Tướng Cương dự báo 3 điểm 'nóng' năm 2020 tại khu vực Đông Á - Tây Thái Bình Dương

P.V: Thưa Thiếu tướng Lê Văn Cương, theo ông khu vực Đông Á - Tây Thái Bình Dương giữ vai trò như thế nào trong bối cảnh hiện nay của thế giới?

Thiếu tướng Lê Văn Cương: Trong bàn cờ kinh tế - chính trị thế giới, có thể nói không có một khu vực nào đặc biệt như Đông Á - Tây Thái Bình Dương. Ở đây hội tụ 3 nền kinh tế lớn của thế giới là Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Ngoài ra, theo dự báo đến 2030, Ấn Độ sẽ là nền kinh tế lớn thứ ba thế giới. Về chính trị và an ninh, Đông Á - Tây Thái Bình Dương cũng là nơi hội tụ tất cả những yếu tố quan trọng nhất định hình diện mạo chính trị - an ninh thế giới. Thông qua mối quan hệ Mỹ và Trung Quốc - mối quan hệ song phương quan trọng nhất - tác động toàn bộ bộ mặt chính trị - an ninh thế giới trong thập niên thứ ba thế kỷ XXI này.

Trong khu vực cũng có 3 điểm nóng đặc biệt: Đó là vấn đề hạt nhân bán đảo Triều Tiên, vấn đề Trung Quốc - Đài Loan và vấn đề Biển Đông. Đây là những vấn đề lâu dài nhất, khó khăn nhất trong việc giải quyết điểm nóng trên quy mô quốc tế. Các điểm nóng của khu vực tác động trực tiếp đến Việt Nam cả về kinh tế, chính trị, an ninh và đối ngoại.

P.V: Thiếu tướng có dự báo gì về khu vực này trong năm 2020?

Thiếu tướng Lê Văn Cương: Về mặt kinh tế của khu vực, trước tiên phải bàn về kinh tế Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Indonesia và Ấn Độ. Trong các nền kinh tế lớn của Đông Á - Tây Thái Bình Dương, theo tôi Ấn Độ là điểm sáng hơn, có khả năng duy trì tốc độ tăng trưởng 5 - 6% trong năm 2020.

Năm 2020 là năm có tính bản lề bước ngoặt của kinh tế Trung Quốc. Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung làm cho Trung Quốc nhận rõ hơn cả về mặt mạnh và mặt yếu của nền kinh tế nước mình. Đây cũng có thể gọi là năm điều chỉnh của Trung Quốc. Vì thế nước này sẽ không rơi vào khủng hoảng nhưng cũng chưa có bước phát triển nào cả.

4 nền kinh tế hàng đầu khu vực Đông Á - Tây Thái Bình Dương: Trung Quốc - Hàn Quốc - Nhật Bản - Ấn Độ.

Kinh tế Nhật Bản năm 2020 vẫn nằm trong trạng thái dẫm chân tại chỗ. Kinh tế Hàn Quốc, kinh tế Indonesia sẽ có bước phát triển mới nhưng cũng không có tính đột phá. Cho nên bức tranh chung của nền kinh tế Đông Á - Tây Thái Bình Dương năm 2020 là một năm ở trong trạng thái tìm lối ra thoát khỏi trì trệ, chưa có bước phát triển mới nhưng không rơi vào khủng hoảng.

Đó là bức tranh chung của nền kinh tế Đông Á - Tây Thái Bình Dương và Việt Nam là một bộ phận quan trọng của bức tranh này. Chúng ta cố gắng duy trì tốc độ tăng trưởng trên dưới 7%. Bên cạnh thách thức, năm 2020 là một cơ hội lớn cho Việt Nam để phát triển kinh tế. Điều kiện quan trọng nhất là chúng ta có thể thu hút đầu tư FDI vào Việt Nam nhiều hơn. Các tập đoàn tư bản lớn của Mỹ, Nhật Bản sẽ đầu tư nhiều hơn ở Việt Nam. Đó là những cơ hội, nhưng chúng ta cũng đồng thời chịu những thách thức từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung trong năm 2020 này.

Về chính trị - an ninh, tâm điểm là cuộc đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc. Năm 2020, Tổng thống Donald Trump tập trung vào cuộc bầu cử ở Mỹ, nên những vấn đề an ninh khu vực Tây Thái Bình Dương không có những bước ngoặt. Khó khăn của Trung Quốc theo tôi là tác động của cuộc bầu cử ở Đài Loan năm 2020. Cuộc bầu cử này có tác động rất lớn đến an ninh 2 bên ở khu vực, nhưng sẽ không xảy ra đụng độ lớn.

Vụ phóng thử tên lửa đạn đạo từ một địa điểm bí mật ở Triều Tiên ngày 31/7/2019. Ảnh: AFP/TTXVN

Đối với bán đảo Triều Tiên, tôi cho rằng cơ hội để giải quyết vấn đề hạt nhân và tên lửa đạn đạo đã qua mất. Tổng thống Donald Trump khó có cơ hôi hàn gắn mối quan hệ với Triều Tiên. Cho nên có khả năng điểm nóng Triều Tiên năm 2020 có chiều hướng xấu hơn năm 2019. Và tôi e rằng sau bầu cử Tổng thống Mỹ (tháng 11/2020) thì quan hệ Mỹ và Triều Tiên sẽ rơi vào một vòng xoáy mới. Cơ hội tốt nhất cả hai bên đều đã bỏ lỡ trong năm 2019.

Riêng về Biển Đông, căn cứ chiều lịch sử và quan hệ Mỹ - Trung thì năm 2020 sẽ chưa có gì đột biến. Cũng phải nói khách quan rằng những vấn đề diễn ra trên Biển Đông chủ yếu xuất phát từ Trung Quốc. Và có lẽ tôi nghĩ rằng năm 2020 Trung Quốc sẽ không làm gì để dậy sóng hơn nữa, nhưng hoàn toàn không có nghĩa Biển Đông sẽ bình yên. Việt Nam đặc biệt quan tâm tới bãi Tư Chính - yết hầu của Biển Đông. Bãi Tư Chính nằm trọn trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cách Vũng Tàu 160 hải lý, trong khi đó cách đảo Hải Nam (Trung Quốc) 600 hải lý.

Thiếu tướng Lê Văn Cương trả lời phỏng vấn Báo Nghệ An.

Cho nên về mặt luật pháp quốc tế, cụ thể là Công ước Luật biển năm 1982 thì bãi Tư Chính không liên quan gì tới đặc quyền kinh tế của Trung Quốc. Việt Nam chúng ta có quyền chủ quyền, quyền tài phán về bãi Tư Chính, vì Tư Chính nằm trong 200 hải lý đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Năm 2020, bãi Tư Chính dự báo tiếp tục là trung tâm của vấn đề Biển Đông. Chúng ta cần phải hết sức tỉnh táo trên nguyên tắc luật pháp quốc tế, biện pháp hòa bình, thông qua đối thoại nhằm đấu tranh bảo vệ quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trên Biển Đông nói chung và bãi Tư Chính nói riêng.

P.V: Những điều Thiếu tướng vừa nêu tác động như thế nào đối với Việt Nam?

Thiếu tướng Lê Văn Cương: Tất cả những sự kiện diễn ra ở Đông Á - Tây Thái Bình Dương về cơ bản là thuận lợi, trong đó có cơ hội, nhưng chúng ta cũng phải hết sức cẩn thận. Bởi vì 3 điểm nóng của khu vực đều liên quan đến nhau và thực ra liên quan đến Trung Quốc và Mỹ. Chúng ta cần theo dõi và tỉnh táo trước mỗi bước đi của 2 cường quốc này để không bị động.

Tàu sân bay Mỹ tiến về phía bán đảo Triều Tiên. Ảnh: Reuters

Trên phương diện kinh tế chúng ta có nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức. Trên phương diện an ninh, có những cơ hội lớn nhưng cũng có rất nhiều rủi ro và thách thức. Chúng ta không được chủ quan và cần phải chuẩn bị các phương án theo các kịch bản có thể xảy ra.

Mặc dù vậy theo tôi năm 2020 là năm thuận lợi đối với Việt Nam. Việt Nam trở thành Ủy viên không thường trực của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, Chủ tịch luân phiên của ASEAN. Chúng ta tin tưởng rằng năm 2020 Việt Nam sẽ giải quyết thành công cả về đối nội và đối ngoại, tiếp tục nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam tại khu vực nói riêng và thế giới nói chung.

P.V:Xin cảm ơn Thiếu tướng!