Tràn lan thuốc đông y trôi nổi, hiểm họa cho sức khỏe người dân

Tràn lan bày bán thuốc đông y, thảo dược không rõ nguồn gốc

Có dịp đến phiên chợ Dinh, xã Yên Thành, dễ dàng bắt gặp hàng chục tiểu thương bày bán đủ loại thuốc đông y, thuốc nam, thuốc bắc và các loại thảo dược. Theo khảo sát, hiện có hơn 20 gian hàng kinh doanh các sản phẩm này tại khu chợ. Các thảo dược, thuốc nam - thuốc bắc được chất thành từng đống, không hề có nhãn mác, thông tin nguồn gốc hay hạn sử dụng được bày bán ngay giữa chợ.

Một chủ quán chuyên bán thuốc nam cho biết: “Các loại thuốc này chúng tôi nhập từ các tỉnh miền núi Tây Bắc, rất quý hiếm và chất lượng, người mua có thể yên tâm sử dụng”.

Tại bất kỳ sạp hàng nào, người bán cũng không ngớt lời quảng cáo rằng các loại thảo dược có thể “chữa bách bệnh”: Từ gan, gút, rối loạn tiền đình, đau thần kinh tọa, mất ngủ, yếu sinh lý, đến bỏng, biếng ăn, đau đầu, đau xương khớp, trĩ, bệnh ngoài da, thậm chí cả bổ thận tráng dương, tăng cường sinh lực.

Hoạt động mua bán thuốc diễn ra tấp nập, bình thường như việc người ta mua rau, mua cá. Người mua chỉ cần kể qua vài triệu chứng, người bán lập tức chọn ra một gói thuốc “phù hợp”, hướng dẫn cách sắc uống hoặc ngâm rượu, hoàn toàn không có bất kỳ kiểm chứng y học nào.

Bà Nguyễn Thị Liên (xóm Tây Hồ, xã Yên Thành) cho biết: “Tôi bị đau xương khớp, nghe người ta mách nên ra chợ Dinh mua thuốc đông y. Họ bán trong túi ni lông, nói uống 1 tháng sẽ khỏi, giá 500 đến 700 nghìn đồng một liệu trình, nghe họ bảo là thuốc nam gia truyền”.

Không chỉ ở xã Yên Thành, tại chợ Trung tâm thương mại Thanh Chương xã Đại Đồng cũng có 4-5 quầy chuyên bán thảo dược. Tại đây, người bán còn giới thiệu các loại trà hồng sâm, chè dây Cao Bằng, theo người bán giới thiệu loại này chữa “bổ thận, an thần, tiêu độc”, đều được đóng trong bao ni lon, không có tem kiểm định. Và cũng có khá nhiều người dân mua về để sắc uống.

Ngoài ra về tại các chợ miền núi như chợ Dinh (xã Tam Hợp) hay chợ xã Con Cuông, thì chợ nào cũng có người bày bán đủ loại rễ cây, lá cây được khai thác từ rừng và tự chế.

Tuy nhiên, những sản phẩm này đang tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc nghiêm trọng. Mới đây, tại xã Sơn Lâm (huyện cũ Thanh Chương), 6 người dân bị ngộ độc nghi do uống rượu ngâm từ rễ cây rừng mua ở chợ và đi hái trong rừng. Trong đó, 4 bệnh nhân phải đặt nội khí quản và thở máy.

Bác sĩ Nguyễn Trọng Toàn - Khoa Chống độc, Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An cảnh báo: “Người dân tuyệt đối không nên tự ý sử dụng rễ cây, vỏ cây không rõ nguồn gốc để ngâm rượu. Chúng tôi đã tiếp nhận nhiều trường hợp ngộ độc nặng, thậm chí tử vong, do uống rượu ngâm thảo dược dân gian. Nhiều người tin rằng rượu ngâm cây rừng là thuốc bổ, nhưng thực chất có thể là chất độc”.

Cần kiểm soát chặt chẽ thuốc thảo dược, thuốc đông y

Các chuyên gia y tế cho rằng, việc sử dụng thuốc nam trôi nổi, không rõ nguồn gốc, là mối đe dọa lớn với sức khỏe cộng đồng. “Nhiều người lầm tưởng rằng thuốc nam lành tính, nhưng thực tế, không ít loại thảo dược bị tẩm hóa chất chống mốc, nhiễm chì, hoặc đã quá hạn. Khi tích tụ lâu dài, chúng có thể gây tổn thương gan, thận, hệ thần kinh, thậm chí dẫn đến suy thận, liệt chi”, ông Minh - một chuyên gia y học cổ truyền phân tích.

Thực tế, nhiều bệnh nhân sau khi dùng thuốc “chợ” không khỏi mà còn rơi vào tình trạng nguy kịch. Tuy nhiên, do thói quen mua bán nhỏ lẻ, không hóa đơn chứng từ, nên việc truy xuất nguồn gốc gần như không thể thực hiện.

Các chuyên gia y tế khẳng định, hiện chưa có bất kỳ loại thảo dược đơn lẻ nào được khoa học chứng minh có thể chữa khỏi hoàn toàn các bệnh mãn tính như gan, gút, xương khớp hay tiền đình. Một số dược liệu có thể hỗ trợ nâng cao miễn dịch, cải thiện triệu chứng, nhưng tuyệt đối không thể thay thế phác đồ điều trị của y học hiện đại.

Tình trạng buôn bán và sử dụng thuốc đông y không kiểm soát đang đặt ra thách thức lớn trong công tác bảo vệ sức khỏe cộng đồng ở Nghệ An. Theo ghi nhận, hầu hết các “hiệu thuốc mẹt” này không đăng ký hành nghề, không có giấy phép kinh doanh, và chưa từng được cơ quan chức năng kiểm tra định kỳ. Đây là hành vi vi phạm pháp luật về quản lý hành nghề y, dược.

Ông Trần Văn Kiên - Phó Chủ tịch UBND xã Yên Thành cho biết: “Chúng tôi nhiều lần tuyên truyền, nhắc nhở các tiểu thương không được buôn bán thuốc không rõ nguồn gốc tại chợ Dinh và các chợ trên địa bàn. Tuy nhiên, việc quản lý còn gặp khó khăn do họ thường xuyên di chuyển, bán hàng rong, không có địa điểm cố định”.

Trước thực trạng này các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm những cơ sở kinh doanh dược liệu trái phép, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nhận thức được nguy cơ khi sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc. Sức khỏe không thể đánh đổi bằng niềm tin mơ hồ vào những gói thuốc vô danh giữa chợ quê.