(Baonghean.vn) - Bình Nhưỡng tăng cường chương trình hạt nhân do thu được lợi nhuận từ các thương vụ xuất khẩu các loại hàng hóa lậu khác nhau, bao gồm vũ khí, ma túy tổng hợp, tiền giả, và công nghệ hạt nhân. Thị trường xuất khẩu trải rộng khắp châu Phi, Trung Đông và Đông Nam Á. Và ngay cả khi Triều Tiên chịu các lệnh trừng phạt kể từ năm 2006 thì cũng không ngăn cản hoạt động này diễn ra.
Chỉ khi Washington và Bắc Kinh “tăng sức nóng” trừng phạt lên chính quyền của lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, phản ánh trong các lệnh trừng phạt mới được thông qua hồi cuối tuần trước, ngày càng ít nước dám thách thức cộng đồng quốc tế để tiếp tục giao dịch với Bình Nhưỡng.
Karl Dewey, nhà phân tích chuyên nghiên cứu về hóa học, sinh học, hạt nhân tới từ tạp chí quốc phòng IHS Jane's Defence cho rằng: “Nỗ lực hiện nay đã lớn hơn rất nhiều.... để cắt đứt quan hệ ngoại giao giữa Triều Tiên với thế giới đang phát triển và nâng cao nhận thức trong việc thực thi các nghị quyết của LHQ”.
 |
| Người dân theo dõi bản tin Triều Tiên phóng thử tên lửa Hwasong-14. Ảnh: Reuters |
Còn Omar Lamrani, nhà phân tích quân sự cao cấp tại cơ quan phân tích thông tin tình báo Stratfor cho rằng: “Các lệnh trừng phạt cứng rắn hơn và việc Mỹ gia tăng sức ép với Triều Tiên có thể khiến Bình Nhưỡng gặp nhiều khó khăn để thúc đẩy các hợp đồng tương lai, bởi các nước có thể xem xét kỹ khi mua hàng hóa từ Triều Tiên vào thời điểm này”.
Một lý do chính đằng sau sự thay đổi trong tư tưởng từ các năm trước đây nằm ở những chi tiết căn bản và quan trọng nhất trong nghị quyết trừng phạt mới được thông qua.
Stephen Haggard tới từ Viện Kinh tế Quốc tế Peterson cho hay một trong các nỗ lực trừng phạt thứ cấp được đưa ra nhằm đối phó với các thẩm quyền, vốn không tuân theo các nghị quyết của LHQ.
Ví dụ điển hình là các cảng biển tại Trung Quốc, Nga và Syria “không tham gia vào việc giám sát và cho phép hoạt động trung chuyển và giao dịch diễn ra”. Khi các nước này không thay đổi hành vi sớm, thì luật pháp có thể có tác động lớn hơn tới “các nước phát triển khác vốn lo ngại nhiều hơn tới uy tín của mình với phương Tây”.
Liệu Iran có gánh thêm phần trách nhiệm?
Ngày càng có nhiều đồn đoán cho rằng Tehran có thể tăng cường giao dịch liên quan tới các tên lửa đạn đạo với Bình Nhưỡng trong bối cảnh có nhiều thông tin cho rằng mối quan hệ song phương đang nồng ấm hơn.
 |
| Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un chỉ thị các vụ phóng thử tên lửa liên tiếp. Ảnh: AP |
Hồi tuần trước, cả hai nước này đã tập trung vào hợp tác hạt nhân hơn là các giao dịch rõ ràng. Chuyên gia Dewey cho rằng: “Các nhân tố chính trong sự hợp tác này dường như là việc Triều Tiên chuyển giao công nghệ tên lửa nhiên liệu lỏng cho Iran, tuy nhiên rất ít thông tin cho thấy công nghệ nhiên liệu rắn của Iran được chuyển giao cho Triều Tiên”. Song các chuyên gia cho hay họ không tin hoạt động này đang gia tăng.
Trong khi đó, chuyên gia Lamrani nhận định có khả năng hai nước trao đổi các bản thiết kế vũ khí hạt nhân, nhưng sẽ không khôn ngoan cho lãnh đạo Kim Jong-un khi việc này có thể gây ra sự giận dữ lớn hơn từ cộng đồng quốc tế.
Vậy, ai là khách hàng của Triều Tiên?
Khi đề cập tới việc giao dịch khí tài quân sự, các khách hàng có thể được chia thành 2 nhóm. Các khách hàng kiên trì nhất là các khách hàng “nổi loạn” như Iran, Syria, Cuba và Uganda, những nước có mối quan hệ quân sự với Triều Tiên được duy trì trong nhiều thập kỷ và không có ý định ngừng hợp tác.
Nhóm khách hàng “miễn cưỡng”, như Ethiopia và Yemen, “có thể nghiêng về phương án mua hàng hóa từ các nơi khác, nhưng do giá cả hoặc do sự phụ thuộc lay lắt mà các nước này khó cắt đứt Bình Nhưỡng khỏi chuỗi cung ứng liên quan vũ khí.
Trong khi các thị trường trên được cho sẽ xa rời Bình Nhưỡng do các lệnh trừng phạt mới, thì ông Dewey lưu ý họ có thể buộc phải tìm kiếm nhiều thỏa thuận hơn bởi các lệnh trừng phạt lên Bình Nhưỡng có thể điều chỉnh giá cả.
Liên quan tới việc xuất khẩu công nghệ hạt nhân Triều Tiên, Libya và Syria đã là các nước nhập khẩu chính, song hiện cả hai nước này đều được cho không nối lại các chương trình hạt nhân của mình.
Trong khi đó, theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, Philippines, đối tác thương mại lớn thứ 3 của Triều Tiên trong năm 2016, vẫn là một thị trường nhập khẩu ma túy hấp dẫn./.
Lan Hạ
(Theo CNBC)
