(Baonghean) - Trong hơn 10 năm qua, Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh triển khai kỹ thuật sàng lọc trước sinh thường quy và hiệu quả cho hàng nghìn bà mẹ. Kỹ thuật này giúp chẩn đoán sớm, tầm soát tốt những nguy cơ có thể mắc phải trong quá trình mang thai, đồng thời phát hiện, xử lý kịp thời các dị tật thai nhi; giảm gánh nặng cho gia đình, góp phần nâng cao chất lượng dân số.
Sự cần thiết khám sàng lọc trước sinh
Khoa Chăm sóc sức khỏe bà mẹ - KHHGĐ - Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh (CSSKSS), mỗi ngày tiếp nhận hơn 100 bà mẹ đến khám thai và thực hiện sàng lọc trước sinh. Nếu như trước đây, phải hồi hộp chờ đợi 9 tháng 10 ngày, các bậc cha mẹ mới biết con sinh ra có khỏe mạnh không, cân nặng, chiều cao… thì nay với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, phương pháp sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh giúp trẻ được sinh ra phát triển bình thường và chẩn đoán sớm các thai kỳ có nguy cơ cao mắc dị tật, tránh được những hậu quả nặng nề do dị tật bẩm sinh gây ra.
 |
| Các y, bác sĩ Trung tâm CSSKSS tỉnh tư vấn sức khỏe cho các thai phụ. Ảnh: Đinh Nguyệt |
Sàng lọc trước sinh có ý nghĩa quan trọng nhưng thực tế vẫn có một số bà mẹ vì thiếu quan tâm, thiếu hiểu biết hoặc các lý do khách quan và chủ quan khác nhau mà chưa thực hiện thăm khám thai đúng lịch. Bác sĩ CKI Lê Thị Hằng - Trưởng khoa Chăm sóc sức khỏe bà mẹ - KHHGĐ lưu ý các bà mẹ trong quá trình mang thai, cần được tiến hành làm siêu âm ít nhất 3 lần vào ba thời điểm khác nhau (12 tuần, 22 tuần và tuần 32). Đó cũng là 3 mốc quan trọng trong quá trình theo dõi sự phát triển cũng như bất thường hình thái thai nhi.
Khi thai nhi được khoảng 12 tuần, các bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm để đo độ mờ da gáy nhằm sàng lọc một số nguy cơ về bất thường nhiễm sắc thể (gây bệnh down, dị dạng tim, tay chân, thoát vị cơ hoành...). Sau 14 tuần, các chỉ số này không chính xác nữa. Ngoài siêu âm, các bác sĩ còn kết hợp với xét nghiệm double test và tripple test. Double test kết hợp với siêu âm hình thái và siêu âm đo độ mờ da gáy (khoảng sáng dưới da gáy) giúp các bác sĩ chẩn đoán thai nhi có dị tật, dị dạng hay không.
Trong một số trường hợp chưa chắc chắn thai nhi có bệnh hay không, hoặc có trường hợp bà bầu quên không tiến hành xét nghiệm Doule test, các bác sĩ sẽ tiến hành chỉ định thai phụ tiến hành xét nghiệm Triple test. Thường được thực hiện từ 14 đến 22 tuần tuổi; giúp phát hiện các dị tật bẩm sinh ở trẻ. Nếu các trường hợp siêu âm cho kết quả có độ mờ da gáy từ 3mm trở lên, cộng thêm kết quả Double test hoặc Triple test dương tính sẽ được tư vấn chọc dò ối vào tuần thứ 16 - 18 của thai kỳ. Chọc dò ối có thể giúp phát hiện ra được các trường lợp bất thường về bộ NST như: Ba nhiễm sắc thể 21 gây bệnh Down, 3 NST 13 hoặc 18 gây đa dị tật.
 |
| Trung tâm CSSKSS tỉnh có đội ngũ y, bác sĩ chuyên môn tốt, cùng với hệ thống máy siêu âm 4D hiện đại, hỗ trợ thực hiện hiệu quả kỹ thuật khám sàng lọc trước sinh. Ảnh: Đinh Nguyệt |
Khám sàng lọc trước sinh là phương pháp chăm sóc sức khỏe bà mẹ và thai nhi tốt nhất. Bác sĩ CKI Lê Thị Hằng - Trưởng khoa Chăm sóc sức khỏe bà mẹ - KHHGĐ khuyến cáo: Đối với một số dị tật thai nhi như dị tật ống thần kinh có thể phòng tránh được nếu được bổ sung các loại vi chất đầy đủ. Bởi vậy, các chị em khi có ý định mang bầu nên khám tiền sinh, để chăm sóc sức khỏe hợp lý. Khi phát hiện mang thai cần sớm đi khám thai để theo dõi chính xác tuổi thai, sức khỏe thai nhi và các nguy cơ có thể gặp phải, để kịp thời xử lý. Nếu các bà mẹ không tuân thủ lịch khám thai, sàng lọc trước sinh, việc phát hiện các bất thường ở thai nhi không còn chính xác”.
Địa chỉ uy tín khám sàng lọc trước sinh
Mang thai ở tháng thứ 4, chị Phan Hoài Thanh (Nam Đàn), được người nhà đều đặn chở đến thăm, khám tại Trung tâm CSSKSS tỉnh. Chị cho biết: Mặc dù nhà khá xa nhưng tôi lựa chọn Trung tâm CSSKSS tỉnh, địa chỉ uy tín nhiều năm triển khai kỹ thuật sàng lọc trước sinh hiệu quả, với tư vấn hợp lý. Bởi khi mang thai người mẹ nào cũng mong muốn sinh ra một em bé khỏe mạnh, thông minh. Các bác sĩ tại trung tâm thăm, khám và tư vấn rất tận tâm, giúp tôi điều chỉnh chế độ ăn uống, bổ sung vitamin, dưỡng thai hợp lý nên đến nay thai nhi phát triển khỏe mạnh”.
 |
| Mỗi năm, Trung tâm CSSKSS tỉnh khám sàng lọc trước sinh cho trên 11.000 bà mẹ mang thai, trong đó phát hiện được nhiều trường hợp thai nhi mắc dị tật. Ảnh: Đinh Nguyệt |
Còn chị Đinh Thị Thanh Thủy (phường Quán Bàu, TP. Vinh) thì gắn bó với Trung tâm CSSKSS tỉnh cả hai lần mang bầu. Chị cho biết: Lần mang bầu đầu tiên tôi khám thai và sinh bé khỏe mạnh, an toàn ở trung tâm. Các bác sĩ chăm sóc, theo dõi thai kỳ và sức khỏe mẹ rất tốt; đưa ra các chẩn đoán và tư vấn kịp thời để mẹ bầu bổ sung, cân bằng dinh dưỡng, tốt cho thai kỳ. Nên lần mang thai này tôi tiếp tục lựa chọn trung tâm để chăm sóc sức khỏe mẹ và thai nhi”.
Hơn 10 năm nay, Trung tâm CSSKSS tỉnh đã triển khai kỹ thuật sàng lọc trước sinh trong chăm sóc sức khỏe bà mẹ, thai nhi mang lại hiệu quả cao. Bác sĩ CKII - TTƯT Nguyễn Bá Tân - Giám đốc Trung tâm CSSKSS tỉnh cho biết: Để triển khai kỹ thuật này hiệu quả, trung tâm đã đầu tư hệ thống máy móc kỹ thuật hiện đại; máy siêu âm màu 4D. Trung tâm còn hợp tác với các đơn vị y tế uy tín tại Hà Nội tiến hành các xét nghiệm sàng lọc. Đội ngũ bác sĩ của khoa CSSK bà mẹ được đào tạo cơ bản. 6 bác sĩ chuyên môn trực tiếp khám sàng lọc trước sinh được trung tâm cử luân phiên tham gia các lớp bồi dưỡng, nâng cao kiến thức chuyên môn do các GS, TS ở Bệnh viện Phụ sản Trung ương và các giáo sư từ Pháp sang giảng dạy. Khoa còn thành lập tổ chuyên môn, thường xuyên tổ chức các cuộc hội chẩn để kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp bất thường ở bà mẹ mang thai. Từ đó, các bác sĩ luôn đưa ra được những lời khuyên hữu ích, tư vấn hợp lý cho các bà mẹ, để có được những em bé ra đời khỏe mạnh.
| Trong 10 năm qua, trung bình mỗi năm, Trung tâm CSSKSS tỉnh tiến hành khám sàng lọc trước sinh cho 11.120 thai phụ. Trong đó, qua sàng lọc phát hiện được hơn 70 trường hợp thai nhi mắc các dị tật. |
Thời gian tới, bên cạnh chú trọng đầu tư trang thiết bị, nâng cao chất lượng đội ngũ y, bác sĩ, để duy trì hiệu quả khám sàng lọc trước sinh, trung tâm tổ chức các buổi tư vấn sức khỏe cho các thai phụ vào sáng thứ Hai và thứ Năm hàng tuần. Đồng thời, trong năm, Trung tâm CSSKSS tỉnh phối hợp với các đơn vị, địa phương tổ chức các hoạt động tư vấn sức khỏe nhằm nâng cao hiểu biết, kiến thức cho các bà mẹ trong chăm sóc sức khỏe bản thân và thai nhi. Mục tiêu làm tốt công tác sàng lọc trước sinh, chăm sóc sức khỏe thai nhi góp phần nâng cao chất lượng dân số, giống nòi đảm bảo an sinh xã hội.
Đinh Nguyệt - Thu Hiền
