Từ 'trường làng' đến giải Nhất học sinh giỏi quốc gia của nam sinh xứ Nghệ

Trường chuyên chỉ là lựa chọn thứ 2

Trần Quang Khải chỉ là học sinh ở một trường làng khi 9 năm tiểu học và THCS em đều học tại trường Tiểu học và THCS Nghĩa Thuận – thị xã Thái Hòa. Cậu bé là con út trong gia đình, có bố làm trong quân đội, mẹ kinh doanh ở chợ nên thời gian bố mẹ dành cho em không nhiều. Điều mà gia đình yên tâm nhất ở Khải là em rất ham học, 5 tuổi nhờ học theo các chị đã có thể tự biết đọc, biết viết thành thạo.

Những năm học gần nhà, áp lực thành tích chưa bao giờ đè nặng lên Khải. Tuy nhiên, chính điều đó lại giúp Khải phát huy được khả năng của mình, không chỉ một mà ở tất cả các môn học. Đó cũng là lý do vì sao, từ lớp 6 đến lớp 9, Khải lần lượt có tên ở đội tuyển học sinh giỏi Tiếng Anh, Hóa học, Vật Lý và cả môn Toán. Trong đó, thành tích cao nhất năm lớp 9 là giải Nhất Vật lý và giải Nhì môn Hóa học tại Kỳ thi chọn học sinh giỏi Thị xã.

Trần Quang Khải hiện đang là học sinh lớp 11 A3 - Trường THPT chuyên Phan Bội Châu. Ảnh: MH

Với xuất phát điểm khá thuận lợi như vậy, như lẽ bình thường Khải chắc chắn đã từng mơ ước để đậu vào trường chuyên của tỉnh. Nhưng, Khải thì ngược lại bởi em chỉ mong muốn được học gần nhà. Kết thúc bậc THCS, Khải đăng ký vào Trường THPT chuyên Phan Bội Châu một phần cũng do thầy cô và gia đình động viên và chỉ đơn giản là muốn thử sức mình.

Ngày đi thi, từ Thái Hòa, Khải và bố bắt xe xuống điểm thi tại Trường THPT Lê Viết Thuật và thi xong hai bố con lại ngược đường trở về. Từ đó, cho đến khi nhập học, Khải chưa biết Trường THPT chuyên Phan Bội Châu có hình hài thế nào và em cũng chưa hình dung có một ngày mình lại xa gia đình để đi học. Trong thời gian nghỉ hè, chuẩn bị cho lớp 10, Khải đã mua sách vở và dán nhãn cẩn thận với tên trường chính là ngôi trường mà em đăng ký Nguyện vọng 1 – Trường THPT Đông Hiếu dù lúc đó, em có điểm trúng tuyển cao chót vót trên 43 điểm.

Chưa từng nghĩ sẽ học trường chuyên nên Khải bất ngờ khi biết mình là thủ khoa đầu vào lớp chuyên Vật lý của Trường THPT chuyên Phan Bội Châu và đây cũng chính là lý do chính khiến Khải thay đổi quyết định của mình. Ngày xuống nhập học ở Vinh, Khải ngỡ ngàng bởi không nghĩ rằng ‘trường chuyên Phan to và rộng thế, khác rất nhiều ngôi trường ở quê em đã từng học”.

Năm học này, Khải là học sinh duy nhất của tỉnh Nghệ An đạt giải Nhất quốc gia môn Vật lý. Ảnh: MH

Quyết định xuống Vinh học, 16 tuổi, Khải từng bước làm quen với cuộc sống tập thể, sống chung với bạn trong ký túc xá. Những ngày mới nhập học vì nhớ nhà, gần như tuần nào Khải cũng bắt xe buýt về thăm bố mẹ. Sau này, lịch học căng, thời gian về quê mỗi lần lại càng hiếm hơn. Lần xa nhà lâu nhất là thời điểm Khải đăng tăng tốc ôn luyện cho đội tuyển học sinh giỏi quốc gia của trường và đây cũng là lúc thành phố Vinh và nhiều địa phương khác trong tỉnh đang phong tỏa theo Chỉ thị 16 do ảnh hưởng của dịch Covid – 19.

Tự tin làm chủ kiến thức

Mặc dù trường chuyên chỉ là lựa chọn thứ 2 nhưng ngay khi đặt chân vào Trường THPT chuyên Phan Bội Châu, Khải đã đặt cho mình mục tiêu vào đội tuyển quốc gia. Khải còn tự nhận, trường chuyên thu hút em chính vì em biết đây gần như là nơi duy nhất ở tỉnh, học sinh có cơ hội để đến các đấu trường quốc gia, khu vực và quốc tế.

Để đạt được ước mơ này, từ khi bắt đầu vào lớp 10, Khải và các bạn đã phải lao vào một cuộc đua khá căng thẳng để chọn đội tuyển học sinh giỏi của trường. Trong quãng thời gian đó, Khải và các bạn không còn nhớ đã phải làm bao nhiêu bài kiểm tra, trải qua bao nhiêu lần thử thách. Sau mỗi bài đánh giá, số học sinh có thể theo đuổi đến danh sách cuối cùng không nhiều. Chưa kể, hành trình đến đội tuyển quốc gia, các em không chỉ phải cạnh tranh với các bạn trong lớp chuyên mà còn phải cạnh tranh với các anh chị lớp 12, lớn hơn một lớp.

Sự tự tin và làm chủ kiến thức giúp Khải có được thành công ở các cuộc thi. Ảnh: NVCC

Trước khi trở thành một trong 10 thành viên của đội tuyển quốc gia của Trường THPT chuyên Phan Bội Châu, Khải cũng chia sẻ, không dễ dàng. Kể cả khi dù đã có tên trong danh sách chính thức, em cũng phải nỗ lực rất nhiều mới có thể hoàn thành được các bài tập theo yêu cầu đề ra. Kể thêm về điều này, Khải nói rằng: Có những kiến thức mặc dù mình đã học lý thuyết rồi nhưng khi áp dụng vào thực hành rất khó, thậm chí em đã xem trước đáp án nhưng vẫn không thể hiểu được. Lúc đó, em phải tự lên mạng, tìm các từ khóa liên quan và đọc lại lý thuyết. Ngoài ra, những công thức khó, em sẽ đánh dấu lại và ghi vào quyển số tay để mỗi lần không nhớ lại có thể tìm đọc. Em cũng phải tìm các bài tập tính toán để luyện đề.

Việc sử dụng sổ tay học cũng là cách học được Khải áp dụng từ những năm THCS và dù đó là công việc mất khá nhiều thời gian nhưng Khải lại cho rằng rất hiệu quả. Với cách học khoa học này, Khải làm chủ kiến thức khá vững và tự tin vào năng lực của mình. Trước khi Kỳ thi học sinh giỏi quốc gia chính thức được tổ chức, Khải tự chấm mình được giải 2 sau khi trừ đi tất cả sai sót. Ở đội tuyển của trường, dù Khải có thể ít tuổi hơn một số thành viên nhưng em cũng được thầy cô tin tưởng và đặt rất nhiều kỳ vọng.

Các thành viên trong đội tuyển Vật lý của Trường THPT chuyên Phan Bội Châu. Ảnh: NVCC

Trên thực tế, tại Kỳ thi học sinh giỏi quốc gia năm 2022 mới được tổ chức vào đầu năm nay, Khải đã làm tốt hơn những điều em suy nghĩ khi là học sinh của Nghệ An duy nhất dành giải Nhất môn Vật lý. Hơn thế, điểm số của em cũng khá cao dù rằng Khải chia sẻ rất tiếc vì “mất điểm vào một bài khá dễ bởi do nhầm lẫn vào dữ liệu đề ra”.

Kết quả này cũng giúp Khải được lọt vào vòng 2 chọn đội tuyển quốc gia tham dự các Kỳ thi Olympic Vật lý khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Điều đáng tiếc là ở Kỳ thi này, em không hoàn thành tốt bài thực hành nên không được đi tiếp dù điểm số của em khá cao. Trong 11 năm đi học của mình, Khải nói rằng, số lần đi thi của em thất bại không nhiều nhưng đây là thất bại em đáng tiếc nhất. Sau kỳ thi này, Khải cũng tự rút ra kinh nghiệm cho mình và em bảo sẽ nỗ lực khắc phục được hạn chế để thử sức mình ở Kỳ thi tiếp theo trong năm học lớp 12.

Trải qua gần 2 năm ôn luyện cho đội tuyển quốc gia, Khải cũng chia sẻ nhiều câu chuyện đáng nhớ. Đó là lần tập trung đội tuyển vào giữa thời điểm dịch Covid – 19 đang hết sức căng thẳng. Khi đó, vì thành phố Vinh và nhiều địa phương khác đang phong tỏa nên em và một số thành viên gần như ở lại trường trong suốt mùa hè.

Các thầy giáo bồi dưỡng cho các em như thầy giáo Trần Văn Nga, thầy giáo Trần Ngọc Thắng, thầy giáo Lê Xuân Bảo cũng rất vất vả mới có thể đến trường để bồi dưỡng cho đội tuyển theo kịp tiến độ. Kỳ thi năm nay còn có những nuối tiếc bởi do ảnh hưởng của dịch nên ban tổ chức bỏ phần thi lý thuyết tại Kỳ thi học sinh giỏi quốc gia. Sang vòng 2, Khải và các thành viên chỉ có một thời gian rất ngắn ra Hà Nội để ôn luyện nên ít nhiều có những thiệt thòi…

Trần Quang Khải đang ấp ủ ước mơ làm thầy giáo để được truyền thụ kiến thức đến với học trò. Ảnh: MH

Trò chuyện với Trần Quang Khải, nam sinh này còn tiết lộ khá nhiều bí quyết học tập thú vị nhưng một trong những điều quan trọng để thành công theo Khải đó là không nên “tạo áp lực cho bản thân”. Thay vào đó, để tự tin bước vào kỳ thi điều quan trọng nhất là phải làm chủ được kiến thức của mình. Khải cũng chia sẻ, vì tình yêu với Vật lý và thích chinh phục tri thức nên ước mơ của em sau này sẽ trở thành một thầy giáo giỏi. Điều đó, không chỉ cho em cơ hội được truyền thụ kiến thức với học trò mà còn giúp em được về gần với gia đình, quê hương và đóng góp một phần nhỏ vào việc giáo dục thế hệ trẻ.