Tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh nhân
Từ tháng 7/2022, Nghệ An bắt đầu thực hiện thí điểm cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện tại cơ sở điều trị. Bác sĩ Trần Mạnh Cường, phụ trách cơ sở điều trị Methadone Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh. Cho biết: Tại Việt Nam, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone đã được triển khai từ năm 2008. Tại Nghệ An, chương trình điều trị Methadone được đưa vào từ năm 2012; đến nay đã có 1.162 bệnh nhân tham gia điều trị tại 12 cơ sở điều trị, 20 cơ sở vệ tinh cấp phát thuốc. Hiệu quả chương trình điều trị Methadone mang lại là rất lớn. Tuy nhiên, chương trình này vẫn chưa toàn diện khi yêu cầu bệnh nhân phải có mặt hàng ngày tại cơ sở điều trị để uống thuốc.
Để giúp cho bệnh nhân đỡ mất thời gian, kinh phí, thuận lợi cho việc lao động mưu sinh, tháng 4/2021, Cục Phòng chống HIV/AIDS, Bộ Y tế đã thực hiện Đề án thí điểm cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện về sử dụng tại nhà. 3 địa phương đầu tiên thực hiện là Lai Châu, Điện Biên và Hải Phòng. Đến năm 2022, Bộ Y tế mở rộng thêm chương trình thí điểm tại 3 địa phương khác, trong đó có tỉnh Nghệ An.
Thực hiện chương trình, ngày 23/6/2022, Nghệ An đã ban hành Kế hoạch 417/KH-UBND tỉnh Nghệ An triển khai thí điểm cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện trên địa bàn tỉnh Nghệ An năm 2022. Theo đó, Nghệ An đã triển khai cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày tại 12 cơ sở điều trị Methadone trong tỉnh, gồm 11 cơ sở trực thuộc Sở Y tế, 01 cơ sở trực thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội quản lý. Trong năm 2022, 12 cơ sở này đã tiến hành cấp thuốc Methadone cho 185 bệnh nhân (tính đến tháng 01/2023).
Trong quá trình điều trị, tất cả các bệnh nhân đã tuân thủ quy định điều trị cũng như bảo quản thuốc; không làm mất mát, không mua bán trao đổi thuốc. Hoạt động giám sát tuân thủ quy định sử dụng thuốc của người bệnh tại nhà của cán bộ y tế và cơ sở điều trị đã được thực hiện tốt; đảm bảo an toàn cho người bệnh và người nhà người bệnh khi được cấp thuốc Methadone nhiều ngày.
Phải nói rằng, việc thí điểm cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày cho bệnh nhân đã đáp ứng mong muốn, tạo điều kiện thuận lợi cho người bệnh. Anh N.V.A, 35 tuổi (ở phường Hà Huy Tập, TP. Vinh, là bệnh nhân đang điều trị tại cơ sở Methadone của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh) chia sẻ: “Việc cấp phát thuốc nhiều ngày đã giúp cho chúng tôi đỡ mất thời gian, kinh phí đi lại, thuận lợi cho việc làm ăn. Ngoài ra chương trình còn giúp chúng tôi bớt mặc cảm của một người nghiện, tạo động lực để phấn đấu hướng thiện”.
Việc cấp thuốc Methadone nhiều ngày không chỉ mang lại nhiều niềm vui cho các bệnh nhân mà các cán bộ y tế cũng vậy. Bác sĩ Phạm Ngọc Đức - phụ trách cơ sở Methadone Trung tâm Y tế huyện Quế Phong, cho hay: Thực hiện việc cấp thuốc Methadone nhiều ngày, khối lượng công việc của cán bộ, nhân viên y tế tại cơ sở điều trị nhiều hơn, vất vả hơn trong việc kiểm soát, giám sát bệnh nhân. Tuy nhiên, chúng tôi lại vui khi thấy hiệu quả đem lại của chương trình khi bệnh nhân không còn bỏ điều trị, yêu đời hơn và không còn quay lại với ma túy. Với cán bộ y tế, không có niềm vui gì lớn hơn khi sức khỏe của bệnh nhân được cải thiện, đảm bảo.
Methadone là chất trong nhóm Opioids, được dùng thay thế cho ma túy, đặc biệt là heroin trong chương trình quản lý bệnh nhân cai nghiện. Với người nghiện, uống dung dịch Methadone vào sẽ làm giảm cơn thèm thuốc, cải thiện cả về sức khỏe, cải thiện về an ninh, trật tự xã hội, phát triển kinh tế của gia đình, phục hồi về thể chất và tinh thần.
Mở rộng và nâng cao chất lượng điều trị
Để tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các bệnh nhân trong việc tiếp cận và nâng cao chất lượng dịch vụ điều trị nghiện các chất thuốc phiện bằng thuốc Methadone, góp phần giảm lây nhiễm HIV, cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống, ngày 18/9/2023, UBND tỉnh Nghệ An ban hành Kế hoạch số 684/KH-UBND triển khai cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2023-2024.
Theo đó, trong 2 năm 2023-2024, Nghệ An tiếp tục duy trì triển khai cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày tại 12 cơ sở điều trị Methadone đã triển khai trong năm 2022, gồm 11 cơ sở trực thuộc Sở Y tế, 1 cơ sở trực thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội; mở rộng triển khai cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho 18 cơ sở cấp phát thuốc trên địa bàn toàn tỉnh (riêng 2 cơ sở cấp phát thuốc Methadone tại Trung tâm Y tế huyện Nghĩa Đàn và Nghi Lộc hiện không có bệnh nhân điều trị sẽ triển khai tùy vào tình hình thực tế).
Thuốc Methadone được đảm bảo từ nguồn thuốc Methadone của tỉnh đã được mua từ nguồn ngân sách của địa phương. Các vật tư phục vụ chương trình như chai đựng thuốc, túi đựng thuốc, số theo dõi cấp thuốc hiện tại được đảm bảo từ nguồn kinh phí của Dự án Quỹ toàn cầu… Số người dự kiến được cấp thuốc Methadone nhiều ngày trong năm 2023 là 595 người; trong năm 2024 là 1.035 người.
UBND tỉnh Nghệ An phân công rõ trách nhiệm và yêu cầu các sở, ngành, địa phương và đơn vị liên quan tăng cường các hình thức giám sát quá trình sử dụng thuốc Methadone của người bệnh bằng nhiều kênh khác nhau như trực tiếp, gián tiếp trong quá trình người bệnh mang thuốc về sử dụng thuốc tại nhà; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong quá trình triển khai cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày.
Tiến sĩ Chu Trọng Trang - Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, cho biết: Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh được giao là đơn vị thường trực, làm đầu mối để triển khai cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày. Ngay sau khi có kế hoạch của UBND tỉnh, trung tâm lập tức có công văn gửi trung tâm y tế các huyện, thị xã và thành phố Vinh, cùng các cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện tỉnh triển khai rà soát, xây dựng kế hoạch và triển khai cấp thuốc nhiều ngày cho bệnh nhân khi có đủ điều kiện theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Sau gần 1 tháng triển khai, đến nay đã có 112 bệnh nhân được tiếp tục cấp thuốc Methadone nhiều ngày, hiện tại đang chờ vật tư từ Trung ương cấp để mở rộng số lượng bệnh nhân.
Thời điểm này, khi được tiếp tục lấy thuốc điều trị dài ngày, tất cả các bệnh nhân tham gia chương trình đều bày tỏ sự cảm kích khi nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện của Bộ Y tế, của tỉnh. Anh L.T.K (xã Đồng Văn, huyện Quế Phong) bày tỏ: Rất cảm ơn Nhà nước đã quan tâm tạo điều kiện giúp cho chúng tôi được điều trị Methadone và cấp thuốc dài ngày. Cuộc sống, công việc được tốt hơn khi không phải ngày nào cũng phải đi lấy thuốc./.
