Vấn đề đặt ra trước nguy cơ tái 'trắng' chi bộ thôn, bản vùng đặc thù

(Baonghean) - Mặc dù được củng cố, kiện toàn và ngày càng đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ, tuy nhiên, hệ thống chính trị cơ sở vùng đặc thù, nhất là cấp thôn, xóm, bản vẫn còn nhiều bất cập. Đáng chú ý ngoài việc một số thôn, xóm chưa có chi bộ thì ở vùng cao có nơi đang trong nguy cơ tái “trắng” chi bộ đảng...

Nhiều thôn, xóm chưa có chi bộ độc lập

Xét về cơ cấu tổ chức, tại các vùng có đông đồng bào theo đạo vẫn còn nhiều xóm chưa thành lập được chi bộ độc lập. Theo tổng hợp từ Ban Tổ chức Tỉnh ủy, tính đến ngày 15/6/2016, toàn tỉnh có 168 xóm (thuộc 65 xã của 10 huyện, thành, thị) chưa đủ đảng viên tại chỗ để thành lập chi bộ độc lập. Trong đó có 76/168 xóm (chiếm 45,2%), chỉ có 1 - 2 đảng viên tại chỗ; 92/168 xóm (chiếm 54,8%) chưa có đảng viên tại chỗ, tăng 16 xóm so với đầu nhiệm kỳ 2010 - 2015.

Cán bộ Huyện ủy Kỳ Sơn trao đổi với trưởng bản Huồi Nhao xã Nậm Càn.

Để xóa “trắng” chi bộ, một số huyện đang triển khai tăng cường đảng viên là cán bộ, công chức cấp xã về các xóm để thành lập chi bộ, cụ thể đang tăng cường 498 đảng viên về 125/168 xóm (có 62 xóm phải tăng cường 100% đảng viên); 13 xóm sinh hoạt ghép và hiện còn 30 xóm chưa có chi bộ. 

Quá trình tìm hiểu thực tế, thấy rằng, vì nhiều lý do, việc phát triển đảng viên ở vùng đồng bào theo đạo còn gặp nhiều khó khăn, trong khi đó, ở các chi bộ tăng cường, chi bộ ghép tính ổn định không cao, nguy cơ tái “trắng” chi bộ có thể xảy ra khi số cán bộ công chức tăng cường nghỉ hưu hay chuyển nơi công tác, đảng viên cao tuổi xin miễn sinh hoạt vì ốm đau... Mặt khác, tình trạng “tre già mà măng chưa mọc” diễn ra ở nhiều nơi khiến các chi bộ thôn, xóm vùng có đông đồng bào theo đạo càng thêm khó khăn. 

Đồng chí Trần Văn Dương - Bí thư Đảng ủy xã Quỳnh Thanh (xã giáo toàn tòng của huyện Quỳnh Lưu) cho biết: Trước năm 2015, xã “trắng” chi bộ ở cả 14/14 xóm. Từ tháng 10/2015, Đảng ủy tăng cường đảng viên là cán bộ, công chức cấp xã về xóm để thành lập 5 chi bộ; tính đến thời điểm hiện tại còn 9 xóm đang “trắng” chi bộ.

Riêng về tổ chức đoàn thể, mới chỉ có 3/14 xóm có chi hội hoặc liên chi hội Cựu chiến binh. Bên cạnh đó, nhiều vị trí chủ chốt cấp xã cũng chưa phải là đảng viên; bao gồm: Phó Chủ tịch UBND xã, Phó Chủ tịch HĐND xã, Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Chủ tịch Hội Nông dân, Trưởng công an, Trưởng quân sự... Ban Chấp hành Đảng ủy xã cũng đang khuyết 2 Đảng ủy viên.

Còn ở xã Quỳnh Yên, huyện Quỳnh Lưu (địa phương có hơn 50% dân số theo đạo công giáo, 5 xóm giáo toàn tòng), toàn Đảng bộ có 204 đảng viên, nhưng chỉ có 1 đảng viên là người công giáo. Theo lãnh đạo xã này thì trong vòng 20 năm trở lại đây, Đảng bộ chỉ kết nạp được duy nhất 1 đảng viên công giáo. Hiện tại, cả 5 xóm giáo đều phải tăng cường đảng viên từ xã về để thành lập chi bộ. 

Ông Lương Xuân Liệu - Bí thư Chi bộ bản Ta Đo xã Mường Típ (Kỳ Sơn) trao đổi với đoàn kiểm tra phát hành, sử dụng báo đảng.

Thực tế, ở những nơi chưa thành lập được chi bộ, thiếu hạt nhân lãnh đạo, hệ thống chính trị hoạt động yếu đã đành; tại một số chi bộ tăng cường, chi bộ ghép, chất lượng hoạt động cũng chưa cao, chưa tạo chuyển biến đáng kể. Có những chi bộ được thành lập 5-10 năm nay nhưng chưa phát triển được đảng viên tại chỗ để thành lập chi bộ độc lập, có nơi 1 chi bộ tăng cường phải lãnh đạo 2 - 3 xóm, hoặc ghép nhiều xóm lại với nhau. Cũng do tăng cường, một số đảng viên chưa sâu sát địa bàn nên chưa phát huy được năng lực trong vận động quần chúng, nắm bắt tình hình ở cơ sở. Đối với đảng viên tại chỗ, một số được phân công giữ các chức vụ chủ chốt tích cực hoạt động, số khác hoạt động cầm chừng không thể hiện được vai trò tiên phong, gương mẫu của đảng viên. Hoạt động của ban cán sự và các tổ chức đoàn thể nhân dân ở một số cơ sở còn hạn chế. 

Theo đồng chí Bùi Thị Thanh - Bí thư Đảng ủy xã Quỳnh Yên: Khi có vấn đề phát sinh ở cơ sở thì bộ máy ở thôn, xóm vùng giáo có nơi gần như không phát huy được vai trò nhiệm vụ, dẫn đến nhiều cán bộ chi hội đoàn thể xin rời vị trí đang đảm nhận. Mỗi lần như vậy, cấp ủy lại phải tìm người để thay thế rất vất vả. Và khi ban cán sự xóm và trưởng, phó các chi hội trong hệ thống chính trị ở cơ sở tính ổn định thấp, thường xuyên biến động, thì hoạt động lại càng khó khăn...

Đó cũng là thực tế chung tại một số địa bàn vùng giáo hiện nay. Lãnh đạo một số địa phương cho hay: Việc bồi dưỡng, tạo nguồn kết nạp đảng viên là người công giáo đã khó, một số đảng viên đã kết nạp nhưng sau đó vì nhiều lý do nên bỏ sinh hoạt, một số vi phạm pháp luật về chính sách dân số phải xóa tên… Đây là những vấn đề khó khăn, khiến chi bộ vùng giáo có nguy cơ tái “trắng” cao, nếu như không có biện pháp, giải pháp đồng bộ.

Nguy cơ tái “trắng” chi bộ ở vùng cao

Đối với vùng miền núi dân tộc thiểu số của tỉnh, tuy về cơ bản đã xóa tình trạng “trắng” chi bộ thôn, bản, nhưng nguy cơ tái “trắng” vẫn hiện hữu. Theo đồng chí Vi Hòe - Bí thư Huyện ủy Kỳ Sơn: Nguyên nhân chính khiến công tác tạo nguồn, phát triển đảng còn gặp khó khăn ở Kỳ Sơn là do địa bàn rộng, nhận thức của đồng bào còn hạn chế, tình trạng di dịch cư, thanh niên đi làm ăn xa, lao động trái phép còn diễn ra. Bên cạnh đó, một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa thật sự quan tâm đến công tác tạo nguồn, chưa xây dựng và phát huy được vai trò của những người có uy tín trong cộng đồng.

Ông Mù Bá Zờ - Phó Bí thư Đảng ủy xã Tà Cạ (Kỳ Sơn) trao đổi với phóng viên.

Vì vậy, mặc dù được đánh giá là thực hiện khá tốt Kết luận số 10/KL-TU về xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vùng dân tộc thiểu số, trong đó có công tác phát triển đảng viên và nâng cao năng lực sức chiến đấu của chi bộ thôn, bản. Tuy nhiên, đến thời điểm này Kỳ Sơn có 23 chi bộ thôn, bản (14 chi bộ có 3 đảng viên trở xuống) của 12 xã có nguy cơ tái trắng chi bộ, trong đó đông nhất là xã Na Ngoi 6 chi bộ (Ka Dưới, Xiềng Xí, Buộc Mú 2, Huồi Xài, Ka Nọi, Thăm Hón), xã Bắc Lý có 4 chi bộ (Kéo Phà Tú, Huồi Bắc, Kèo Nam, Cha Nga)...

Có những chi bộ 3 - 5 năm liền chưa kết nạp được đảng viên nào; có những chi bộ số lượng đảng viên tại chỗ ít, chủ yếu là đảng viên tăng cường như chi bộ bản Huồi Khói (xã Mường Típ) chỉ có 5 đảng viên, trong đó có 4 đảng viên là cán bộ xã, bí thư chi bộ là ông Xồng Xìa Mà năm nay đã gần 80 tuổi. Chi bộ Nhãn Lỳ (xã Tà Cạ) cũng đứng trước nguy cơ tái trắng khi chỉ có 3 đảng viên tại chỗ.

Tìm hiểu thấy rằng, do tính chất đặc thù, ngoài công tác tạo nguồn phát triển đảng gặp khó, ở các xã khu vực biên giới của huyện Kỳ Sơn còn có tình trạng đảng viên bị xóa tên do không đóng đảng phí, di cư sang Lào, vắng nhiều kỳ không tham gia sinh hoạt.

Tại Chi bộ bản Nậm Khiên 1, xã Nậm Càn, trong năm 2015 có tới 3 đảng viên bị xóa tên do di cư sang Lào. Theo lãnh đạo địa phương, thì mặc dù công tác tuyên truyền, vận động được triển khai thường xuyên nhưng do phong tục tập quán cũng như nhận thức của người dân tình trạng di dịch cư sang Lào vẫn diễn ra, trong đó có cả cán bộ, đảng viên. Từ năm 2014 - 2015 trên địa bàn Kỳ Sơn có 102 đảng viên bị xóa tên trong đó chủ yếu là do tự ý bỏ sinh hoạt Đảng.

Ngoài Kỳ Sơn, các huyện có nguy cơ tái “trắng” chi bộ cao có thể kể đến Anh Sơn (20 chi bộ), Nghĩa Đàn (9 chi bộ)... Tại một số huyện miền núi khác tuy số chi bộ có nguy cơ tái “trắng” không nhiều, nhưng chất lượng sinh hoạt, năng lực, sức chiến đấu của các chi bộ thôn, bản chưa cao.

Theo đánh giá của Tỉnh ủy tại Đề án số 01- ĐA/TU ngày 10/8/2016, so với yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới, hoạt động của các chi bộ, nhất là chi bộ khối dân cư đang còn nhiều khó khăn. Việc kiện toàn, củng cố chi bộ ở một số nơi chưa được cấp ủy cơ sở quan tâm, chỉ đạo kịp thời. 

Số thôn, xóm vùng giáo chưa có chi bộ, chưa có đảng viên còn nhiều. Số đảng viên là người có đạo được kết nạp hàng năm giảm. Số chi bộ đảng viên có độ tuổi cao, già yếu được miễn sinh hoạt đang có chiều hướng gia tăng, trong lúc nguồn phát triển đảng viên hạn chế dẫn tới nhiều khối, xóm, bản có nguy cơ không còn chi bộ. Đặc biệt, do thiếu vai trò lãnh đạo của Đảng nên nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và các hoạt động của các tổ chức đoàn thể ở những khối, xóm chưa có chi bộ gặp nhiều hạn chế so với những nơi có cùng điều kiện. Có nơi còn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp...

(Còn nữa)

Nhóm P.V