Tòa chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện

TỪ NĂM 2018…

“Người đàn bà 21 năm khiếu kiện đất đai ở Anh Sơn” là bà Ngô Thị Hương, trú tại thôn 2, xã Thạch Sơn, huyện Anh Sơn. Cuối tháng 1/2018, bà Ngô Thị Hương có đơn khiếu nại gửi đến Báo Nghệ An trình bày về nỗi truân chuyên kéo dài 21 năm của mình. Theo đó, do hoàn cảnh gia đình, vào năm 1989, mẹ của bà Hương là bà Lê Thị Thân đã phải rời tổ ấm của mình ra ở riêng. Cũng năm 1989, bà Thân được UBND xã Hội Sơn (Anh Sơn) xét đơn, giải quyết cấp đất ở tại xóm 10 với diện tích 306m² (nay thuộc xóm 10, xã Hoa Sơn). Năm 1990, bà Thân dựng nhà trên diện tích đất ở UBND xã Hội Sơn đã xét cấp.

Năm 1997, huyện Anh Sơn triển khai cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho nhân dân. Giai đoạn này, bà Thân bị tai biến phải về nhà con để điều trị. Thay mẹ làm các thủ tục về đất đai thì bà Ngô Thị Hương được cán bộ địa chính xã thông tin, UBND huyện Anh Sơn đã giao mảnh đất ở có nhà của bà Thân cho gia đình ông Nguyễn Ngô Hồng, bà Nguyễn Thị Lữ. Từ đây, bà Hương đã phải nhọc lòng đơn thư kiến nghị, khiếu nại đòi quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng cho mẹ mình.

Bà Ngô Thị Hương, người phụ nữ đến nay đã có đến 21 khiếu kiện về đất đai. Ảnh: P.V

Tháng 8/2002, qua kiểm tra, UBND xã Hội Sơn công nhận quyền sử dụng đất (diện tích 306m²) trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho ông Nguyễn Ngô Hồng, bà Nguyễn Thị Lữ thuộc quyền sử dụng của bà Lê Thị Thân. Năm 2003, gia đình bà Nguyễn Thị Lữ đã khiếu nại UBND xã Hội Sơn lên UBND huyện Anh Sơn.

Sau đó, UBND huyện Anh Sơn công nhận quyền lợi đất đai cho bà Thân, bác đơn khiếu nại của bà Lữ (tại Quyết định 524/QĐ.UB ngày 31/7/2003) nhưng thật oái ăm, UBND xã Hội Sơn không giải quyết theo chỉ đạo của cấp trên, thậm chí còn giao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho gia đình bà Nguyễn Thị Lữ, để rồi vào tháng 9/2003, nhà của bà Lê Thị Thân bị gia đình bà Lữ phá bỏ.

Vụ việc tranh chấp đất đai từ đó đã được chuyển đến cơ quan tòa án các cấp của tỉnh để giải quyết; thậm chí, đã phải lên đến Tòa án dân sự - Tòa án nhân dân tối cao. Năm 2011, Tòa án Dân sự - Tòa án nhân dân tối cao đã chỉ rõ sự bất hợp lý ở các cấp tòa sơ thẩm, phúc thẩm; kể cả việc thẩm định, xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của chính quyền huyện Anh Sơn.

Dù vậy, vụ việc tranh chấp đất đai giữa bà Lê Thị Thân và gia đình bà Nguyễn Thị Lữ vẫn tiếp tục kéo dài, không được giải quyết dứt điểm. Các cơ quan có thẩm quyền đều nhận thấy lẽ phải thuộc về bà Lê Thị Thân, tuy nhiên, quyền sử dụng đất vẫn chưa được trao cho bà Lê Thị Thân; giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà UBND huyện Anh Sơn cấp cho bà Nguyễn Thị Lữ vẫn không được thu hồi, hủy bỏ…

Qua xác minh, nghiên cứu hồ sơ tài liệu, làm việc với các cơ quan chức năng, Báo Nghệ An nhận định khiếu nại của bà Ngô Thị Hương có cơ sở.Ngày 8/2/2018, Báo Nghệ An đăng tải vụ việc này qua bài viết “Nghệ An: Người đàn bà 21 năm kêu kiện chuyện đất đai”; đến ngày 17/5/2018 tiếp tục có bài “Người đàn bà 21 năm khiếu kiện đất đai ở Anh Sơn: Vẫn mỏi mòn chờ công lý”. Tại 2 bài viết đưa ra những căn cứ khách quan, xác thực về quyền và lợi ích hợp pháp của bà Lê Thị Thân.

Thửa đất số 662, tờ bản đồ 08 (Nay là thửa số 108, tờ bản đồ 51) tại thôn 1, xã Hoa Sơn, huyện Anh Sơn. Ảnh: P.V

Cụ thể như đã thông tin Quyết định Giám đốc thẩm số 894/2011/DS-GĐT ngày 24/11/2011 của Tòa án dân sự - Tòa án nhân dân tối cao tuyên hủy bản án dân sự phúc thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An về vụ án tranh chấp đất đai và nhà ở giữa bà Lê Thị Thân và bà Nguyễn Thị Lữ bởi các lý do: “Tòa án sơ thẩm buộc ông Nguyễn Ngô Hồng trả lại 306m² đất cho bà Thân là có căn cứ. Tòa án cấp phúc thẩm chỉ căn cứ vào việc thủ tục giấy tờ của bà Thân chưa đầy đủ, chưa được hợp thức hóa để bác đơn bà Thân đòi quyền sử dụng đất là không đủ căn cứ…”; “Về thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà Ngô Thị Lữ là có sai sót, và không đúng theo quy định của pháp luật”.

Đồng thời, Báo Nghệ An đã có những góp ý để UBND huyện Anh Sơn thực hiện đúng trách nhiệm quản lý nhà nước của mình…

Tháng 6/2018, UBND huyện Anh Sơn tổ chức thanh tra việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đất đã cấp cho bà Nguyễn Thị Lữ. Đến ngày 6/11/2018, UBND huyện Anh Sơn ban hành Kết luận thanh tra số 15/KL-UBND, trong đó kết luận “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có số sêri: I.504125, số cấp giấy 1115.QSDĐ ngày 01/7/1998 của UBND huyện Anh Sơn cho hộ gia đình bà Nguyễn Thị Lữ, xóm 10 xã Hoa Sơn (xã Hội Sơn cũ) cấp không đúng mục đích sử dụng đất”; giao Phòng Tài nguyên và Môi trường “tham mưu UBND huyện thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có số sêri: I.504125, số cấp giấy 1115.QSDĐ ngày 01/7/1998 của UBND huyện Anh Sơn cho hộ gia đình bà Nguyễn Thị Lữ, xóm 10 xã Hoa Sơn đúng quy định pháp luật”…

… CHO ĐẾN NAY

Những tưởng sau khi có Kết luận thanh tra số 15/KL-UBND thì việc khiếu nại, tố cáo của bà Ngô Thị Hương sẽ được khép lại. Nhưng không, do Kết luận thanh tra số 15/KL-UBND chậm được thực hiện, quyền lợi đất đai của bà Lê Thị Thân không được xem xét trả lại nên bà Ngô Thị Hương lại tiếp tục có đơn gửi lên các cơ quan có thẩm quyền cấp tỉnh.

Kết luận thanh tra số 15KL-UBND ngày 6/11/2018 và Quyết định số 3853QĐ-UBND ngày 14/9/2020 của UBND huyện Anh Sơn.

Tháng 8/2020, nội dung đơn của bà Ngô Thị Hương được Bí thư Tỉnh ủy xem xét tại phiên tiếp dân định kỳ; sau đó, đã kết luận, chỉ đạo UBND huyện Anh Sơn xem xét, xử lý dứt điểm (Thông báo số 2357-TB/TU ngày 12/8/2020). Ngày 14/9/2020, căn cứ quy định pháp luật, Thông báo số 2357-TB/TU ngày 12/8/2020 của Tỉnh ủy, Kết luận thanh tra số 15/KL-UBND ngày 6/11/2018…, UBND huyện Anh Sơn ban hành Quyết định số 3853/QĐ-UBND hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có số sêri: I.504125, số cấp giấy 1115.QSDĐ ngày 01/7/1998 của UBND huyện Anh Sơn cho hộ gia đình bà Nguyễn Thị Lữ, xóm 10 xã Hoa Sơn (xã Hội Sơn cũ).

Đầu năm mới 2023, thông tin đến Báo Nghệ An, bà Ngô Thị Hương cho biết sau khi UBND huyện Anh Sơn ra quyết định hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho bà Nguyễn Thị Lữ thì bà đã có đơn khởi kiện ra tòa. Tháng 12/2022, Tòa án nhân dân huyện Anh Sơn tổ chức xét xử sơ thẩm công khai vụ án tranh chấp đất đai của nguyên đơn Lê Thị Thân với bị đơn là bà Ngô Thị Thanh Tâm (người thân của bà Nguyễn Thị Lữ). Tại phiên xét xử, Tòa công nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn Lê Thị Thân là có căn cứ; buộc các bị đơn liên quan trả lại cho bà Lê Thị Thân hơn 324m² đất. Nhưng dù vậy, với tư cách là người kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng của bà Lê Thị Thân, bà Hương sẽ có đơn kháng án vì chưa đồng ý với một số nhận định của Tòa án nhân dân huyện Anh Sơn tại Bản án số 49/2022/DSST ngày 9/12/2022.

Xem Bản án số 49/2022/DSST ngày 9/12/2022 “Về việc tranh chấp quyền sử dụng đất” của Tòa án nhân dân huyện Anh Sơn, tại phần quyết định của Tòa có thông tin như bà Ngô Thị Hương đã cho biết. Cụ thể, Tòa án nhân dân huyện Anh Sơn tuyên xử: “Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn bà Lê Thị Thân. Buộc bị đơn bà Ngô Thị Thanh Tâm và những người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan gồm ông Nguyễn Ngô Thành, bà Ngô Thị Hiệp phải trả lại cho bà Lê Thị Thân thông qua người kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng của bà Thân là bà Ngô Thị Hương phần đất có diện tích 324,1 m² (Trong đó 300 m² đất ở và 24,1 m² đất vườn) nằm trong thửa đất số 662, tờ bản đồ 08 (Nay là thửa số 108, tờ bản đồ 51) tại thôn 1, xã Hoa Sơn, huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An”.

Bản án số 49/2022/DSST ngày 9/12/2022 của Tòa án nhân dân huyện Anh Sơn.

Hỏi bà Ngô Thị Hương về những điểm bà chưa đồng tình trong bản án Tòa án nhân dân huyện Anh Sơn đã tuyên, được trả lời: “Đất ở của mẹ tôi được cấp có diện tích 306m² nằm trong thửa 662 còn gồm cả đất vườn, gia đình vẫn còn lưu các giấy tờ liên quan và hóa đơn đóng thuế đất vườn. Trước đây, phía ông Nguyễn Ngô Hồng, bà Nguyễn Thị Lữ nói rằng họ cho mẹ tôi mượn đất ở, dẫn đến tranh chấp đất ở, nên tôi phải thay mẹ mình làm đơn khởi kiện về nội dung này.

Năm 2020, khi UBND huyện Anh Sơn ban hành quyết định hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho bà Nguyễn Thị Lữ, tại đơn khởi kiện tôi đã đề nghị Tòa xem xét, tuyên trả lại cho mẹ tôi nguyên trạng thửa đất 662 gồm cả đất ở và đất vườn.

Tôi đã cung cấp đầy đủ thông tin, căn cứ để chứng minh nhưng Tòa chỉ công nhận cho mẹ tôi phần diện tích đất ở, còn đất vườn thì không xét đến. Bên cạnh đó, nhà ở của mẹ tôi bị người ta phá để lấy đất kinh doanh, nay Tòa đã buộc họ phải giao trả đất thì tại sao lại bắt mẹ tôi phải bồi thường thiệt hại các công trình họ xây dựng? Tôi phải tiếp tục kháng án là vì vậy!”.