Vụ 'chuyến bay giải cứu': 4 bị cáo lĩnh án chung thân

Sau ba tuần xét xử và nghị án, chiều 28/7, Hội đồng xét xử sơ thẩm TAND TP Hà Nội do Thẩm phán Vũ Quang Huy làm chủ tọa phiên tòa đã ra phán quyết đối với 54 bị cáo trong vụ “chuyến bay giải cứu”, bị truy tố về các tội: “Đưa hối lộ”, “Nhận hối lộ”, “Môi giới hối lộ”, “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Bộ Ngoại giao và một số tỉnh, thành phố.

Tuy nhiên, trước khi Hội đồng xét xử bắt đầu làm việc, bị cáo Chử Xuân Dũng (cựu Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội) giơ tay xin phát biểu, nhưng chủ tọa phiên tòa không đồng ý với lý do: Hội đồng xét xử đã nghị án, các bị cáo cũng đã được nói lời sau cùng trước khi tuyên án. Hôm nay, là phần tuyên án, nếu bị cáo Chử Xuân Dũng có ý kiến gì thì có văn bản gửi các cơ quan tố tụng xem xét.

Trước khi công bố bản án, Hội đồng xét xử thông báo danh sách nhân chứng, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan được triệu tập đến phiên tòa. Trong số những người được nêu tên, có Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, vắng mặt.

Sau khi tóm tắt diễn biến tại tòa, Hội đồng xét xử nhận định, các quyết định tố tụng trong vụ án không có khiếu nại, tất cả đều đúng quy định. Về nội dung, trong vụ án có 25 bị cáo được xác định đã nhận hối lộ gần 167 tỷ đồng; lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây thiệt hại trên 10 tỷ đồng. Ngoài ra, 23 cá nhân là đại diện các doanh nghiệp đưa hối lộ tổng số tiền trên 226 tỷ đồng; 4 cá nhân môi giới hối lộ tổng số tiền hơn 74 tỷ đồng và lừa đảo chiếm đoạt tài sản 24,5 tỷ đồng.

Theo Hội đồng xét xử, một số bị cáo cho rằng, không đòi hỏi, sách nhiễu doanh nghiệp khi làm thủ tục cấp phép các“chuyến bay giải cứu”, họ chỉ nhận tiền cảm ơn, không phải nhận hối lộ. Tại Điều 354 BLHS và Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 quy định, không được nhận quà tặng liên quan đến công việc do mình giải quyết, hoặc thuộc phạm vi đơn vị mình giải quyết.

Thời điểm cấp phép các chuyến bay, nhiều doanh nghiệp khó khăn, bị từ chối hoặc không trả lời. Có doanh nghiệp nhận phê duyệt trước một ngày nên kinh doanh thua lỗ. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp liên hệ các bị cáo đặt vấn đề nhờ vả, xin cấp phép nhiều “chuyến bay giải cứu” hơn, nhiều khách hơn và cấp phép sớm.

Từ đó, bị cáo Phạm Trung Kiên (cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên) và một số bị cáo khác đã sách nhiễu đại diện các doanh nghiệp; các bị cáo khác không đòi hỏi chi phí nhưng hứa hỗ trợ các doanh nghiệp thân quen rồi nhận tiền cảm ơn. Số tiền này dựa trên số chuyến bay, số khách, cân đối lợi ích của doanh nghiệp, có lần lên tới hàng tỷ đồng. Việc nhận tiền diễn ra nhiều lần với số lượng vượt hàng trăm lần thu nhập bình thường.

Quá trình xét xử, các bị cáo thuộc doanh nghiệp khai, không đưa tiền sẽ không được tạo điều kiện; việc đưa tiền là chia sẻ lợi ích và mong được tiếp tục cấp phép các chuyến bay. Hội đồng xét xử khẳng định, việc các bị cáo nhận tiền “cảm ơn” thực chất là “nhận hối lộ” nên hành vi này đã cấu thành tội phạm.

Thủ đoạn nhận hối lộ có hai trường hợp, gồm mặc cả, buộc doanh nghiệp chi tiền hoặc gây khó khăn bằng cách mập mờ, làm không hết trách nhiệm buộc doanh nghiệp chi tiền mới được cấp phép chuyến bay. Một số bị cáo còn thông đồng, chia sẻ nhau tiền nhận hối lộ nên cần xử phạt nghiêm.

Nhóm bị cáo nhận hối lộ đều có chức vụ quyền hạn, nhưng lợi dụng dịch COVID - 19, lợi dụng vị trí công tác để nhũng nhiễu, tạo cơ chế xin cho buộc doanh nghiệp phải đưa hối lộ.

Đối với nhóm bị cáo phạm tội đưa hối lộ, Hội đồng xét xử xác định, họ đưa tiền cho nhiều bị cáo có chức vụ, quyền hạn để mong muốn được tạo điều kiện. Có doanh nghiệp đưa nhiều lần, số lượng đặc biệt lớn, và sau đó, họ được ưu ái tổ chức chuyến bay nhiều hơn tại những thị trường mong muốn.

“Việc đưa tiền cho các bị cáo có chức vụ để mang lại lợi ích cho doanh nghiệp của mình là đưa hối lộ. Các ý kiến bào chữa cho rằng, đây là tiền cảm ơn theo văn hóa người Việt là không chấp nhận được”, chủ tọa phiên tòa nêu rõ.

Đối với nhóm bị cáo phạm tội môi giới hối lộ, trong đó có bị cáo Nguyễn Anh Tuấn (cựu Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội), Hội đồng xét xử xác định, họ lợi dụng sự thân quen với các cá nhân có thẩm quyền, giúp một số doanh nghiệp, cá nhân đưa tiền để được cấp phép chuyến bay, hoặc dùng tiền để “chạy án”. Riêng bị cáo Nguyễn Anh Tuấn còn bị xác định môi giới hối lộ số tiền đặc biệt lớn (2,8 triệu USD) nên cần áp dụng mức hình phạt nghiêm khắc để răn đe, giáo dục và phòng ngừa chung.

Đối với nhóm bị cáo là cựu cán bộ, Đại sứ tại một số Đại sứ quán, trong đó có bị cáo Trần Việt Thái (cựu Đại sứ tại Malaysia), Hội đồng xét xử xác định, họ là người có chức vụ, quyền hạn, có trách nhiệm thực thi công vụ nhưng khi làm nhiệm vụ đã vụ lợi, thu tiền của những người mãn hạn tù vượt mức quy định. Do vậy, họ phạm tội lợi dụng, chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Đối với bị cáo Hoàng Văn Hưng (cựu Trưởng phòng, Cơ quan An ninh điều tra), Hội đồng xét xử xác định, bị cáo Hưng là điều tra viên cao cấp, được phân công điều tra vụ án “chuyến bay giải cứu”, nhưng bị cáo đã nhiều lần gặp bị cáo Nguyễn Thị Thanh Hằng (cựu Phó Tổng Giám đốc Công ty Blue Sky) tại nhà bị cáo Nguyễn Anh Tuấn (cựu Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội).

Tại các buổi gặp, bị cáo Hưng hướng dẫn bị cáo Hằng và thông qua Hằng hướng dẫn bị cáo Lê Hồng Sơn (Tổng Giám đốc Công ty Blue Sky) khai báo. Do vậy, bị cáo Hằng và bị cáo Sơn đã chi tiền để nhờ bị cáo Tuấn đưa cho bị cáo Hưng “chạy án”.

Quá trình điều tra và tại phiên tòa, bị cáo Tuấn đều khai, đã chuyển 2,2 triệu USD nhận từ Hằng để Hưng lo cho Hằng và Sơn không bị xử lý hình sự. Dù bị cáo Hưng bác bỏ, nói không nhận tiền từ bị cáo Tuấn, nhưng bị cáo Hưng xác nhận, đã nhiều lần gặp bị cáo Hằng và có nhận chiếc cặp từ người của bị cáo Tuấn đưa tại trụ sở cơ quan.

Dù bị cáo Hưng phủ nhận việc nhận tiền, nhưng Hội đồng xét xử đánh giá, lời khai của bị cáo Hưng không thống nhất, không trung thực nên không có căn cứ chấp nhận. Việc bị cáo Hưng lợi dụng chức vụ Trưởng phòng của Cơ quan An ninh điều tra để cung cấp một số thông tin cho bị cáo Tuấn và bị cáo Hằng. Sau đó, bị cáo Hưng còn yêu cầu bị cáo Hằng phải chi tiền cho Viện kiểm sát, cục nghiệp vụ… để “chạy án”. Thông qua bị cáo Tuấn, bị cáo Hưng đã nhận tiền của bị cáo Hằng nên phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (số tiền 800.000 USD). Do đó, việc bị cáo Hưng kêu oan là không có cơ sở chấp nhận.

Trong vụ án, bị cáo Phạm Trung Kiên (cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên) đã nhận hối lộ 253 lần, tổng số hơn 42,6 tỷ đồng. Hội đồng xét xử nhận thấy, mức án tử hình mà đại diện Viện kiểm sát đề nghị áp dụng cho bị cáo Kiên là tương xứng.

Tuy nhiên, quá trình xét xử, bị cáo Kiên đã thay đổi lời khai, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tác động gia đình khắc phục hậu quả tổng số tiền hơn 42 tỷ đồng, ngoài ra bị cáo có bố đẻ và bố vợ là thương binh… nên Hội đồng xét xử thấy không cần phải loại bỏ vĩnh viễn bị cáo Kiên khỏi đời sống xã hội, mà chỉ cần áp dụng hình phạt tù để khuyến khích những người phạm tội ra đầu thú.

Hội đồng xét xử khẳng định, đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, hành vi của các bị cáo nguy hiểm cho đời sống xã hội, gây bất bình trong nhân dân, tạo dư luận xấu nên cần áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với các bị cáo để đảm bảo tính giáo dục và phòng ngừa tội phạm chung.

Sau khi phân tích, đánh giá hành vi phạm tội của từng bị cáo, cũng như áp dụng các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, Hội đồng xét xử tuyên phạt:

Phạm Trung Kiên (cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế) nhận hối lộ 42,6 tỷ đồng tù chung thân (Viện kiểm sát đề nghị tử hình).

Vũ Anh Tuấn (cựu Phó trưởng Phòng Tham mưu, Cục Quản lý xuất nhập cảnh) nhận hối lộ hơn 27 tỷ đồng, tù chung thân (Viện kiểm sát đề nghị từ 19 - 20 năm tù).

Nguyễn Thị Hương Lan (cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự - Bộ Ngoại giao) nhận hối lộ hơn 25 tỷ đồng, tù chung thân (Viện kiểm sát đề nghị từ 18 - 19 năm tù).

Tô Anh Dũng (cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao) nhận hối lộ 21,5 tỷ đồng, 16 năm tù (Viện kiểm sát đề nghị từ 12 - 13 năm tù).

Đỗ Hoàng Tùng (cựu Phó Cục trưởng Cục Lãnh sự - Bộ Ngoại giao) nhận hối lộ hơn 12 tỷ đồng, 12 năm tù (Viện kiểm sát đề nghị từ 9 - 10 năm tù).

Vũ Sỹ Cường (cựu cán bộ Phòng Tham mưu, Cục Quản lý xuất nhập cảnh) nhận hối lộ hơn 9 tỷ đồng, 9 năm tù.

Trần Văn Dự (cựu Phó Cục trưởng Cục Quản lý xuất nhập cảnh) nhận hối lộ 7,6 tỷ đồng, 7 năm tù.

Trần Văn Tân (cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam) nhận hối lộ 5 tỷ đồng, 6 năm tù.

Nguyễn Quang Linh (cựu Trợ lý Phó Thủ tướng Chính phủ) nhận hối lộ hơn 4 tỷ đồng, 7 năm tù.

Nguyễn Tiến Thân (cựu nguyên Chuyên viên Vụ Quan hệ Quốc tế, Văn phòng Chính phủ) nhận hối lộ hơn 3,6 tỷ đồng, 5 năm tù.

Nguyễn Thanh Hải (cựu Vụ trưởng Vụ Quan hệ Quốc tế, Văn phòng Chính phủ) nhận hối lộ hơn 3,6 tỷ đồng, 6 năm tù.

Nguyễn Mai Anh (cựu chuyên viên Vụ Quan hệ Quốc tế, Văn phòng Chính phủ) nhận hối lộ 3 tỷ đồng, 6 năm tù.

Nguyễn Hồng Hà (cựu Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Osaka, Nhật Bản) nhận hối lộ hơn 2 tỷ đồng, 4 năm tù.

Chử Xuân Dũng (cựu Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội) nhận hối lộ hơn 2 tỷ đồng, 3 năm tù.

Vũ Hồng Quang (cựu Phó trưởng Phòng Vận tải hàng không, Cục Hàng không Việt Nam, Bộ Giao thông Vận tải) nhận hối lộ gần 2 tỷ đồng, 4 năm tù.

Vũ Hồng Nam (cựu Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản) nhận hối lộ hơn 1,8 tỷ đồng, 30 tháng tù.

Lê Tuấn Anh (cựu Chánh Văn phòng Cục Lãnh sự - Bộ Ngoại giao) nhận hối lộ gần 1,8 tỷ đồng, 42 tháng tù.

Ngô Quang Tuấn (cựu chuyên viên Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Giao thông Vận tải) nhận hối lộ hơn 1,8 tỷ đồng, 4 năm tù.

Hoàng Văn Hưng (cựu Trưởng phòng 5, Cục An ninh điều tra) lừa đảo chiếm đoạt tài sản 800.000 USD, tù chung thân (Viện kiểm sát đề nghị từ 19 - 20 năm tù).

Trần Minh Tuấn (Giám đốc Công ty cổ phần Xây dựng Thái Hòa) lừa đảo chiếm đoạt tài sản gần 5,7 tỷ đồng và đưa hối lộ gần 800 triệu đồng, 18 năm tù.

Vũ Ngọc Minh (cựu Đại sứ Việt Nam tại Angola) nhận hối lộ 864 triệu đồng, 30 tháng tù.

Lưu Tuấn Dũng (cựu Phó trưởng Phòng Bảo hộ công dân, Cục Lãnh sự - Bộ Ngoại giao) nhận hối lộ hơn 500 triệu đồng, 18 tháng tù.

Nguyễn Thị Thanh Hằng (Phó Tổng Giám đốc Công ty Blue Sky) cùng Lê Hồng Sơn đưa hối lộ hơn 100 tỷ đồng, 11 năm tù.

Lê Hồng Sơn (Tổng Giám đốc Công ty Blue Sky) cùng Nguyễn Thị Thanh Hằng đưa hối lộ hơn 100 tỷ đồng, 10 năm tù.

Hoàng Diệu Mơ (Tổng Giám đốc Công ty An Bình) đưa hối lộ hơn 34 tỷ đồng, 7 năm tù.

Nguyễn Tiến Mạnh (Phó Giám đốc Công ty Lữ Hành Việt) đưa hối lộ gần 28 tỷ đồng, 7năm tù.

Vũ Thùy Dương (Giám đốc Công ty Lữ Hành Việt) đưa hối lộ hơn 24 tỷ đồng, 36 tháng tù treo.

Hoàng Anh Kiếm (ở Hà Nội) đưa hối lộ hơn 22,8 tỷ đồng, 6 năm tù.

Nguyễn Thị Tường Vy (Giám đốc Công ty ATA Việt Nam) đưa hối lộ gần 12 tỷ đồng, 4 năm tù.

Võ Thị Hồng (Giám đốc Công ty Minh Ngọc) đưa hối lộ gần 11 tỷ đồng, 4 năm tù (tổng hợp với bản án 30 tháng tù trong vụ án khác bằng 6 năm 6 tháng tù).

Lê Văn Nghĩa (Giám đốc Công ty Nhật Minh) đưa hối lộ hơn 9,5 tỷ đồng, 3 năm tù.

Trần Thị Mai Xa (Giám đốc Công ty MasterLife) đưa hối lộ hơn 8 tỷ đồng, 3 năm tù.

Lê Thị Ngọc Anh (cựu cán bộ Ban Đối ngoại Trung ương Đảng) đưa hối lộ hơn 7,6 tỷ đồng, 3 năm tù.

Nguyễn Thị Hiền (ở Hà Nội) đưa hối lộ 4,1 tỷ đồng, 30 tháng tù.

Đào Minh Dương (Giám đốc Công ty cổ phần Vijasun) đưa hối lộ hơn 3,5 tỷ đồng, 36 tháng tù treo.

Nguyễn Thị Dung Hạnh (Giám đốc Công ty TNHH G 19 Việt Nam) đưa hối lộ hơn 3 tỷ đồng, 30 tháng tù.

Phan Thị Mai (Giám đốc Công ty cổ phần Quốc tế Sao Hà Nội) đưa hối lộ hơn 2,3 tỷ đồng, 30 tháng tù treo.

Vũ Minh Thắng (Giám đốc Công ty Đầu tư và Thương mại Thuận An) đưa hối lộ hơn 2 tỷ đồng, 30 tháng tù treo.

Nguyễn Thế Dũng (Giám đốc Công ty Sang Trọng) đưa hối lộ hơn 1,6 tỷ đồng, 24 tháng tù treo.

Trần Hồng Hà (Giám đốc Công ty Quốc tế Sao Việt) đưa hối lộ hơn 1,6 tỷ đồng, 24 tháng tù.

Phạm Bích Hằng (Phó Giám đốc Công ty Du lịch quốc tế) đưa hối lộ gần 1,2 tỷ đồng, 20 tháng tù.

Trần Việt Thái (cựu Đại sứ Việt Nam tại Malaysia) lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, 4 năm tù.

Nguyễn Lê Ngọc Anh (cựu Bí thư thứ hai, Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia) lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, 30 tháng tù.

Nguyễn Hoàng Linh (cựu Bí thư thứ hai, Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia) lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, 30 tháng tù.

Đặng Minh Phương (cựu cán bộ Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia) lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, 18 tháng tù.

Nguyễn Anh Tuấn (cựu Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội) môi giới hối lộ hơn 61,6 tỷ đồng, 5 năm tù, phạt tiền 50 triệu đồng.

Trần Quốc Tuấn (Giám đốc Công ty cổ phần xúc tiến thương mại) và Du lịch Việt Nam, môi giới hối lộ hơn 7,4 tỷ đồng, 3 năm tù.

Bùi Huy Hoàng (cựu chuyên viên Phòng kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế) môi giới hối lộ hơn 3,3 tỷ đồng, 30 tháng tù, phạt tiền 50 triệu đồng.

Phạm Thị Kim Ngân (cựu cán bộ Phòng trị sự, Tạp chí Thanh tra Chính phủ) môi giới hối lộ gần 2 tỷ đồng, 15 tháng tù.

Lý Tiến Hùng (cựu Bí thư thứ nhất, Đại sứ quán Việt Nam tại Liên bang Nga) nhận hối lộ hơn 400 triệu đồng, 30 tháng tù.

Trần Tiến (Giám đốc Công ty Phi) đưa hối lộ hơn 600 triệu đồng, 18 tháng tù treo.

Phạm Bá Sơn (nhân viên Công ty cổ phần xây dựng Thái Hòa) đưa hối lộ 520 triệu đồng, 18 tháng tù treo.

Tào Đức Hiệp (Giám đốc Công ty công đoàn đường sắt) đưa hối lộ hơn 485 triệu đồng, từ 18 - 20 tháng tù.

Đào Thị Chung Thúy (ở Hà Nội) đưa hối lộ hơn 437 triệu đồng, 15 tháng tù treo.

Ngoài hình phạt tù, 21 bị cáo trong nhóm nhận hối lộ, mỗi bị cáo bị phạt tiền 100 triệu đồng.