Xây dựng mô hình quản trị kinh tế tập thể và hợp tác xã tiên tiến

Sáng 15/2, Chính phủ tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về kinh tế tập thể (KTTT) và Tổng kết 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012 theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.

Thủ tướng chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc về kinh tế tập thể, HTX. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Đồng chí Phạm Minh Chính - Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ chủ trì và chỉ đạo hội nghị tại điểm cầu trụ sở Chính phủ. Đồng chủ trì hội nghị có các đồng chí: Đỗ Văn Chiến - Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Lê Minh Khái - Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, HTX, các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng một số bộ, ngành.

Tại điểm cầu tỉnh Nghệ An, các đồng chí: Thái Thanh Quý - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh, Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Đức Trung - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đồng chủ trì.

Cùng dự có đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; đại diện lãnh đạo một số sở, ngành; doanh nghiệp, Hợp tác xã, Quỹ Tín dụng nhân dân.

ĐÓNG GÓP CỦA KINH TẾ TẬP THỂ VÀO GDP GIẢM

Trong 20 năm qua, cùng với quá trình đổi mới kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế, khu vực KTTT đã trải qua các giai đoạn phát triển khác nhau, trong đó có những thuận lợi và khó khăn, thách thức nhất định.

Các đồng chí: Thái Thanh Quý - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh, Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Đức Trung - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đồng chủ trì tại điểm cầu tỉnh Nghệ An. Ảnh: Thành Duy

Nổi bật nhất là sự thay đổi mô hình HTX kém hiệu quả sang mô hình HTX tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Khu vực KTTT với nhiều loại hình tổ chức kinh tế hợp tác đa dạng, trong đó nòng cốt là HTX là một trong những thành phần kinh tế quan trọng, đã khắc phục được một phần tình trạng yếu kém kéo dài, từng bước đổi mới gắn với cơ chế thị trường, bước đầu khẳng định là nhân tố quan trọng góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị ở cơ sở và sự phát triển kinh tế của đất nước.

Đến ngày 31/12/2021, toàn quốc có 27.342 HTX (18.327 HTX nông nghiệp, và 9.015 HTX phi nông nghiệp), thu hút gần 6 triệu thành viên tham gia. Số lượng HTX tăng 16.420 HTX (khoảng 2,5 lần) so với năm 2001, số thành viên HTX tăng 465.603 người (khoảng 9%) so với năm 2001. Lao động làm việc trong HTX là 1.078.000 người, tăng 549.693 người (gấp 2 lần) so với thời điểm 31/12/2001.

Cả nước cũng có 103 liên hiệp HTX (79 LH HTX nông nghiệp và 24 LH HTX phi nông nghiệp), tăng gấp 9,3 lần so với năm 2001.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày báo cáo tóm tắt Tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW và 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012. Ảnh: TTXVN

Tuy nhiên, sau 20 năm triển khai, thực hiện Nghị quyết, cùng với sự thay đổi nhanh chóng của nền kinh tế, khu vực KTTT của nước ta vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, chưa phát huy được tối đa tiềm năng của mình trong hỗ trợ phát triển kinh tế thành viên cũng như đóng góp vào phát triển kinh tế đất nước.

Liên tục trong 20 năm qua, tốc độ tăng trưởng khu vực KTTT, HTX đạt thấp và có xu hướng giảm, chỉ bằng khoảng hơn 1/2 tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Đóng góp của KTTT vào GDP cả nước giảm liên tục từ 8,06% năm 2001, 6,65% năm 2005, 3,99% năm 2010 và 3,62% năm 2020.

Tỷ lệ các HTX ở nước ta hoạt động trong các lĩnh vực. Ảnh: Thành Duy

Kết quả phát triển của khu vực KTTT so với mục tiêu mà Nghị quyết đề ra là “đưa KTTT thoát khỏi những yếu kém hiện nay, phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng ngày càng cao, tiến tới có tỷ trọng ngày càng lớn trong GDP của nền kinh tế”, là không đạt được.

Trước thực trạng trên, đồng thời để đáp ứng yêu cầu đặt ra trong bối cảnh mới, các đại biểu đã dành thời gian thích đáng đánh giá kết quả triển khai và tình hình phát triển KTTT một cách toàn diện.

Các đại biểu dự hội nghị tại điểm cầu tỉnh Nghệ An. Ảnh: Thành Duy

Đặc biệt là kết quả đạt được, chỉ rõ những nội dung còn hạn chế; từ đó rút ra những nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan; bài học kinh nghiệm; đồng thời xác định phương hướng, mục tiêu, nội dung, biện pháp cụ thể trong những năm tiếp theo để đạt được mục tiêu phát triển khu vực KTTT, HTX bền vững, làm nền tảng của nền kinh tế quốc dân.

HOÀN THIỆN THỂ CHẾ, THÁO GỠ ĐIỂM NGHẼN CHO KINH TẾ TẬP THỂ

Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh tầm quan trọng, khẳng định vai trò, tiềm năng, dư địa, không gian phát triển của KTTT và HTX, nhất là HTX nông nghiệp còn rất lớn.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu kết luận hội nghị. Ảnh: TTXVN

Sau khi chỉ rõ những hạn chế, bài học kinh nghiệm, Thủ tướng Chính phủ đã nhấn mạnh những nhiệm vụ, định hướng trọng tâm trong thời gian tới để phát triển KTTT và kinh tế HTX.

Trong đó cần tiếp tục nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp với tình hình mới và thực tiễn ở Việt Nam; tiếp tục hoàn thiện thể chế và tháo gỡ những điểm nghẽn về thể chế theo hướng tôn trọng kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa.

Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu vận dụng sáng tạo, khoa học công nghệ, nhất là công nghệ cao, công nghệ số trong chuyển đổi nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế trí thức; huy động mọi nguồn lực hợp pháp để phát triển, nhất là hợp tác công tư.

Đặc biệt cần tổng kết, xây dựng được mô hình quản trị KTTT và kinh tế HTX tiên tiến, kết hợp được mô hình truyền thống phù hợp với tình hình Việt Nam cũng như kinh nghiệm của quốc tế.

Toàn cảnh hội nghị tại điểm cầu UBND tỉnh Nghệ An. Ảnh: Thành Duy

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu cần tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh, gắn với mở rộng thị trường; tăng cường liên doanh, liên kết; xây dựng thương hiệu sản phẩm theo chuỗi, thế mạnh từng khu vực, vùng miền; quy hoạch vùng nguyên liệu hợp lý; nâng cao trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ và người tham gia các chủ thể.

Đặc biệt, với tinh thần lấy nông dân làm trung tâm, lấy nông thôn là nền tảng, lấy nông nghiệp làm động lực, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh vai trò của các HTX trong nông nghiệp. Do đó, cần xây dựng được các HTX nông nghiệp khắc phục được tình trạng sản xuất mánh mún, nhỏ lẻ, chia cắt, tự phát trong thời gian vừa qua; qua đó xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm, quy hoạch vùng nguyên liệu và xuất khẩu sản phẩm theo đường chính ngạch mới nhằm tạo đầu ra ổn định.

Các đại biểu dự hội nghị tại điểm cầu tỉnh Nghệ An. Ảnh: Thành Duy

Cũng tại hội nghị, Ban tổ chức đã khen thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích xuất sắc trong triển khai thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW.