Vàng có thể trở thành tiền mặt mới trong hệ thống tài chính toàn cầu

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy bất ổn và căng thẳng địa chính trị gia tăng, vai trò của vàng trong hệ thống tài chính thế giới tiếp tục là đề tài gây tranh cãi.

Dù vàng đã được công nhận là tài sản cấp một (Tier-1) theo quy định của Basel III ngang hàng với tiền mặt nhưng nó vẫn chưa được phân loại là tài sản thanh khoản chất lượng cao (HQLA). Đây là điều mà Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) đang nỗ lực thay đổi.

Trong báo cáo mới nhất, WGC đề nghị Ủy ban Giám sát Ngân hàng Basel (BCBS) xem xét lại việc phân loại vàng. Họ cho rằng, trong bối cảnh thị trường tài chính biến động mạnh gần đây, từ sự sụt giảm của thị trường chứng khoán, bán tháo trái phiếu chính phủ Mỹ, cho đến việc chênh lệch giá mua bán (bid-ask spread) giãn rộng. Vàng đã thể hiện rõ tính thanh khoản cao và khả năng giữ giá trị tốt, tương tự như các tài sản được xếp loại HQLA.

Hiện tại, vàng được phân loại khác nhau trong hệ thống Basel. Vàng lưu trữ tại ngân hàng (allocated gold) được coi là tài sản cấp một.

Tuy nhiên, vàng chưa phân bổ (unallocated gold) lại bị coi như hàng hóa thông thường, chịu tỷ lệ yêu cầu vốn ổn định tới 85% và không được công nhận về giá trị sử dụng, khiến việc sở hữu vàng trở nên kém hiệu quả về mặt tài chính.

WGC cho biết trong 6 tháng qua, vàng đã liên tục thể hiện những đặc điểm quan trọng để được công nhận là tài sản HQLA. Một trong những lý do chính là vàng có mức độ biến động tương đương với một trong những tài sản được công nhận là HQLA hàng đầu là trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 30 năm.

Theo dữ liệu, độ biến động trung bình trong ngày của vàng là 0,027%, gần như bằng với trái phiếu 30 năm của Mỹ (0,028%).

Không chỉ vậy, thị trường vàng còn rất minh bạch, với mức chênh lệch giá mua - bán (bid-ask spread) chỉ vào khoảng 2,2 điểm cơ bản, thấp hơn nhiều loại tài sản khác trong cùng điều kiện thị trường biến động.

Khối lượng giao dịch vàng trên thị trường OTC của Hiệp hội Thị trường vàng London (LBMA) cũng đạt mức trung bình 145 tỷ USD mỗi ngày ngang với các trái phiếu Mỹ có kỳ hạn từ 7 đến 10 năm.

Với các nhà đầu tư toàn cầu, vàng hiện được xem là nơi trú ẩn cuối cùng, khi nợ công gia tăng và lạm phát cao làm cho trái phiếu kém hấp dẫn hơn. Điều này không chỉ đúng với Mỹ mà còn đang diễn ra tại Nhật Bản, nơi hai phiên đấu giá trái phiếu kỳ hạn dài gần đây không đạt kỳ vọng.

Hội đồng Vàng Thế giới khẳng định, khác với nhiều tài sản tài chính khác, vàng được công nhận toàn cầu, không chịu rủi ro tín dụng và có thể giao dịch xuyên biên giới. Vì vậy, vàng hoàn toàn đủ tiêu chuẩn để được công nhận là tài sản thanh khoản cấp cao nhất HQLA.

Báo cáo của WGC được công bố chỉ vài tuần sau khi Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) đưa ra cảnh báo rằng việc dòng tiền đầu tư đổ mạnh vào vàng có thể gây bất ổn thị trường. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng nhận định của ECB không phản ánh đúng thực tế.

Theo WGC, dù vàng biến động mạnh trong thời gian qua, nhưng vẫn duy trì tính thanh khoản và ổn định tốt hơn so với nhiều loại tài sản khác.