Trường tồn hào khí Hoan Châu!

(Baonghean) - Từ lâu, mỗi Rằm tháng Giêng, con em Nam Đàn nói riêng và Nghệ An nói chung từ khắp muôn phương lại náo nức về với quê hương và một phần không thể thiếu trong ước vọng cố kết tình cảm họ tộc thân thuộc, là cùng nhau trẩy hội Đền Vua Mai... Chính Lễ hội Đền Vua Mai Rằm tháng Giêng Ất Mùi 2015 này cũng vậy, hàng vạn người dân về đây, thêm một lần ngưỡng vọng, tự hào, chiêm nghiệm về chiến công chống giặc ngoại xâm dựng nên nền độc lập Vạn An hơn 1.300 năm trước của người con Hoan Châu anh hùng: Mai Thúc Loan...

Từ sáng, con ven đê dài hàng cây số nối từ chợ Sa Nam về thung lũng Hùng Sơn - núi Đụn (xã Vân Diên - Nam Đàn) đã nườm nượp dòng người. Đi trước là 5 đoàn rước kiệu, ngai của nhân dân Thị trấn Nam Đàn và 4 xã lân cận. Rợp sắc cờ Tổ quốc, cờ hội; tiếng trống, tiếng chiêng rộn rã vang vọng mặt nước sông Lam, lan trên những cánh đồng mạ non xanh mượt. Từng đoàn du khách nối bước dòng hội, tâm tưởng thiêng liêng hướng về với Lễ hội Vua Mai là về với nguồn cội, về với truyền thống yêu nước nồng nàn, ý chí quật cường của dân tộc...

Bà Nguyễn Thị Lan (86 tuổi), ở xóm 12, xã Vân Diên, thong thả cùng cháu con hòa vào dòng người trẩy hội, mặn mà trò chuyện về cuộc sống nay no đủ, Lễ hội Đền Vua Mai cũng trang trọng hơn xưa rất nhiều; di tích Vua Mai ngày càng khang trang, nghi lễ Rước nước xưa kia được khôi phục lại; vui hơn, đến lễ hội còn được xem hát Dân ca ví, giặm và vui hơn nữa là con cháu đã về đông đủ cùng đi với bà... Cũng như mọi năm, tiết trời ngày chính Lễ hội Đền Vua Mai bao giờ cũng đẹp.

Dịp Rằm tháng Giêng này, trời khẽ khàng phây phất mưa xuân. Đỉnh Hùng Sơn thâm nghiêm soi bóng Lam Giang, những trầm tích xưa về một kinh đô Vạn An, một Hoan Châu anh hùng sống dậy… Còn chưa khai lễ, nhưng sân hội trước Khu Lăng mộ Vua Mai đã rất đông người. Người thì tìm đến các hội trại, tham gia các trò chơi dân gian; người vào khu lăng mộ dâng tuần hương sớm.

Màn múa rồng chào mừng lễ hội.

Lặng lẽ đọc những biển dẫn tích trong khu lăng mộ, anh Nguyễn Phúc Khánh, một doanh nhân gốc Nghệ về từ Thủ đô Hà Nội tâm tình: “Đầu năm còn vãn việc, nhiều người thường đến các đền, chùa cầu mong may mắn, sức khỏe, niềm vui. Tôi thì có thêm mong muốn được tìm hiểu nguồn cội. Về với Lễ hội Đền Vua Mai, tôi đã biết thêm về dòng chảy lịch sử xứ Nghệ bất diệt. Dòng chảy đó còn có sự bắt nguồn từ Hùng Sơn, nuôi dưỡng chí anh hùng người Nghệ bao đời. Từ mạch nguồn quê mình đó đã nuôi dưỡng nên nhiều bậc hiền tài cho đất nước, đó là Cương Quốc Công Nguyễn Xí, cụ Phan Bội Châu và tiêu biểu nhất là Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Từ mạch nguồn khởi nghĩa nông dân Hoan Châu cho đến cao trào cách mạng Xô Viết Nghệ Tĩnh của giai cấp công nông…”.

Các đoàn rước tham gia lễ khai hội.

8 giờ 30 phút sáng, Lễ hội Đền Vua Mai chính thức khai hội. Hàng ngàn người dân đến đây đã được chứng kiến một màn trống hội và múa lân, sư tử, múa rồng hùng tráng do cán bộ, nhân viên Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao huyện Nam Đàn đã dày công xây dựng và luyện tập. Tiết mục mang ý nghĩa chúc phúc tốt lành đến tất cả quan khách, đại biểu và mọi người, mọi nhà, mang ý niệm bay lên của quê hương. Trống hội vang vọng gợi tưởng về những bước chân dồn của nghĩa quân Hoan Châu, của những ngày tế cáo đất trời Vạn An lập nước. Màn trống hội và múa lân - sư - rồng cũng chính là một điểm mới ở Lễ hội Đền Vua Mai năm nay.

Giờ lành đã điểm. 3 vị chức sắc, bô lão đại diện nhân dân huyện Nam Đàn bước lên giữa lễ đài sang sảng tế cáo. Văn tế Vua Mai là một trường thiên chuyện kể với tấm lòng biết ơn vô bờ bến: Chuyện xưa kể rằng Mai Hắc Đế xuất thân từ nghèo khó, nhưng sớm nuôi chí anh hùng đánh giặc ngoại xâm. Dũng cảm, can trường, văn tài, võ giỏi, Ngài vân du trong nước, kết nối hào kiệt muôn phương, gây dựng sức mạnh, uy tín và thanh thế của mình, liên kết với Lâm Ấp, Chân Lạp cùng đánh đuổi giặc Lý Đường. Ngọn lửa yêu nước Vạn An từ Châu Hoan nhanh chóng bùng lên khắp cả nước. “Bốn phương Mai Đế lừng uy đức,/ Trăm trận Lý Đường phục võ công”, khởi nghĩa Hoan Châu thành công đã đưa đất nước Vạn An có gần 10 năm độc lập, tự chủ, người dân thoát ách đô hộ của giặc phương Bắc… Lời tế khi hào sảng, khi đau thương, lúc lay động lòng người: “Chúng con hôm nay/ Mọi miền tề tụ/ Kính báo Đức Vua nước nhà độc lập/ Muôn dân tự do. Nhà nhà hạnh phúc/ Đất nước mấy ngàn năm. Ơn Đảng dẫn đường. Kế tục nghiệp xưa. Mỗi ngày thêm hưng thịnh/ Non sông ngàn vạn dặm. Nhờ Bác Hồ chỉ lối. Nên sánh vai cường quốc năm châu”.

Lễ thành, dòng người lại nối dài kính cẩn dâng hương lên vị Vua sống can trường, thác anh linh. Trống hội đã ngưng nhưng trống xới vật lại rộn ràng. Tiếng trống của tinh thần thượng võ tôn hào khí Hoan Châu vạn đại. Cụ ông Nguyễn Hữu Trọng (70 tuổi), người dân xã Nam Anh tay chắc nịch tự hào đập vai vào đứa cháu nội của mình cho hay: “Cháu vừa thắng 5 trận vật liền. Nó được tôi dạy vật từ nhỏ mà. Xong lễ hội, xong Rằm cháu nó đi xuất khẩu lao động ở nước ngoài... Tôi dạy cháu nó rồi, ở đời không phải việc nào cũng có thể giải quyết bằng sức vóc mà phải bằng tri thức, cái đầu. Học được võ công dựng, giữ nước của ông cha, của Vua Mai thì phải hiểu được cái đạo lý của võ: Sức mạnh của bó đũa. Sức mạnh đó đến từ sự đoàn kết, sự tự lớn mạnh của mỗi cá nhân. Muốn giàu muốn giỏi thì phải tích cực học hỏi, học tập cái hay, cái đẹp của thiên hạ. Cháu dẫu có đi đâu cũng đừng quên quê hương, truyền thống quê hương là nguồn sức mạnh để cháu vươn bước rộng dài”.

Lễ hội kéo dài. Đến đêm cuối, nơi thung lũng Vạn An Thành, hào khí cuộc khởi nghĩa Hoan Châu lại được tái hiện với tiếng trống vật, trống trận, tiếng reo hò của phường săn xưa, âm vọng lời Vua Mai cùng các bậc anh hùng bàn bạc, tụ nghĩa qua vở cái lương “Mai Hắc Đế”. Đỉnh Hùng Sơn vẫn vờn sương mây quê hương, nước sông Lam vẫn âm thầm thao thiết cùng ánh đèn đánh cá trên sông. Lời ca, tiếng hát lại nhắc nhớ về ý chí anh hùng truyền đời thà làm “ngọc nát hơn ngói lành”, luôn yêu nước nồng nàn, luôn đoàn kết gắn bó xây dựng quê hương; khi có áp bức đau khổ thì vùng lên đánh lại; mỗi hành động không chỉ mưu cầu hạnh phúc riêng cho mình mà còn vì mọi người, vì muôn thế hệ mai sau. Hào khí Hoan Châu trong lễ hội hôm nay chính là khát vọng, quyết tâm biến giá trị lịch sử Vạn An trường tồn, lan tỏa.

Thanh Sơn - Cảnh Nam