Ukraine sẽ khó khăn ra sao khi không còn tin tình báo từ Mỹ?

Đầu tuần này, Mỹ đã đình chỉ việc cung cấp vũ khí – một đòn giáng mạnh, nhưng các chuyên gia cho rằng Ukraine vẫn có thể cầm cự ít nhất vài tháng. Tuy nhiên, Ap nhận định, việc đình chỉ chia sẻ tình báo có tác động ngay lập tức hơn, vì nó làm gián đoạn khả năng của Ukraine trong việc theo dõi và tấn công các binh sĩ, xe tăng và tàu chiến của Nga; trong khi các đồng minh khác của Ukraine không có đủ nguồn lực để bù đắp khoảng trống này.

Tại sao Mỹ ngừng chia sẻ tình báo với Ukraine?

Quyết định ngừng chia sẻ thông tin tình báo – và cả viện trợ quân sự – được đưa ra sau chuyến thăm Nhà Trắng đầy căng thẳng vào tuần trước của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó Tổng thống JD Vance muốn ông Zelensky nhanh chóng chấp nhận một thỏa thuận ngừng bắn với Nga – nước hiện kiểm soát 1/5 lãnh thổ Ukraine – đồng thời nhượng lại quyền khai thác một phần đáng kể tài nguyên khoáng sản cho Mỹ để đổi lấy sự hỗ trợ trong tương lai.

Chính quyền Trump cho rằng, Ukraine chưa thể hiện đủ thiện chí trong việc tìm kiếm hòa bình với Nga, và Mỹ đã có các cuộc đàm phán riêng với Moskva để cố gắng chấm dứt chiến tranh.

Các quan chức Mỹ hôm 5/3 tiết lộ rằng, việc rút lại chia sẻ tin tức tình báo có thể chỉ là một biện pháp tạm thời nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán đình chiến, đồng thời cho biết các cuộc thảo luận kể từ sau cuộc gặp căng thẳng tại Nhà Trắng đã diễn ra tích cực hơn.

“Chúng tôi đang xem xét và tạm dừng mọi khía cạnh trong mối quan hệ này”, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Mike Waltz cho biết hôm 5/3. Giám đốc CIA John Ratcliffe gọi động thái đình chỉ này là một “sự tạm ngừng”.

Tổng thống Zelensky đã nhiều lần tuyên bố ông sẵn sàng thảo luận về hòa bình, nhưng bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải đảm bảo đủ an ninh cho Ukraine. Ông cũng công khai bày tỏ sự tiếc nuối về cuộc gặp căng thẳng được truyền hình trực tiếp tại Nhà Trắng.

Các quan chức chính quyền Trump cho rằng, thỏa thuận khai thác khoáng sản sẽ giúp thắt chặt mối quan hệ Mỹ - Ukraine, đồng thời khiến Tổng thống Nga Vladimir Putin phải suy nghĩ kỹ trước khi có những hành động mới đối với Ukraine.

Thiếu thông tin tình báo từ Mỹ sẽ ảnh hưởng thế nào đến Ukraine?

Nhà Trắng chưa nêu cụ thể những khía cạnh nào của việc chia sẻ tình báo bị đình chỉ. Tuy nhiên, nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ – bao gồm dữ liệu quan trọng thu thập từ hệ thống vệ tinh Starlink của Elon Musk – khả năng tấn công các vũ khí và các mục tiêu khác bên trong lãnh thổ Nga của Ukraine sẽ bị suy giảm nghiêm trọng.

Các cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ Nga – vốn dựa vào vũ khí tầm xa do Mỹ cung cấp – là yếu tố then chốt trong việc cản trở năng lực và đà tiến công của Nga. Ukraine dựa vào tình báo Mỹ để vận hành các hệ thống pháo phản lực cơ động cao HIMARS và Hệ thống tên lửa chiến thuật của Lục quân Mỹ (ATACMS).

Bên cạnh đó, Ukraine cũng cần thông tin tình báo từ Mỹ để cảnh báo sớm và phòng thủ trước các cuộc tấn công bằng tên lửa tầm xa và máy bay không người lái của Nga. Trong những ngày đầu của cuộc chiến, nguồn tin tình báo này đã giúp Ukraine ngăn chặn mục tiêu giành chiến thắng nhanh chóng của Nga.

Trước khi Mỹ áp đặt các hạn chế mới, nhịp độ các cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ Nga – chẳng hạn như các vụ tấn công vào kho đạn dược – đã giúp giảm áp lực lên lực lượng Ukraine trên tiền tuyến. Các nhà phân tích nhận định đây là một trong những lý do khiến đà tiến công của Nga ở miền Đông Ukraine chậm lại trong những tuần gần đây.

Mỹ có thể chia sẻ trở lại tin tình báo với Ukraine không?

Trong một cuộc phỏng vấn với Fox News, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Waltz cho biết việc đình chỉ chia sẻ tình báo có thể được đảo ngược nếu ông Zelensky thể hiện với Tổng thống Trump rằng, ông sẵn sàng đàm phán hòa bình với Nga theo các điều kiện của ông Trump.

Tổng thống Zelensky đã nói rằng, ông muốn “sửa chữa mối quan hệ” với ông Trump, nhưng điều đó vẫn chưa đủ để làm Mỹ – nước hậu thuẫn quân sự lớn nhất của Ukraine kể từ khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra hồi tháng 2/2022 – thay đổi quyết định.

Các quan chức Ukraine và Mỹ dự kiến sẽ tổ chức cuộc đàm phán vào tuần tới tại Saudi Arabia, ông Zelensky cho biết vào tối 6/3.

Trong khi đó, nhà lãnh đạo Zelensky đang tìm kiếm sự ủng hộ từ châu Âu, nơi mà hầu hết các nhà lãnh đạo đều tỏ ra thất vọng trước quyết định của chính quyền Trump về việc cắt viện trợ cho một đồng minh quan trọng của Mỹ trong cuộc chiến chống Nga.

Hôm 6/3, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu đã tổ chức một cuộc họp khẩn cấp nhằm củng cố an ninh của khối và đảm bảo Ukraine vẫn được bảo vệ.

Hiện vẫn chưa rõ liệu quyết định đình chỉ của Mỹ có ảnh hưởng đến các mối quan hệ chia sẻ tình báo giữa Ukraine và các cường quốc phương Tây khác hay không, bao gồm 4 thành viên còn lại của nhóm Ngũ Nhãn (Five Eyes) – một liên minh chia sẻ thông tin tình báo giữa Mỹ, Canada, Anh, Australia và New Zealand.

Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Sebastien Lecornu cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên đài phát thanh hôm 6/3 rằng Pháp sẽ tiếp tục cung cấp thông tin tình báo quân sự cho Ukraine. Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố sẽ thảo luận với các nhà lãnh đạo EU về khả năng sử dụng lực lượng răn đe hạt nhân của Pháp để bảo vệ châu Âu trước các mối đe dọa từ Nga.