Tự truyện bằng âm nhạc của Nghệ sĩ Ưu tú Tố Nga

NSƯT Tố Nga.

Ngay từ thời còn đi học phổ thông, Tố Nga đã nổi tiếng khi liên tục đi diễn các chương trình văn nghệ của trường, của tỉnh. Sau khi học xong chương trình trung học, đam mê nghệ thuật, Tố Nga quyết định theo học tiếp tại Trường Cao đẳng Văn hóa - Nghệ thuật Hà Tĩnh.

Trong suốt thời gian ấy, Tố Nga đã sớm được công chúng biết đến và giành được nhiều giải thưởng cao trong các kỳ liên hoan ca nhạc như: Huy chương Vàng Hội diễn học sinh, sinh viên chuyên nghiệp toàn quốc; Huy chương Vàng Liên hoan Tiếng hát miền Trung tại Nha Trang; Huy chương Vàng Tiếng hát Làng Sen tại Nghệ An… Sau khi tốt nghiệp Trường Cao đẳng Văn hóa - Nghệ thuật Hà Tĩnh khóa 1, với thành tích đã đạt được, Tố Nga được giới thiệu học thanh nhạc tại Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia). Cũng trong năm đó, chị tiếp tục thi tuyển vào Trường Cao đẳng Văn hóa - Nghệ thuật Quân đội và tốt nghiệp vào năm 1999.

Để có thể theo đuổi được nghệ thuật, Tố Nga cũng phải vượt qua rất nhiều sự ngăn cản của gia đình, đặc biệt là mẹ chị. Người mẹ nào cũng muốn con gái mình sống cuộc đời an ổn, nhẹ nhàng, sớm xây dựng gia đình để ổn định, song Tố Nga thì lại không an phận như vậy, chị luôn khao khát tiến xa hơn trong nghiệp hát, muốn đến được những chân trời mơ ước. May mắn của Tố Nga là có người bố luôn cổ vũ, ủng hộ đam mê nghệ thuật của con gái.

Tố Nga không thể nào quên hình ảnh năm xưa, khi mẹ chị nhất quyết phản đối không cho chị ra Hà Nội học Nhạc viện, thì chính bố chị lại âm thầm, lặng lẽ chuẩn bị đồ đạc cho con gái trong chiếc hòm sắt, tích cóp được 200.000 đồng dúi vào tay chị, nửa đêm đợi mẹ chị ngủ say, lén lút dắt chị ra bến xe, đẩy chị lên xe để về Hà Nội học. 200.000 đồng là số tiền duy nhất ông có, vừa đủ số tiền xe ra Hà Nội. Ông hiểu khát vọng vươn lên trong nghệ thuật của con gái, nên đã táo bạo “chống” lại vợ.

Để bố mẹ yên tâm, ra Hà Nội học, ngay lập tức Tố Nga đã tìm cách đi làm để kiếm thêm thu nhập. Chị thuê 1 chiếc áo dài, mỗi ngày đều lóc cóc đạp xe đi hát quán với thù lao 50.000 đồng/buổi. Tiền ấy, Tố Nga tích cóp lo ăn học cho mình và gửi về phụ mẹ lo kinh tế gia đình. Cứ bền bỉ, nhẫn nại và đam mê như thế, đến khi giành giải Ba tại Cuộc thi “Giọng hát hay Hà Nội”, sự nghiệp ca hát của Tố Nga như chắp cánh khi được đặc cách vào làm việc tại Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam.

30 năm làm nghề, NSƯT Tố Nga đã cho ra mắt 14 album, đặc biệt, một số MV về chủ đề chiến tranh và người lính như “Cúc ơi”, “Gửi vào thương nhớ” của chị rất nổi tiếng, được đầu tư công phu, để lại nhiều dư âm, xúc cảm với người xem. Và cũng sau 30 năm đứng vững trong “đôi hài nghệ thuật”, NSƯT Tố Nga mới thực hiện liveshow đầu tiên của mình. Với một người đã sớm định danh tên tuổi, hoạt động nghệ thuật cần mẫn như chị, 30 năm mới làm liveshow riêng dường như là quá muộn mằn. Tuy nhiên, Tố Nga nói, liveshow kỷ niệm 30 năm là định mệnh, là duyên trời định, có muốn sớm hơn cũng không được.

Tố Nga lấy tên bài hát “Dòng sông đa tình” để đặt tên cho liveshow kỷ niệm 30 năm ca hát của mình. Đối với Tố Nga, đây là cái tên chất chứa rất nhiều ý nghĩa. Nó biểu thị cho cuộc đời của chị, lúc trầm lúc nổi, lúc cuồn cuộn dữ dội, muốn gào thét bứt phá khỏi bến bờ, khi khát cháy, lúc lại lặng lẽ, dịu dàng, bình yên… Nhưng, dù ở cung bậc nào thì dòng sông ấy vẫn luôn chan chứa tình cảm, luôn khát khao tận hiến lời ca tiếng hát, những điều đẹp đẽ cho đời. Đó chính là cái sự “đa tình” của “dòng sông Tố Nga”.

Có một sự thực là hình như người truân chuyên thường đa tình, Tố Nga rõ ràng thuộc cái lý lẽ ấy. Càng truân chuyên, chị lại càng nhiều khát vọng, nhiều tình cảm cho đời, cho nghề, càng biết ơn sâu nặng hơn đến cuộc sống này khi vượt thoát được vực xoáy số phận để về bến bình an.

“Dòng sông đa tình” cũng là ca khúc gắn bó nhiều kỷ niệm riêng của chị. Hồi Tố Nga còn là sinh viên Trường Cao đẳng - Nghệ thuật Quân đội (nay là Đại học Văn hóa - Nghệ thuật Quân đội), một lần chị lên gặp thầy - nhạc sĩ An Thuyên. Nhạc sĩ thấy hai mắt Tố Nga sưng húp, mới hỏi sự tình. Tố Nga kể chuyện bị bạn trai hồi đó ghen tuông nên buồn, khóc suốt đêm. Nhạc sĩ An Thuyên cười nói: “Con về bảo với nó là con gái xứ Nghệ không phải đa tình đâu, mà tại dòng sông, con đò đẹp quá nên nhiều người thích rồi thích cả con gái Hà Tĩnh mà thôi. Đừng ghen tuông vớ vẩn”.

Sáng hôm sau, nhạc sĩ An Thuyên gọi Tố Nga bảo: “Lên đây có bài mới cho con này”, Tố Nga lên gặp thì nhạc sĩ An Thuyên đưa cho chị bản nhạc bài “Dòng sông đa tình”. Nhưng Tố Nga lại không phải là người hát đầu tiên ca khúc này, bởi ngày xưa không dễ để có bản phối, thu âm như bây giờ. Cứ thế, đến 2 năm sau, vào mùa thi Sao Mai, có một thí sinh đã hát “Dòng sông đa tình” dự thi. Nhạc sĩ An Thuyên nghe rồi nói: “Không được, bài này phải là Tố Nga hát”. Vì thế, sau đó Tố Nga mới thu âm và hát ca khúc này. Tuy nhạc sĩ An Thuyên không nói đây là ca khúc dành cho chị, nhưng sự ưu ái của nhạc sĩ dành cho cô học trò nhỏ, cùng sự yêu thích của chị đối với ca khúc đã khiến chị hát đau đáu bằng tất thảy nỗi lòng mình.

NSƯT Tố Nga tại sự kiện họp báo liveshow Dòng sông đa tình.

Nhạc sĩ An Thuyên là người thầy Tố Nga kính trọng, cũng là người đã luôn che chở, nâng đỡ chị trong quãng đời mới chập chững bước vào ca hát chuyên nghiệp. Tố Nga cũng từng là một trong những người hát đầu tiên một số bài hát nổi tiếng như “Ca dao em và tôi”, “Neo đậu bến quê”… của nhạc sĩ An Thuyên. Đây là những bài hát được viết ướm giọng của Tố Nga. Chị có nhiều duyên may, nhiều ưu ái như thế. Ngay cả nhạc sĩ Trần Hoàn cũng từng “đo ni đóng giày” một số ca khúc dành riêng cho giọng hát ngọt ngào của chị. Tuy nhiên, Tố Nga lại là phận phụ nữ đa truân, nhiều trắc trở đường đời, nên dù tài năng được coi là chị cả trong các nghệ sĩ dòng nhạc âm hưởng dân gian miền Trung, nhưng sự nghiệp của chị lại không sớm rực rỡ như đáng lẽ phải như vậy, mà luôn chậm một nhịp, sau một bước.

Tất cả những thăng trầm ấy về đời, về nghề ấy đều được Tố Nga gói ghém, chuyển tải qua “Dòng sông đa tình”. Sở dĩ nói “Dòng sông đa tình” là cuốn tự truyện bằng âm nhạc về cuộc đời chị, là bởi liveshow sẽ khắc họa đủ đầy những khúc quanh, những gập ghềnh và cả những lặng lẽ cho đến khi neo đậu đến bến an yên. Trong mọi nỗi buồn, niềm vui và hạnh phúc của cuộc sống, Tố Nga đều nương tựa vào âm nhạc, để được an ủi, được sẻ chia.

Tố Nga không đặt mục đích làm liveshow để nổi tiếng hơn hay bán được nhiều album hơn, đơn giản chỉ muốn tri ân những khán giả đã chung thủy với chị, còn chị được toại nguyện giấc mơ của mình. Và giờ đây, một Tố Nga đang có đời sống đẹp nhất, như chị mong muốn, buông bỏ được nhiều gánh nặng để hạnh phúc, một Tố Nga luôn muốn đốt cháy mình cho âm nhạc, đã chuẩn bị sẵn sàng mọi thứ để kể cho khán giả nghe về một “Dòng sông đa tình” trong cuốn tự truyện cuộc đời bằng âm nhạc của mình.