Tiền Phong: Khai thác hiệu quả tiềm năng địa phương, phấn đấu vươn lên tốp đầu vùng biên giới Tây Bắc

Xã biên giới giàu bản sắc văn hóa

Xã Tiền Phong, tỉnh Nghệ An, được thành lập trên cơ sở sáp nhập hai xã Tiền Phong và Hạnh Dịch thuộc huyện Quế Phong cũ, có diện tích tự nhiên rộng lớn lên tới 319,02 km². Hiện nay, xã quản lý 18 thôn bản với gần 14.500 nhân khẩu, tương ứng khoảng 3.174 hộ dân. Đây là nơi sinh sống chủ yếu của đồng bào các dân tộc Thái, Khơ Mú và Kinh, trong đó dân tộc thiểu số chiếm đến hơn 91% tổng dân số. Sự đa dạng dân tộc này tạo nên nét văn hóa phong phú, độc đáo, góp phần làm nên bản sắc riêng có của vùng đất biên giới Tây Bắc tỉnh Nghệ An.

Tiền Phong có vị trí địa lý đặc biệt, là xã biên giới tiếp giáp với nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, với đường biên dài hơn 13 km và quản lý 4 mốc quốc giới (số 367, 368, 369 và 370). Vị trí này giữ vai trò quan trọng trong chiến lược bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia, bảo đảm quốc phòng - an ninh khu vực, đồng thời tạo nền tảng cho việc phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Địa hình xã chủ yếu là núi rừng đan xen với hệ thống suối khe tự nhiên, tạo nên một không gian sinh thái đa dạng, giàu tiềm năng phát triển nông - lâm nghiệp và du lịch sinh thái. Các bản làng dân tộc nằm men theo triền núi, dọc các con suối, vẫn giữ nguyên vẻ nguyên sơ với những ngôi nhà sàn truyền thống lợp mái lá, mái gỗ pơ mu đặc trưng - một nét văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc thiểu số nơi đây.

Về văn hóa, Tiền Phong là nơi lưu giữ nhiều giá trị truyền thống đặc sắc như lễ hội truyền thống, trang phục, ẩm thực và các phong tục tập quán riêng biệt của đồng bào Thái, Khơ Mú. Những nét văn hóa này không chỉ là tài sản vô giá mà còn là động lực quan trọng để phát triển du lịch cộng đồng, tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương.

Bên cạnh những thuận lợi về tự nhiên và văn hóa, xã Tiền Phong cũng đang đối mặt với không ít thách thức như địa hình hiểm trở, giao thông còn hạn chế và mức độ phát triển kinh tế - xã hội còn chưa đồng đều. Tuy nhiên, với quyết tâm của Đảng bộ và nhân dân, cùng sự hỗ trợ từ các chương trình phát triển vùng sâu, vùng xa, Tiền Phong đang từng bước khai thác hiệu quả tiềm năng sẵn có, xây dựng xã biên giới phát triển toàn diện, bền vững, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân.

Phát huy sức mạnh đoàn kết, phát triển toàn diện

Trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, Đảng bộ xã Tiền Phong đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế theo hướng bền vững, phù hợp với điều kiện địa phương. Ba vùng kinh tế trọng điểm được hình thành gồm: vùng du lịch - dịch vụ - thương mại; vùng trồng lúa nước; và vùng trồng rừng kết hợp bảo tồn dược liệu bản địa. Nhờ định hướng đúng, tốc độ tăng trưởng giá trị gia tăng (GTGT) bình quân toàn xã đạt 8,05%/năm, thu nhập bình quân đầu người đến năm 2025 đạt 27,59 triệu đồng. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực theo hướng giảm dần tỷ trọng nông nghiệp, tăng tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ.

Nông – lâm nghiệp tiếp tục giữ vai trò chủ đạo với tổng giá trị sản xuất đạt trên 205 tỷ đồng. Diện tích lúa nước được duy trì 878 ha, năng suất bình quân đạt 54,25 tạ/ha; sản lượng lương thực bình quân đầu người đạt 389 kg/năm. Công tác bảo vệ và phát triển rừng được chú trọng, đưa độ che phủ rừng lên 81,25%. Cùng với đó, các loại cây dược liệu quý như sa nhân, đẳng sâm, chè hoa vàng được phát triển theo hướng hàng hóa. Chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản có bước phát triển, góp phần đa dạng hóa sinh kế cho người dân.

Ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, xây dựng và thương mại - dịch vụ có nhiều chuyển biến. Một số nghề truyền thống như dệt thổ cẩm (bản Đan), mây tre đan (bản Phương Tiến 1, Na Cày) được khôi phục, tạo việc làm cho người lao động. Tổng giá trị thương mại - dịch vụ đến năm 2025 ước đạt gần 99 tỷ đồng. Du lịch cộng đồng bước đầu hình thành với điểm du lịch bản Long Thắng (cụm bản Hủa Mương) được công nhận là điểm du lịch cấp tỉnh, thu hút trên 5.000 lượt khách mỗi năm, góp phần quảng bá hình ảnh địa phương và phát triển sinh kế bền vững.

Chương trình xây dựng nông thôn mới đạt nhiều kết quả tích cực. Đến năm 2025, xã hoàn thành 16/19 tiêu chí, có một bản đạt chuẩn nông thôn mới và một bản khác dự kiến hoàn thành trong năm. Hạ tầng thiết yếu như điện, đường, trường, trạm được đầu tư nâng cấp, từng bước thay đổi diện mạo nông thôn.

Lĩnh vực văn hóa - xã hội tiếp tục ổn định. Giáo dục có nhiều chuyển biến tích cực, tỷ lệ trẻ đến trường đạt 100%, chất lượng giáo dục đại trà và mũi nhọn được nâng lên. Hiện toàn xã có 6/7 trường đạt chuẩn quốc gia, trong đó Trường Tiểu học Tiền Phong 1 đạt chuẩn mức độ 2. Công tác y tế được quan tâm, xã duy trì chuẩn quốc gia về y tế; các chương trình tiêm chủng, phòng chống dịch bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu được triển khai hiệu quả.

An sinh xã hội được chú trọng thực hiện đúng đối tượng, kịp thời. Tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, từ 42,78% (năm 2020) còn 32,2% (năm 2025). Trong nhiệm kỳ, xã huy động nhiều nguồn lực xây mới và sửa chữa 419 ngôi nhà cho các hộ nghèo, khó khăn về nhà ở. Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 100%, bảo hiểm xã hội đạt 17%.

Quốc phòng – an ninh được giữ vững. Lực lượng dân quân, công an xã hoạt động hiệu quả, chủ động nắm chắc tình hình, giữ vững trật tự an toàn xã hội, đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Mô hình “Xã sạch về ma túy” được triển khai quyết liệt và đạt kết quả rõ nét. Công tác đối ngoại gắn với bảo vệ biên giới quốc gia được duy trì qua các hoạt động giao lưu, phối hợp tuần tra song phương với nước bạn Lào, góp phần xây dựng đường biên hòa bình, hữu nghị.

Xã Tiền Phong cũng đặc biệt chú trọng ứng dụng khoa học công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý, sản xuất và đời sống xã hội. Nhiều mô hình như trồng dược liệu, chăn nuôi theo hướng sinh học, sử dụng chế phẩm hữu cơ... mang lại hiệu quả kinh tế rõ nét. Hạ tầng công nghệ thông tin ngày càng hiện đại, hỗ trợ tích cực cho người dân trong tiếp cận thông tin và dịch vụ công.

Tiền Phong đặt mục tiêu bứt phá trong nhiệm kỳ 2025 – 2030

Bước vào nhiệm kỳ 2025 – 2030, trên nền tảng những thành tựu đã đạt được, Đảng bộ và Nhân dân xã Tiền Phong xác định mục tiêu tổng quát: tiếp tục xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ; phát huy dân chủ và khối đại đoàn kết toàn dân; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc. Đồng thời, xã tập trung khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế để phát triển kinh doanh, dịch vụ, nông – lâm nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, nâng cao giá trị sản phẩm.

Bên cạnh đó, địa phương đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học - công nghệ, thực hiện chuyển đổi số toàn diện; quan tâm bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; giữ vững quốc phòng, an ninh, đặc biệt là an ninh biên giới, đảm bảo ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội. Mục tiêu đến năm 2030, xây dựng Tiền Phong trở thành xã phát triển thuộc tốp đầu khu vực biên giới Tây Bắc của tỉnh Nghệ An.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, xã Tiền Phong đề ra 23 chỉ tiêu trọng tâm trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa - xã hội, môi trường, quốc phòng - an ninh và xây dựng hệ thống chính trị. Cùng với đó là 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm, 3 khâu đột phá chiến lược và 2 nhóm giải pháp chủ yếu nhằm huy động tối đa nguồn lực, phát huy sức mạnh tổng hợp, tạo bước phát triển đột phá trong toàn xã.

Ba khâu đột phá được xác định rõ ràng, có tính chiến lược. Thứ nhất, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực – coi đây là nền tảng của phát triển bền vững. Xã sẽ tăng cường công tác quy hoạch, đào tạo, tuyển dụng cán bộ, công chức, viên chức có phẩm chất, năng lực và khát vọng cống hiến, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới.

Thứ hai, tập trung nguồn lực phát triển hạ tầng số, đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động lãnh đạo, điều hành. Việc ứng dụng công nghệ thông tin sẽ góp phần nâng cao hiệu quả cải cách hành chính, rút ngắn thời gian xử lý thủ tục cho người dân, tăng hiệu quả quản lý nhà nước. Đồng thời, xã cũng sẽ thúc đẩy ứng dụng công nghệ số trong sản xuất, kinh doanh để nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của sản phẩm địa phương.

Thứ ba, phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của địa phương; phát triển kinh tế dựa trên thế mạnh nông – lâm nghiệp, dịch vụ và du lịch cộng đồng. Việc gắn bảo tồn văn hóa truyền thống với phát triển du lịch sinh thái được xem là hướng đi chiến lược nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập và xây dựng nông thôn mới bền vững.