Vận hành mô hình chính quyền 2 cấp, gỡ 'nút thắt' để phát triển bền vững

Ngày 1/7/2025, đánh dấu bước ngoặt lớn trong công tác tổ chức bộ máy hành chính cấp xã mới theo mô hình chính quyền 2 cấp trên phạm vi cả nước.

Với phường Quỳnh Mai, đơn vị hành chính mới được thành lập trên cơ sở sáp nhập 4 đơn vị cũ, gồm 3 phường Mai Hùng, Quỳnh Xuân, Quỳnh Phương và xã Quỳnh Liên. Đây không chỉ là sự thay đổi về địa giới, dân số, không gian phát triển (gần 80km², gần 58.000 dân), mà còn là yêu cầu cấp thiết về đổi mới tư duy lãnh đạo, phương thức chỉ đạo và quản trị xã hội hiện đại.

Việc tổ chức bộ máy mới phải hướng tới sự đồng bộ, tinh gọn, hiệu lực - hiệu quả, không đơn thuần là cộng gộp về địa lý và nhân sự. Đảng ủy phường Quỳnh Mai xác định rõ tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt là xây dựng khối đoàn kết, thống nhất cao trong toàn hệ thống chính trị, từ tư duy đến hành động. Đảng ủy phải thực sự là trung tâm lãnh đạo toàn diện, chủ động ban hành các nghị quyết chuyên đề sát thực tiễn, phát huy vai trò kiểm tra, giám sát, định hướng phát triển toàn diện cho địa phương.

Trong mô hình mới, chính quyền phường phải chuyển mạnh từ “quản lý” sang “phục vụ”, từ hành chính thuần túy sang kiến tạo môi trường phát triển. Quản lý hành chính cần công khai, minh bạch, lấy sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp làm thước đo. Đồng thời, phát huy hiệu quả vai trò Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, đưa chính sách đến với người dân kịp thời, hiệu quả.

Để hiện thực hóa mục tiêu đó, phường Quỳnh Mai tập trung sắp xếp, bố trí đội ngũ cán bộ công chức đúng năng lực, sở trường; đặc biệt lựa chọn những người giỏi đảm nhận vị trí then chốt, khâu trọng yếu và chiến lược của địa phương. Bên cạnh sắp xếp của tổ chức, cấp uỷ cũng đặt ra yêu cầu đối với cán bộ, công chức phải nêu cao ý thức tự học, tự trau dồi chuyên môn vững, kỹ năng số tốt và đặc biệt là năng lực tổ chức thực hiện trong điều kiện địa bàn rộng, dân cư đông, nhu cầu dịch vụ công đa dạng. Không thể quản lý tốt một phường lớn nếu bộ máy trì trệ, tư duy lạc hậu hay thiếu tinh thần đổi mới.

Phường cũng xác định nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng nền hành chính số, xã hội số, công dân số. Mục tiêu đến năm 2030, mỗi hộ dân có ít nhất một người biết sử dụng công nghệ để thực hiện dịch vụ hành chính.

Với tinh thần trách nhiệm, quyết tâm, quyết liệt đổi mới, sáng tạo của hệ thống chính trị và sự đồng thuận của người dân, phường Quỳnh Mai đang hướng tới một chặng đường phát triển mới với nhiều đột phá và bền vững trên nền tảng khai thác tốt các tiềm năng như du lịch biển, văn hóa tâm linh, thương mại - dịch vụ, nông - lâm - ngư nghiệp sạch, chất lượng cao. Phấn đấu đến năm 2030, xây dựng phường Quỳnh Mai trở thành đô thị văn minh, hiện đại, phát triển bền vững.

* * * * *

Việc sáp nhập đơn vị hành chính và vận hành mô hình chính quyền hai cấp là bước chuyển lớn, đánh dấu giai đoạn đổi mới toàn diện về tổ chức bộ máy chính quyền cấp xã. Với vai trò là người trực tiếp tham gia vào quá trình chuẩn bị vận hành chính quyền mới, chúng tôi hiểu rõ cả những khó khăn trước mắt lẫn yêu cầu phải chủ động, sẵn sàng vượt qua để không bị động trong chuyển đổi.

Trước hết, hệ thống chính trị ở cơ sở ở giai đoạn đầu chưa thể vận hành trơn tru vì một số cán bộ, công chức xã và ở cơ sở xóm chưa thể bắt kịp nhịp với sự vận hành chính quyền 2 cấp. Mặt khác, cơ sở vật chất phục vụ hoạt động của bộ máy cũng chưa đáp ứng yêu cầu.

Đặc biệt khối lượng công việc ở xã mới rất lớn; trước đây có cấp trung gian - cấp huyện hướng dẫn, chỉ đạo, nay toàn bộ công việc được dồn về cấp xã phải “tự nghĩ, tự quyết, tự làm, tự chịu trách nhiệm”. Trong khi đó, trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức chưa đồng bộ và “đều tay”; người ở huyện điều chuyển về thì có thể chưa có kinh nghiệm cơ sở, người ở cơ sở xã thì chưa đủ năng lực để đáp ứng nhiệm vụ chuyên môn từ huyện phân cấp, chuyển về xã.

Trên cơ sở chủ động dự báo những khó khăn, thách thức, để đáp ứng tốt, vận hành ngay bộ máy mới; cấp uỷ, chính quyền xã Yên Trung đã xây dựng các các quy định, quy chế làm việc khoa học, rõ ràng, gắn trách nhiệm đến từng tổ chức, phòng, ban, cá nhân, tránh tình trạng “người làm được việc thì quá tải, người không làm được việc thì nhàn rỗi”, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành thực hiện nhiệm vụ chính trị, nhất là phục vụ người dân, doanh nghiệp, trong đó có việc giải quyết thủ tục hành chính.

Địa phương cũng đặt ra yêu cầu cán bộ, công chức phải chủ động nghiên cứu sâu các lĩnh vực chuyên môn được giao, đảm bảo nắm chắc, hiểu rõ các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước và thực tiễn của địa phương để tham mưu và triển khai thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chuyên môn, đặc biệt là xử lý các công việc của nhân dân, trong đó có lĩnh vực khó, nhạy cảm như đầu tư, tài chính, đất đai, tài nguyên, môi trường…

Xã cũng quan tâm đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, kỹ năng dân vận… đi đôi với theo dõi, đánh giá, sàng lọc để bố trí, phân công cán bộ hợp lý, bảo đảm bộ máy vận hành trơn tru, phục vụ tốt người dân, doanh nghiệp.

Trên nền tảng ổn định bộ máy, xã Yên Trung tập trung rà soát, đánh giá toàn diện tiềm năng 3 xã cũ: Hưng Yên Nam, Hưng Yên Bắc và Hưng Trung (huyện Hưng Nguyên) để kết nối, xâu chuỗi thế mạnh, xây dựng chiến lược phát triển đột phá cho nhiệm kỳ mới 2025 – 2030. Hướng phát triển trọng tâm ở xã Yên Trung được xác định ưu tiên phát triển công nghiệp, dịch vụ - thương mại và nông nghiệp công nghệ cao; tập trung nâng cao chất lượng đời sống cho nhân dân; xây dựng chính quyền hiện đại, gần dân, vì dân.

* * * * *

Chỉ còn một ngày nữa, mô hình chính quyền 2 cấp sẽ chính thức được vận hành tại xã Quỳ Hợp -đơn vị hành chính mới hình thành từ việc sáp nhập 4 đơn vị: Châu Quang, Châu Đình, Thọ Hợp và thị trấn Quỳ Hợp. Đây là chủ trương lớn nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền. Tuy nhiên, cũng đặt ra không ít thách thức khi địa bàn rộng, dân cư đa dạng, điều kiện hạ tầng không đồng đều.

Một trong những vấn đề cấp thiết là làm sao đáp ứng nhu cầu giải quyết thủ tục, dịch vụ công của người dân, nhất là ở những bản làng xa trung tâm. Quỳ Hợp xác định, chuyển đổi số là hướng đi đột phá, là giải pháp trọng tâm để phục vụ nhân dân tốt hơn trong điều kiện mới. Tuy nhiên, hiệu quả chuyển đổi số phụ thuộc lớn vào khả năng tiếp cận của người dân, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn nhiều hạn chế về kỹ năng số.

Trước thực tế đó, giải pháp của địa phương là phát huy vai trò các tổ công nghệ cộng đồng - lực lượng nòng cốt "đi từng ngõ, gõ từng nhà, chỉ từng thao tác" để hỗ trợ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Đồng thời, tổ chức các lớp tập huấn kỹ năng số cơ bản, ưu tiên lực lượng đoàn viên, cán bộ thôn bản để hình thành mạng lưới tuyên truyền viên số tại cơ sở.

Cùng với đó, địa phương đẩy mạnh đầu tư hạ tầng số, phủ sóng internet, xây dựng Trung tâm Phục vụ hành chính công, bố trí thiết bị hỗ trợ người dân tại bộ phận “một cửa”, tích hợp nhiều dịch vụ thiết yếu vào nền tảng số.

Một yếu tố then chốt được xã Quỳ Hợp ưu tiên là xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có đủ năng lực để quản lý địa bàn lớn, dân số đông, đồng thời phải làm tốt công tác dân vận, tuyên truyền, quản lý hành chính và xử lý tình huống thực tiễn.

Việc rà soát, bố trí “đúng người, đúng việc” được thực hiện nghiêm túc, gắn với các đợt tập huấn chuyên sâu về kỹ năng quản lý, điều hành, nghiệp vụ hành chính và ứng dụng công nghệ số. Cơ chế đánh giá cán bộ sẽ dựa trên kết quả công việc và mức độ hài lòng của người dân, tạo môi trường làm việc công bằng, minh bạch, thúc đẩy tinh thần cống hiến.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tâm thế đổi mới, xã Quỳ Hợp kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá trong vận hành chính quyền 2 cấp, đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, phát triển kinh tế - xã hội bền vững, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và đảm bảo quốc phòng, an ninh trên địa bàn.

* * * * *

Qua theo dõi thông tin từ báo đài và tuyên truyền của địa phương, tôi nắm được xã Nghi Ân (thành phố Vinh) sẽ được sáp nhập với các phường Hà Huy Tập, Nghi Phú và Nghi Đức để thành lập phường Vinh Phú - một đơn vị hành chính mới. Đồng thời, mô hình chính quyền 2 cấp sẽ được vận hành, bỏ cấp trung gian là thành phố.

Tôi hoàn toàn đồng tình với chủ trương này. Đây là bước đi cần thiết để tinh gọn bộ máy, giảm chi cho hành chính, dành nhiều nguồn lực hơn cho đầu tư phát triển, phục vụ trực tiếp người dân. Việc miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến phổ thông, hay việc đang nghiên cứu chính sách hỗ trợ khám chữa bệnh, khiến người dân rất phấn khởi. Điều đó cho thấy, việc tinh gọn bộ máy có thể mang lại lợi ích thiết thực cho dân nếu được tổ chức và vận hành bài bản, hiệu quả.

Với cương vị là người dân, điều đáng kỳ vọng nhất là khi bỏ cấp huyện, người dân sẽ được phục vụ ngay tại xã, không phải đi lại xa để làm các thủ tục hành chính như trước. Giờ muốn làm bìa đất, giấy tờ kinh doanh hay xử lý việc liên quan đến đất đai, hộ khẩu… nếu được giải quyết ngay ở địa phương thì tiện lợi, tiết kiệm thời gian và chi phí rất nhiều. Mặt khác, các chính sách của Trung ương, tỉnh, không phải qua cấp trung gian, nên sẽ đến nhanh, chính xác và đồng bộ hơn với người dân.

Việc thành lập đơn vị hành chính mới với địa bàn rộng, dân số đông, khối lượng công việc lớn, cũng sẽ là thách thức lớn cho chính quyền xã. Vì vậy, tôi kỳ vọng đội ngũ cán bộ, công chức được lựa chọn phải thật sự trách nhiệm, liêm khiết, gần dân, hiểu dân và làm đúng, làm đủ trách nhiệm với dân. Nếu cán bộ không công tâm, trì trệ thì người dân sẽ khó khăn gấp nhiều lần, nhất là trong các việc khó như cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất - một lĩnh vực vẫn còn nhiều vướng mắc.