui”, ông nói.
Điểm nhấn của mùa bo bo năm nay là sự xuất hiện của các xưởng thu mua, chế biến ngay tại địa phương, hoạt động suốt ngày đêm để kịp thời sơ chế, đóng gói sản phẩm. Tại xã Tri Lễ, anh Hồ Lâm - chủ xưởng thu mua đến từ xã Quỳ Hợp (sáp nhập thị trấn Quỳ Hợp và các xã Châu Đình, Châu Quang, Thọ Hợp của huyện Quỳ Hợp cũ) đã dựng nhà xưởng di động phục vụ cao điểm mùa vụ.
“Mỗi ngày, tôi thu mua khoảng 20 tấn quả tươi, thuê gần 140 lao động thời vụ cho các khâu tách vỏ, hấp, sấy, đóng gói. Thu nhập bình quân mỗi người 250.000 - 300.000 đồng/ngày, tăng ca có thể gần 500.000 đồng”, anh Lâm cho biết.
Nhờ các xưởng chế biến, bo bo được xử lý tại chỗ, giữ chất lượng, giảm chi phí vận chuyển và bán được giá cao hơn. Người dân vừa yên tâm đầu ra, vừa có thêm việc làm. Chị Lộc Thị Tiến, ở bản Lam Hợp, xã Tri Lễ chia sẻ: “Trước chỉ hái bo bo bán tươi, nay làm thêm ở xưởng sấy, đóng gói, mỗi ngày tôi kiếm thêm 250.000 - 500.000 đồng, đỡ được nhiều khoản chi tiêu”.
Cây bo bo, thuộc họ gừng, tên khoa học thảo đậu khấu nam, vốn mọc hoang dưới tán rừng. Khoảng 10 năm trở lại đây, khi giá trị kinh tế được biết đến, người dân chủ động khoanh trồng xen với cây khác để vừa giữ rừng, vừa tăng thu nhập. Toàn tỉnh hiện có khoảng 2.800 ha bo bo, sản lượng hàng nghìn tấn/năm, phần lớn xuất khẩu sang Trung Quốc phục vụ sản xuất thuốc Bắc.
Bo bo không chỉ đem lại “vàng xanh” cho núi rừng mà còn mở ra hướng phát triển bền vững cho cây dược liệu ở miền Tây Nghệ An. Với giá cao, đầu ra ổn định và xưởng chế biến hoạt động liên tục, mùa bo bo năm nay thực sự mang lại niềm vui trọn vẹn cho bà con vùng cao.
