Từ ông đồ xứ Nghệ đến nhà giáo của nhân dân

(Baonghean.vn) - Tin nhà giáo Văn Như Cương qua đời khiến không ít người bàng hoàng. Dù vẫn biết ông bệnh nặng bấy nay, nhưng việc ra đi của một tài năng - một nhân cách lớn khiến nhiều người hẫng hụt. Ông là Phó giáo sư, nhưng mọi người luôn gọi ông với “chức danh” giản dị: Thầy Văn Như Cương. Thầy cũng chưa được phong bất kỳ danh hiệu nhà giáo (ưu tú hay nhân dân) nào, song đã từ lâu, người ta vẫn gọi ông là: nhà giáo của nhân dân.

» Chi tiết lễ tang PGS Văn Như Cương

 » PGS Văn Như Cương qua đời ở tuổi 80
 

Thầy Văn Như Cương quê gốc Quỳnh Đôi, Quỳnh Lưu, Nghệ An trong một gia đình ông đồ dạy chữ Hán. Thầy Cương đã có một tuổi thơ miệt mài với việc học, và thầy học rất giỏi.

Khi tốt nghiệp cấp 3, phải lựa chọn nghề nghiệp, cha thầy Văn Như Cương có đặt ra cho con trai 2 con đường: hoặc học sư phạm hoặc học kỹ thuật. Thầy đã quả quyết chọn con đường dạy học mà như sau này thầy vẫn nói mình có nghề chính là “gõ đầu trẻ” và “làm toán”.

Phó Giáo sư - Tiến sỹ Văn Như Cương. Ảnh: Facebook
Phó Giáo sư - Tiến sỹ Văn Như Cương. Ảnh: Facebook

Năm 1954, thầy vào học Khoa Toán, Đại học Sư phạm Hà Nội. Tốt nghiệp ra trường, với thành tích xuất sắc của mình, thầy được giữ lại làm cán bộ giảng dạy của Trường và một thời gian sau đó, ông trở về Nghệ An, cùng với thầy của mình là Giáo sư Nguyễn Thúc Hào xây dựng Trường  Đại học Sư phạm Vinh.

Sau đó, thầy Cương được đi học chương trình nghiên cứu sinh ngành Toán học tại Viện Toán học, Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô cũ và bảo vệ thành công luận án Phó Tiến sỹ vào năm 1971, trở về giảng dạy ở tổ Hình học, Khoa Toán, Đại học Sư phạm Vinh, rồi sau đó là Đại học Sư phạm Hà Nội.

Giỏi giang, mẫu mực mà không kém phần hài hước, thầy Cương là một người thầy ấn tượng mà mãi đến sau này, những đồng nghiệp và các thế hệ học sinh ở Đại học Vinh, Đại học Sư phạm còn nhắc mãi.

Cuối những năm 80 của thế kỷ trước, khi ngành giáo dục rơi vào cuộc khủng hoảng vì một loạt những khó khăn thời cuộc, đồng thời cũng hé lộ những sự chuyển mình, thì thầy Văn Như Cương bỗng nảy ra ý tưởng lập trường tư thục.

Học sinh trường Lương Thế Vinh nhuộm đỏ sân trường với màu áo- sắc cờ trong ngày khai giảng. Ảnh: Internet
Học sinh trường Lương Thế Vinh nhuộm đỏ sân trường với màu áo - sắc cờ trong ngày khai giảng. Ảnh: Internet

Tìm được người cùng chí hướng là thầy Nguyễn Xuân Khang (Giảng viên Đại học Tổng hợp Hà Nội), 2 ông “thầy gàn” dốc hết tâm sức, của cải cho ngôi trường tư thục đầu tiên. Ngôi trường nhanh chóng có thương hiệu trong cả nước.

Thầy Cương có 25 năm làm hiệu trưởng, tham gia đứng lớp, sau đó đảm nhiệm cương vị Chủ tịch Hội đồng quản trị trường. Thầy nổi tiếng là người thầy tận tâm với giáo dục, dành hết tình yêu cho học trò. Lối sống thân thiện, gần gũi, khuyến khích sự sáng tạo của học sinh, thầy Văn Như Cương đã là người cha, người ông của thế hệ học trò ở ngôi trường mà ông đã khai sinh.

Trong mỗi dịp khai giảng, lễ tết, bài phát biểu của thầy Cương chính là “tiết mục” được mong đợi nhất. Những bài phát biểu của ông lan truyền rộng rãi và nhận được sự yêu thích của đông đảo thầy cô, học sinh và phụ huynh của cả nước. 

Thầy Văn Như Cương hòa chung lời hát trong giờ chào cờ cùng thầy và trò trường Lương Thế Vinh. Ảnh: Internet
Thầy Văn Như Cương hòa chung lời hát trong giờ chào cờ cùng thầy và trò trường Lương Thế Vinh. Ảnh: Internet

Những sáng kiến tưởng chừng không giống ai của thầy lại khiến việc giáo dục rất hiệu quả và khiến các học trò mê tít, ví như lập Facebook để…hiểu học trò. Có mấy ai được học trò lập hẳn một trang Fanpage hội những người hâm mộ thầy?

Không chỉ là thầy giáo đứng lớp, nhà quản lý giáo dục tài ba, thầy còn là người viết tới 60 đầu sách về môn Toán, viết sách giáo khoa Toán nâng cao và giáo trình Đại học, dịch sách toán nước ngoài ra tiếng Việt. Thầy được phong tặng học hàm Phó Giáo sư và được mời tham gia Hội đồng Giáo dục Quốc gia Việt Nam.

Mắc bệnh ung thư gan ba năm qua, thầy Văn Như Cương vẫn kiên cường chống chọi với bệnh tật. Thầy viết Facebook về chuyện thần chết “chào thua” mình.

Vợ chồng thầy giáo Văn Như Cương những ngày gần đây. Ảnh: Facebook
Vợ chồng thầy giáo Văn Như Cương những ngày gần đây. Ảnh: Facebook

Và có đọc Facebook của thầy mới biết, cho đến tận những ngày cuối đời, thầy Văn Như Cương không chỉ trăn trở với giáo dục, mà còn trăn trở với bao biến đổi xung quanh, đồng hành cũng từng đổi thay của đất nước, nặng lòng với cuộc đời, với con người. Thầy nói về bệnh lười của người Việt, đặc biệt ở lứa trẻ. Rồi chuyện tiến sỹ giấy ở Việt Nam. Thầy nói về cơn mưa điểm 10 của ngành giáo dục (thầy còn gọi đó là cơn bão). Thầy nghĩ về “lò đã nóng và củi đang cháy”…

Tin thầy Văn Như Cương qua đời khiến cho bao nhiêu người, dù không học thầy, chưa từng gặp thầy vẫn xúc động, tiếc nhớ. Trên trang Facebook của mình, nhà thơ, nhạc sỹ Nguyễn Trọng Tạo bày tỏ: “Thầy Văn Như Cương là một nhà sư phạm lỗi lạc. Thầy luôn có những quan điểm mạnh mẽ cho sự phát triển nền giáo dục tiên tiến của nước nhà".

Nhà thơ, nhạc ỹ Nguyễn Trọng Tạo trong một lần tới thăm thầy Văn Như Cương. Ảnh: N.T.T
Nhà thơ, nhạc ỹ Nguyễn Trọng Tạo trong một lần tới thăm thầy Văn Như Cương. Ảnh: N.T.T

Thầy thành lập trường THPT Lương Thế Vinh năm 1989, là trường dân lập đầu tiên tại Việt Nam sau đổi mới. Sau 25 năm làm Hiệu trưởng, Thầy nghỉ chức Hiệu trưởng và làm Chủ tịch HĐQT. Hàng vạn học sinh của trường đã vào đại học và trưởng thành luôn biết ơn Thầy và mái trường thân yêu.

Khi Thầy bị bệnh ung thư phải đi điều trị, hơn 3.000 học sinh toàn trường hát vang ca khúc truyền thống Bài ca Lương Thế Vinh tiễn Thầy vào bệnh viện. Hơn 19.000 con hạc giấy đã được gấp và treo thành từng dây ở sảnh trường Lương Thế Vinh với niềm tin của các em là, những con hạc giấy sẽ giúp thầy vững vàng chống chọi với bệnh tật và mau khỏi bệnh. Và khi thầy ra viện, cả nghìn thầy trò đã sắp hàng dài trước cổng đón Thầy với tiếng vỗ tay và tiếng trống trường giòn giã.

Với tôi, Thầy Cương như một người cha, người anh cả và là người bạn vong niên vô cùng quý trọng. Thầy chân thực, tình cảm, thông minh và thẳng tính, thường đưa ra những phát biểu hay bất ngờ, làm cho nhiều người ngạc nhiên và khâm phục.

Ước gì nền giáo dục Việt Nam có được nhiều thầy như Thầy Văn Như Cương. Nhưng thật khó thay. Vì thế mà Thầy ra đi để lại một khoảng trống, như một cây đại thụ nằm xuống để trống một khoảng trời khó lòng bù đắp”.

Trang facebook của tiến sỹ Lê Thống Nhất bày tỏ niềm thương tiếc người thầy của mình. Ảnh: T.V
Trang Facebook của Tiến sỹ Lê Thống Nhất bày tỏ niềm thương tiếc người thầy của mình. Ảnh: T.V

Phóng viên Thu Phương, Báo Công an nhân dân chia sẻ: “Sáng ra, một đồng nghiệp báo tin, thầy Văn Như Cương mất. Mình lặng đi. Thầy Cương là người thầy hồn hậu và vô tư nhất mà mình biết. Thầy chưa bao giờ né tránh báo chí, có thể điện thoại phỏng vấn thầy cả vài chục phút, thầy vô cùng thẳng thắn trong phản biện giáo dục và thầy dường như chưa bao giờ phật ý hay làm khó các nhà báo.

Có lần tối muộn, mình điện thoại cho thầy, thầy cũng không nề hà, trả lời mình một cách rất hồn hậu. Ngày thầy ốm, phóng viên mảng giáo dục gặp nhau đều hỏi, đi thăm thầy Cương chưa? Thầy còn là cộng sự đắc lực với bố chồng mình trong viết sách giáo khoa, công tác với chú ruột chồng mình, nên mình càng trân trọng, yêu quý thầy. Giờ thầy đi xa rồi, để lại bao tiếc nuối, nhớ thương.

Nhưng thầy đã vô cùng hạnh phuc vì thầy đã sống một cuộc đời dâng hiến cho giáo dục, cho khoa học và cho hàng ngàn học trò.”

Còn Tiến sỹ Lê Thống Nhất - một học trò, cũng là đồng nghiệp với thầy Văn Như Cương thì chia sẻ: Viết về thầy rất khó bởi viết mấy cũng còn thiếu rất nhiều. Chỉ tiếc một điều, điều mà thầy chắc cũng không cần: Thầy chưa được tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú. Nhưng các thế hệ học trò của thầy đều ngưỡng mộ Thầy với danh hiệu: "Nhà giáo của Nhân dân"!

T.V

tin mới

Xuân trên tuyến đảo Tây Nam

Xuân trên tuyến đảo Tây Nam

(Baonghean.vn) - Gần một tuần rong ruổi theo hải trình ghé các tuyến đảo Tây Nam, được đặt chân lên những Hòn Đốc, Hòn Chuối, Hòn Khoai, được ngắm bãi biển dài xanh mướt ở Nam Du, rồi tận mắt thấy, tận tai nghe những mẩu chuyện giản dị ở Thổ Chu, lòng chúng tôi lại ấm áp đến lạ. 

Giữ hộ nghèo cho kẻ khó...

Giữ hộ nghèo cho kẻ khó...

(Baonghean.vn) - Trong biểu kết quả thực hiện Nghị quyết của Đảng bộ phường Hồng Sơn (TP. Vinh) vừa được BTV Tỉnh ủy tặng Cờ “Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tiêu biểu” năm 2019 - 2023, tôi bất chợt nhận ra sự “lạ” ở mục “Giảm tỷ lệ hộ nghèo”, từ năm 2020 đến năm 2025 duy trì con số 0,065%!

Vùng quê ở Nghệ An đi ăn đám cưới không cần bỏ phong bì

Vùng quê ở Nghệ An đi ăn đám cưới không cần bỏ phong bì

(Baonghean.vn) - Tại một vùng quê ở huyện Diễn Châu, mỗi gia đình dù có bao nhiêu con thì cũng chỉ tổ chức đám cưới nhận phong bì của khách 1 lần. Những đứa con còn lại trong nhà, vẫn tổ chức mời khách ăn uống, nhưng tuyệt đối không nhận phong bì mừng cưới từ khách.

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Báu vật giữa rừng già

Báu vật giữa rừng già

(Baonghean.vn) -Trong cái thâm u và những mảnh ánh sáng yếu ớt của tiết trời mùa Đông rót xuống qua kẽ lá, tôi dựa lưng vào tấm thân xù xì nhưng ngào ngạt hương của cây sa mu cổ thụ, chợt nhận thấy mình thật bé nhỏ…

Cần biện pháp quyết liệt để dự án cải tạo Quốc lộ 7 đoạn qua Đô Lương không bị thu hẹp quy mô

Cần biện pháp quyết liệt để dự án cải tạo Quốc lộ 7 đoạn qua Đô Lương không bị thu hẹp quy mô

(Baonghean.vn) - Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 7 là công trình trọng điểm quốc gia, nếu vì việc khiếu nại không có sơ sở mà thu hẹp quy mô sẽ gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động GTVT, tác động tiêu cực đến môi trường phát triển kinh tế và suy giảm niềm tin của người dân đối với địa phương.

Người giỏi ở Piêng Mựn

Người giỏi ở Piêng Mựn

(Baonghean.vn) - Piêng Mựn hiểu theo tiếng Thái là một vạt đất bằng và trơn, nằm ở cửa khe nơi thượng nguồn dòng Nậm Nơn. Đây là bản duy nhất trong 9 bản thuộc xã biên giới Mai Sơn (Tương Dương) có phụ nữ làm “thủ lĩnh”. Đó là chị Kha Thị Hoa, nữ trưởng bản được địa phương, người dân tin mến.

Đổi mới hoạt động cơ quan dân cử vì mục tiêu kiến tạo phát triển

Đổi mới hoạt động cơ quan dân cử vì mục tiêu kiến tạo phát triển

(Baonghean.vn) - Từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay, hoạt động giám sát của Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh, HĐND tỉnh Nghệ An tiếp tục có nhiều đổi mới, bám sát thực tiễn cuộc sống, vì mục tiêu kiến tạo phát triển, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực chất, được cử tri và nhân dân đánh giá cao.

Trăn trở rẻo cao Tây Sơn

Trăn trở rẻo cao Tây Sơn

(Baonghean.vn) - Xã rẻo cao Tây Sơn không chỉ hấp dẫn bởi khung cảnh yên bình của những mái nhà sa mu cổ hàng trăm năm tuổi hay suối Hồng Cốc với cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, mát mẻ giữa ngàn xanh rừng pơ mu, sa mu; mà còn hút khách xa bởi bản sắc văn hóa được trao truyền qua nhiều thế hệ...

Giúp hộ nghèo có nhà mới - chuyện ghi bên sông Vinh

Giúp hộ nghèo có nhà mới - chuyện ghi bên sông Vinh

(Baonghean.vn) - Cấp ủy, chính quyền phường Vinh Tân (TP. Vinh) lập kế hoạch, phấn đấu hết năm 2023 sẽ hoàn thành việc xây dựng, sửa chữa nhà ở cho 5 hộ gia đình. Đến ngày 2/11, sau lễ khánh thành bàn giao nhà cho hộ cụ Trần Thị Danh, phường đã hoàn thành được nhiệm vụ đề ra.

Đổi thay của bà con Ơ Đu - cộng đồng dân tộc ít người nhất Việt Nam

Đổi thay của bà con Ơ Đu - cộng đồng dân tộc ít người nhất Việt Nam

(Baonghean.vn) - Ngược miền Tây xứ Nghệ, trong tiết trời Thu dịu nhẹ, chúng tôi ghé thăm bản Văng Môn, xã Nga My, huyện Tương Dương - nơi duy nhất của cả nước có đồng bào Ơ Đu sinh sống; được thấy, được nghe về những điều mới mẻ trong nếp nghĩ, cách làm của cộng đồng dân tộc ít người nhất Việt Nam.

Người giám sát

Người giám sát

(Baonghean.vn) - Với chất giọng vùng Nghi Lộc không thể lẫn, anh Nguyễn Xuân Văn - Phó Chủ tịch MTTQ, Trưởng ban Giám sát đầu tư cộng đồng xã Nghi Thái, chân thành dốc hết tâm can về công tác giám sát, những khó khăn và cả kinh nghiệm bản thân đúc rút được từ thực tế công tác.

Vì Phan Hải là đảng viên

Vì Phan Hải là đảng viên

(Baonghean.vn) - Tôi đứng trên ca bin con tàu hơn 800 sức ngựa cảm giác mình một lần nữa được chinh phục những con sóng dữ Biển Đông. Phan Hải nói lớn để át đi tiếng gió reo ào ạt: “Chuyến đầu tiên tôi đi Hoàng Sa cũng đã chín năm rưỡi rồi. Cảm giác lo âu của ngày hôm ấy vẫn còn nguyên!”.

Chung cư D2 được xây dựng hoàn thành, đưa vào sử dụng từ thập kỷ 80, của thế kỷ trước. Đây là một trong những chung cư "già nua" nhất còn tồn tại ở thành phố Vinh, trên địa bàn phường Quang Trung

Vinh - thời gạch vụn

(Baonghean.vn)- Vườn hoa Lê Mao ngày nay, xưa kia là một con đường trũng. Chính bọn học trò chúng tôi đã khiêng gạch vụn về đổ đầy con đường đó, rồi đắp đất lên trồng hoa, làm thành vườn hoa ngay từ ngày ấy.

Hạn chế rủi ro trong hợp đồng bao tiêu nông sản

Hạn chế rủi ro trong hợp đồng bao tiêu nông sản

(Baonghean.vn) - Vụ việc các hộ thành viên Hợp tác xã Nông nghiệp Tây Hiếu (TX. Thái Hòa) phải đổ bỏ hàng trăm tấn đu đủ chín do doanh nghiệp ký kết bao tiêu sản phẩm đột ngột thông báo dừng thu mua, đã gây cú “sốc” cho các nông hộ.

‘Làn gió mới’ ở mường Choọng

‘Làn gió mới’ ở mường Choọng

(Baonghean.vn) -Về với xã Châu Lý - đất mường Choọng xưa, là địa bàn khó khăn của huyện miền núi Quỳ Hợp, đến đâu cũng nghe náo nức chuyện hiến đất, mở đường, phát triển cây nguyên liệu, làm du lịch cộng đồng. Phong trào xây dựng nông thôn mới đã giúp xã nghèo khởi sắc, đưa ấm no về với đồng bào.

Đại dự án du lịch Đảo Chè: 6 năm xây... trên giấy!

Đại dự án du lịch Đảo Chè: 6 năm xây... trên giấy!

(Baonghean.vn) - Từ năm 2017, vùng Đảo Chè các xã Thanh An, Thanh Thịnh ra đời cùng một đại dự án 1.532 tỷ đồng do Cienco4 làm chủ đầu tư, mà đến nay đã 6 năm trôi qua đại dự án đó vẫn nằm im trên giấy trong sự ngóng đợi của cán bộ, nhân dân huyện Thanh Chương...

Tươi mới Na Ngoi

Tươi mới Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Chớm Thu, lên với xã biên giới Na Ngoi ( Kỳ Sơn), không chỉ mê đắm bởi khung cảnh núi non hùng vĩ, mà còn ấn tượng bởi những màu sắc tươi mới từ những vườn dược liệu, vườn đào, rẫy gừng và những ruộng lúa nước mơn mởn xanh.

Để Nghệ An ‘bước thật mạnh, tiến thật xa’

Để Nghệ An ‘bước thật mạnh, tiến thật xa’

(Baonghean.vn) - Sau Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 30/7/2013, Bộ Chính trị đã tiếp tục thể hiện sự quan tâm đặc biệt với quê hương Bác Hồ bằng việc ban hành Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 18/7/2023 về xây dựng, phát triển Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Dự án ‘khoanh nuôi đất’ đội lốt trung tâm dạy nghề chất lượng cao giữa thành phố Vinh

Dự án ‘khoanh nuôi đất’ đội lốt trung tâm dạy nghề chất lượng cao giữa thành phố Vinh

(Baonghean.vn) - Được miễn tiền thuê đất từ năm 2011 đến năm 2047, nhưng dự án Trung tâm Dạy nghề Việt Nhất chất lượng cao từ nhiều năm qua đã và đang được sử dụng làm kho xưởng cưa, xẻ gỗ lem nhem, nhếch nhác. Thế nên, cán bộ và nhân dân phường Quán Bàu gọi đây là “dự án lợi dụng chính sách”!

Vang mãi khúc tráng ca Truông Bồn

Vang mãi khúc tráng ca Truông Bồn

(Baonghean.vn) - Truông Bồn, tọa độ lửa năm nào, nay đã rợp những hàng cây xanh che mát khoảng trời hố bom xưa. Câu chuyện của những TNXP đã không tiếc máu xương, cống hiến cả thanh xuân cho dân tộc sẽ mãi được lưu truyền như một bản hùng ca bất tử.

Vui chuyện mới ở Thạch Ngàn...

Vui chuyện mới ở Thạch Ngàn...

(Baonghean.vn) - Xã Thạch Ngàn là nơi đón 80 hộ đồng bào Đan Lai về sinh sống tại các bản Thạch Sơn, Bá Hạ, đời sống hết sức khó khăn. Vài năm nay huyện Con Cuông đang đẩy mạnh Chương trình Ngân hàng bò giúp đỡ hộ nghèo, ở xã Thạch Ngàn có 10 hộ tham gia...