Tinh xảo, độc đáo chiếc kiệu bát cống hàng trăm năm tuổi ở Nghệ An
Huy Thư•26/03/2025 17:02
Tồn tại lâu đời, đền Cao Sơn ở xã Minh Tiến (huyện Thanh Chương, Nghệ An) đang lưu giữ 1 chiếc kiệu cổ được điêu khắc tinh xảo, có giá trị nhiều mặt về văn hóa, lịch sử, mĩ thuật.
Đền Cao Sơn cạnh chùa Linh Ó tọa lạc giữa xóm 3, xã Minh Tiến (xóm Chùa, xã Thanh Lương cũ) được người dân địa phương xây dựng từ xưa để thờ thần Cao Sơn. Đền gồm hạ điện và thượng điện. Khung gỗ của thượng điện được chạm khắc đẹp. Hàng năm vào ngày 10 tháng Giêng âm lịch, tại đền, người dân địa phương thường tổ chức lễ lớn, cầu sức khỏe, bình yên, mùa màng tươi tốt bội thu. Ảnh: Huy Thư Đến tham quan đền Cao Sơn, du khách không khỏi ấn tượng với chiếc kiệu cổ độc đáo, được thờ ở giữa đền như một vật thiêng. Ảnh: Huy ThưÔng Nguyễn Chí Tứ - xóm trưởng xóm 3, xã Minh Tiến, cho biết: Chiếc kiệu cổ mang vẻ đẹp uy nghi, hiếm có. Trước đây, thời chiến tranh, khi đền Cao Sơn bị hạ giải để đưa đi làm công trình dân sinh, kiệu được gửi ở nhà thờ họ Bùi ở trong xóm một thời gian, sau đó đưa về cất giữ trong chùa Linh Ó. Khi đền Cao Sơn được khôi phục (2013), thượng điện được đưa về chỗ cũ, chiếc kiệu cổ được thờ ngay giữa đền. Ảnh: Huy Thư Bành kiệu được thiết kế như một cái ngai đặc biệt, đặt trên cùng các đòn kiệu, có lưng tựa và tay vịn, trang trí điêu khắc tinh xảo các đề tài truyền thống như long, li, quy, phượng, mặt hổ phù... Hai mặt bên, phần tay vịn trang trí hình rồng uốn lượn sắc sảo. Phía dưới trang trí hình phượng vũ và mặt hổ. 4 góc chân kiệu tạc khắc 4 đầu rồng ngoảnh về 4 hướng . Ảnh: Huy ThưTrên chiếc kiệu bát cống này, hình rồng được trang trí khắp nơi từ đòn kiệu đến bành kiệu, mỗi vị trí có một kiểu rồng khác nhau (mặt rồng, đầu rồng, rồng toàn thân). Hình ảnh rồng trên tay vịn bành kiệu được thể hiện đặc sắc nhất với đầu rồng vươn cao, miệng rồng "ngậm ngọc". Ảnh: Huy ThưCụ Bùi Văn Sửu (87 tuổi), người cao tuổi ở xóm 3, xã Minh Tiến cho biết: Chiếc kiệu cổ từng dùng để rước thần trong lễ hội làng. Ngày trước, cứ 3 năm 1 lần, người dân trong làng (làng Xuân Bảng xưa) lại tổ chức lễ hội truyền thống với đoàn rước thần có đủ kiệu bát cống, tượng voi, ngựa, cờ, lọng di chuyển từ đền Cao Sơn qua bàu Ó, ra đền Ó. Thanh niên trai tráng trong làng được tuyển chọn, mặc đồ “sĩ lặp” khiêng kiệu rất uy nghi. Ảnh: Huy ThưMặt sau của hậu bành trang trí tập trung nhất hình ảnh "tứ linh". Phần trên của hậu bành là hình ảnh 1 con rồng uốn lượn trong mây, nhô đầu ra giữa hậu bành. Đầu rồng được chạm lộng, chạm bong kênh sắc nét. Hai bên là hình ảnh con lân, chim phượng chầu vào giữa. Phía dưới là hình ảnh rùa, cá chép đang bơi trên sóng nước. Với những nét chạm khắc tinh xảo đã tạo nên 1 bức tranh sống động, đặc sắc. Ảnh: Huy ThưPhần đòn kiệu gồm đòn dọc, đòn ngang và đòn khiêng. Đòn dọc: Gồm 2 thanh, phần đầu tạo hình đầu rồng phần cuối tạo hình đuôi rồng. Đòn ngang cũng có 2 thanh, mỗi thanh tạo thành 2 đầu rồng đặt vuông góc phần đầu và phần cuối của 2 thanh đòn dọc. Đòn khiêng: Gồm 4 thanh đặt 4 góc kiệu, dưới thanh đòn ngang cũng tạo hình các đầu rồng. Phần đòn kiệu phía trước có 10 đầu rồng cả to lẫn nhỏ. Ảnh: Huy ThưGiữa thanh đòn ngang trước và sau, trên phần gỗ phình rộng được khắc mặt hổ phù, hình chim phượng và hình con lân, sơn màu đen nổi bật trên nền sơn đỏ. Ảnh: Huy ThưPhần sau các đòn dọc và đòn khiêng đều tạo thành các đuôi rồng. Tính chung phần sau chiếc kiệu có 8 hình đầu rồng ngoảnh về phía trước và 2 bên. Ảnh: Huy ThưTồn tại lâu đời gắn liền với sự thăng trầm của ngôi đền cổ cũng như truyền thống của làng Xuân Bảng xưa, chiếc kiệu bát cống đã ít nhiều bong tróc sơn, nứt, gãy một số chỗ. Tuy chưa xác định được niên đại ra đời cụ thể, nhưng người dân trong vùng khẳng định chiếc kiệu đã tồn tại qua hàng trăm năm. Thời gian qua, chiếc kiệu được người dân địa phương xem là di sản quý của tiền nhân để lại, được mọi người gìn giữ cẩn thận . Ảnh: Huy ThưVẻ đẹp độc đáo của kiệu bát cống cổ. Video: Huy Thư
Bình luận của bạn đã được gửi và sẽ hiển thị sau khi được duyệt bởi ban biên tập.
Ban biên tập giữ quyền biên tập nội dung bình luận để phù hợp với qui định nội dung của Báo.
.jpg)
.jpg)
