Trump và Musk khẩu chiến: Cộng đồng công nghệ sẽ phản ứng ra sao?

Mối bất hòa giữa Elon Musk và Donald Trump không đơn thuần là một cuộc khẩu chiến mà nó là màn đối đầu hiếm thấy giữa hai nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất nước Mỹ.

Trong làn sóng tranh cãi xoay quanh dự luật chi tiêu của Đảng Cộng hòa mà Musk chỉ trích, căng thẳng bùng nổ hôm 5/6 vừa qua với loạt tuyên bố gay gắt từ cả hai phía.

Musk công khai chế giễu mối liên hệ của Trump với tội phạm tình dục bị kết án Jeffrey Epstein, thậm chí kêu gọi luận tội cựu tổng thống.

Đáp lại, Trump đe dọa sẽ hủy bỏ các hợp đồng liên bang béo bở vốn đang mang lại lợi ích lớn cho đế chế công nghệ của Musk, bao gồm SpaceX và Tesla. Một cuộc đối đầu mang đậm màu sắc chính trị, lợi ích và cái tôi của hai “ông hoàng” quyền lực.

Màn “đâm sau lưng” công khai giữa hai gã khổng lồ

“Giữa tôi và Elon Musk từng là mối quan hệ tuyệt vời. Giờ thì tôi không chắc nữa”, ôngTrump nói từ Phòng Bầu dục, trước khi bóng gió rằng Musk chỉ trích dự luật thuế đơn giản vì nó không có lợi cho Tesla.

Musk không để yên. Trên nền tảng X do chính ông sở hữu, vị tỷ phú phản pháo rằng Trump đang bóp méo sự thật, đồng thời tuyên bố ứng viên Đảng Cộng hòa đã thua trong kỳ bầu cử nếu không có sự hậu thuẫn của ông.

Rõ ràng, đây không còn là mâu thuẫn cá nhân mà là cuộc chia tay ồn ào giữa hai thế lực có ảnh hưởng lớn đến chính trị và công nghệ Mỹ.

Theo trang tin tức chính trị hàng đầu của Mỹ Politico, Nhà Trắng đã vội vàng lên lịch một cuộc gọi với Musk nhằm xoa dịu tình hình. Musk, tuy để ngỏ khả năng “làm hòa vì nước Mỹ” nhưng vẫn tiếp tục tấn công Trump bằng vũ khí mạnh nhất của mình là mạng xã hội trị giá 420 tỷ USD và hàng loạt bài đăng mỉa mai không dứt.

Chiều 5/6, Musk tung ra một cuộc thăm dò trên X, hỏi liệu đã đến lúc thành lập một đảng chính trị mới “đại diện cho 80% người Mỹ ở giữa” hay chưa. Kết quả sơ bộ cho thấy có hơn 80% trong gần 2 triệu người được hỏi nói “có”.

Về phía Trump, ông có thể đáp trả bằng cách cắt giảm hợp đồng chính phủ dành cho Tesla và SpaceX, thậm chí khơi lại vấn đề tình trạng nhập cư của Musk, điều mà các chiến hữu cánh hữu như chính trị gia Stephen Bannon luôn mong đợi.

Thế nhưng, câu hỏi đặt ra là ai sẽ đứng về phía ai? Khi hai nhân vật có tầm ảnh hưởng khổng lồ đối đầu, toàn bộ giới công nghệ bị cuốn vào thế trận và các “tỷ phú công nghệ” sẽ không thể tiếp tục đứng ngoài cuộc.

Dấu hỏi cho David Sacks và Mark Zuckerberg

Về lý thuyết, David Sacks – cố vấn cấp cao về AI và tiền điện tử tại Nhà Trắng có thể là người đầu tiên bị buộc phải rời ghế, bởi mối quan hệ thân thiết lâu năm với Elon Musk đã được ghi nhận rõ ràng. Nhưng thực tế có thể khác.

Mới đây, Sacks không chỉ không lùi bước mà còn công khai bảo vệ dự luật thuế của Trump, điều mà Musk đang phản đối kịch liệt. Đồng thời, Sacks cũng là nhân vật chủ chốt trong lĩnh vực tiền điện tử, một ngành đang được chính quyền Trump ưu ái.

Không giống như Meta hay Google, những mục tiêu ưa thích của phe bảo thủ do Stephen Bannon dẫn đầu, các công ty phát triển công nghệ chuỗi khối (blockchain) vẫn đang hoạt động khá yên ổn. Vì vậy, từ bỏ vị trí hiện tại không phải là lựa chọn hợp lý với Sacks.

Trong khi đó, Mark Zuckerberg – CEO của Meta, người mà nhiều người Mỹ còn ác cảm hơn cả Musk lại đang ở thế tiến thoái lưỡng nan. Ngay sau khi Trump tái đắc cử, Zuckerberg nhanh chóng chuyển hướng sang cánh hữu, nới lỏng chính sách kiểm duyệt và triển khai các tính năng mô phỏng nền tảng X. Nhưng mối quan hệ ấy thực sự mang lại điều gì?

Về đối ngoại, chính quyền Trump đang phản đối các nỗ lực của EU nhằm siết chặt quản lý các gã khổng lồ công nghệ (Big Tech), điều có lợi cho Meta. Nhưng trong nước, Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) vẫn đang theo đuổi vụ kiện chống độc quyền nhằm vào công ty của Zuckerberg. Phiên tòa đã kết thúc, và phán quyết có thể sẽ ảnh hưởng lớn đến tương lai của Meta.

Vì vậy, dù không được Trump ưu ái rõ ràng, Zuckerberg gần như không còn lựa chọn nào khác ngoài việc giữ thế trung lập hoặc tiếp tục xích lại gần Nhà Trắng. Bằng chứng là trong cuộc họp báo cáo tài chính quý đầu năm, ông đã công khai ca ngợi chính quyền Trump vì “ưu tiên chiến thắng cho ngành công nghệ Mỹ và bảo vệ các giá trị, lợi ích quốc gia trên trường quốc tế”.

Sam Altman – “người bạn công nghệ” mới của Trump

Nếu Elon Musk đánh mất sự ưu ái từ Nhà Trắng thì Sam Altman – đồng sáng lập kiêm CEO của OpenAI có thể sẽ là cái tên tiếp theo lấp đầy khoảng trống quyền lực ấy trong giới công nghệ. Và nếu căng thẳng giữa Musk và Trump tiếp tục leo thang, Altman chính là người có khả năng hưởng lợi nhiều nhất.

Altman đang ấp ủ kế hoạch xây dựng mạng lưới trung tâm dữ liệu AI quy mô toàn cầu và từng sát cánh cùng Trump hồi đầu năm để công bố dự án Stargate – một bước đi lớn được Nhà Trắng ủng hộ mạnh mẽ. Sự hậu thuẫn ấy chắc chắn không làm Musk, người đang vận hành đối thủ xAI cảm thấy dễ chịu.

Tháng 2 vừa qua, ngay sau khi Stargate được giới thiệu, tờ New York Times đã chỉ ra rằng Musk từng đầu tư hàng trăm triệu USD để ủng hộ Trump với kỳ vọng sẽ có tiếng nói hàng đầu trong chính sách AI của Mỹ.

Thế nhưng trong lúc Musk còn đang bận “đấu khẩu”, Altman đã âm thầm tiếp cận chính quyền mới, tránh mọi xung đột trực diện và khéo léo duy trì ảnh hưởng.

Sau cú sốc bị đẩy ra khỏi OpenAI hồi cuối năm 2023 và trở lại quyền lực chỉ vài ngày sau, Altman cho thấy ông là người biết cách “chơi cuộc chơi”. Nếu cần một gương mặt mới thân thiện với Trump trong giới công nghệ, thì khó ai phù hợp hơn Sam Altman.

Jeff Bezos – người đứng ngoài nhưng hưởng lợi rõ rệt

Trong bối cảnh Musk và Trump công khai “đấu khẩu”, Jeff Bezos – ông chủ của Tập đoàn thương mại điện tử Amazon lại có thể là người hưởng lợi lớn nhất từ cơn địa chấn này trong giới công nghệ.

Dù chưa từng thân thiết với Trump và thậm chí còn là mục tiêu công kích thường xuyên của cựu tổng thống khi còn tại vị nhưng Bezos vẫn duy trì chiến lược “im lặng mà tiến”. Nhưng nếu Musk đánh mất ưu thế với chính quyền, Bezos hoàn toàn có thể chen lên, nhất là trong cuộc đua không gian.

Blue Origin, công ty hàng không vũ trụ do Bezos sáng lập, từ lâu đã là đối thủ trực tiếp của SpaceX trong các hợp đồng liên bang và sứ mệnh không gian do NASA tài trợ.

Trong khi đó, Kuiper – dự án Internet vệ tinh của Amazon đang được đẩy nhanh để bắt kịp và có thể lấn lướt Starlink của Musk, đặc biệt trong các khu vực đang phát triển và vùng sâu vùng xa.

Không bị cuốn vào vòng xoáy chính trị, Bezos có lợi thế “tay sạch” và điều đó có thể trở thành một lợi thế chiến lược nếu chính quyền Trump cần một đối tác công nghệ ít tranh cãi hơn nhưng vẫn đủ tầm để thay thế Musk.

Trong thế giới công nghệ và chính trị Mỹ, không phải lúc nào người ồn ào nhất cũng là người thắng lớn. Và Jeff Bezos dường như hiểu điều đó hơn ai hết.