Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ ký sắc lệnh đóng cửa Bộ Giáo dục

Động thái trên đã bị một nhóm tổng chưởng lý cấp bang thuộc đảng Dân chủ thách thức, khi họ đã đệ đơn kiện nhằm ngăn chặn ông Trump giải thể bộ này và đình chỉ việc sa thải gần một nửa nhân viên của cơ quan này, vốn đã được công bố vào tuần trước.

Ông Trump và vị cố vấn tỷ phú Elon Musk đã tìm cách đóng cửa các chương trình và cơ quan chính phủ, chẳng hạn như Cơ quan Phát triển Quốc tế của Mỹ, mà không cần sự chấp thuận của Quốc hội nước này. Tuy nhiên, việc giải thể Bộ Giáo dục sẽ là nỗ lực đầu tiên của ông Trump nhằm đóng cửa một cơ quan cấp nội các.

Tổng thống Trump không thể tự ý đóng cửa bộ này nếu không có luật của Quốc hội, điều có thể gặp nhiều khó khăn. Đảng Cộng hòa của ông Trump đang nắm giữ thế đa số 53-47 tại Thượng viện, nhưng để thông qua một dự luật lớn như loại bỏ một cơ quan cấp nội các, cần ít nhất 60 phiếu ủng hộ, tức là phải có thêm sự đồng thuận của ít nhất 7 thượng nghị sĩ đảng Dân chủ.

Các thượng nghị sĩ Dân chủ không có dấu hiệu nào cho thấy họ sẽ ủng hộ việc bãi bỏ Bộ Giáo dục.

Theo Reuters, sắc lệnh nói trên chỉ thị Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon "thực hiện tất cả các bước cần thiết để tạo điều kiện đóng cửa Bộ Giáo dục và trao lại quyền quản lý giáo dục cho các tiểu bang, đồng thời đảm bảo việc cung cấp dịch vụ, chương trình và lợi ích quan trọng vẫn diễn ra hiệu quả và liên tục”.

Bản tóm tắt của Nhà Trắng cũng cho biết, sắc lệnh yêu cầu các chương trình hoặc hoạt động nhận tài trợ còn lại từ Bộ Giáo dục "không được thúc đẩy các nội dung về DEI (đa dạng, công bằng và hòa nhập) hoặc hệ tư tưởng giới tính".

Tổng thống Trump đã nhiều lần kêu gọi loại bỏ bộ này, gọi đây là "một trò lừa đảo lớn". Ông từng đề xuất đóng cửa bộ này trong nhiệm kỳ đầu tiên nhưng Quốc hội không hành động.

Tháng trước, Tổng thống Trump tuyên bố, ông muốn bộ này đóng cửa ngay lập tức nhưng thừa nhận rằng, ông cần sự đồng thuận từ Quốc hội và các công đoàn giáo viên.

"Việc kiểm soát giáo dục của chính phủ liên bang đã không đáp ứng được học sinh, phụ huynh và giáo viên”, Nhà Trắng cho biết trong bản tóm tắt. Nhà Trắng cũng nhấn mạnh rằng bộ này đã chi hơn 3 nghìn tỷ USD kể từ khi thành lập vào năm 1979 nhưng không cải thiện được thành tích học tập của học sinh, dựa trên kết quả kiểm tra tiêu chuẩn.

Trước khi bộ này được thành lập, giáo dục là một phần của Bộ Y tế, Giáo dục và Phúc lợi Mỹ, hoạt động từ năm 1953 đến năm 1979.

Những tranh cãi về việc đóng cửa bộ

Những người ủng hộ Bộ Giáo dục cho rằng bộ này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các tiêu chuẩn giáo dục công lập cao và cáo buộc đảng Cộng hòa đang thúc đẩy nền giáo dục vì lợi nhuận. Việc đóng cửa ngay lập tức có thể làm gián đoạn hàng chục tỷ USD viện trợ cho các trường học từ mẫu giáo đến lớp 12 (K-12) và hỗ trợ học phí cho sinh viên đại học.

Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon, người vừa được Thượng viện xác nhận vào hôm 17/3, đã lên tiếng bảo vệ kế hoạch giải thể bộ của ông Trump nhưng cam kết rằng nguồn tài trợ liên bang do Quốc hội phê duyệt để hỗ trợ các học khu có thu nhập thấp và học sinh sẽ vẫn tiếp tục.

Một nguồn tin hiểu rõ về sắc lệnh cho biết, các khoản vay sinh viên và dịch vụ dành cho trẻ em khuyết tật đã được luật pháp quy định và sẽ không bị gián đoạn.

Bộ Giáo dục hiện giám sát khoảng 100.000 trường công lập và 34.000 trường tư thục tại Mỹ, mặc dù hơn 85% nguồn tài trợ cho trường công đến từ chính quyền tiểu bang và địa phương. Bộ này cũng cung cấp các khoản trợ cấp liên bang cho các trường học có nhu cầu và các chương trình hỗ trợ như trả lương cho giáo viên dạy trẻ em có nhu cầu đặc biệt, tài trợ cho các chương trình nghệ thuật và thay thế hạ tầng cũ kỹ.

Ngoài ra, bộ này còn quản lý khoản nợ sinh viên trị giá 1,6 nghìn tỷ USD mà hàng chục triệu người Mỹ đang gánh để có thể theo học đại học.

Thách thức pháp lý

Các tổng chưởng lý của 20 tiểu bang cùng với Quận Columbia đã đệ đơn kiện lên tòa án liên bang ở Boston vào tuần trước, sau khi bộ này công bố kế hoạch sa thải hơn 1.300 nhân viên như một phần của "sứ mệnh cuối cùng" của cơ quan.

Các đợt sa thải này sẽ khiến bộ chỉ còn lại 2.183 nhân viên, giảm từ 4.133 người khi ông Trump nhậm chức vào tháng 1, và nằm trong nỗ lực cắt giảm quy mô chính phủ liên bang của ông Trump thông qua các chương trình hỗ trợ nghỉ việc và sa thải nhân viên thử việc.

Đơn kiện lập luận rằng việc cắt giảm nhân sự trên diện rộng sẽ khiến bộ không thể thực hiện các chức năng cốt lõi được pháp luật ủy quyền, bao gồm cả việc thực thi các quyền dân sự, từ đó xâm phạm thẩm quyền của Quốc hội và vi phạm Hiến pháp Mỹ.

Đơn kiện cũng nhấn mạnh rằng McMahon "không được phép loại bỏ hoặc làm gián đoạn các chức năng được pháp luật yêu cầu, cũng như không thể chuyển trách nhiệm của bộ sang một cơ quan khác ngoài phạm vi ủy quyền của luật pháp”.