Vì sao chưa thể xử lý 2 mỏ đất vi phạm ở Diễn Châu ?

Kiểm tra, ra sai phạm

Cách đây hơn 2 tháng, vào ngày 30/7/2024 một đoàn liên ngành do ông Lê Mạnh Hiên - Phó Chủ tịch UBND huyện Diễn Châu dẫn đầu đã kiểm tra, làm việc về hoạt động khai thác khoáng sản, quản lý đất đai, xây dựng và bảo đảm trật tự, an toàn giao thông liên quan đến 2 mỏ đất của Công ty CP Thiết bị Thiên Hoàng và Công ty TNHH Hoàng Phúc tại xã Diễn Lợi (Diễn Châu).

Kết quả kiểm tra sau đó cho thấy, về hồ sơ pháp lý các đơn vị chưa cung cấp hồ sơ thiết kế mỏ cũng như hồ sơ thiết kế tuyến đường vào mỏ được người quyết định đầu tư thẩm định, phê duyệt theo quy định của Luật Xây dựng; đồng thời chưa có các hồ sơ nghiệm thu, nhật ký thi công, hồ sơ quản lý chất lượng các hạng mục, hồ sơ nghiệm thu hoàn thành hạng mục công trình, hoàn thành công trình để đưa công trình vào sử dụng theo quy định tại Nghị định số 06 năm 2021 và Nghị định số 35 năm 2023 của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung về quản lý chất lượng, thi công xây dựng; không có hồ sơ quản lý, kiểm soát việc khai thác hàng ngày, hồ sơ quản lý các phương tiện ra, vào mỏ; không có hồ sơ phương án giải phóng mặt bằng liên quan...

Đáng nói, từ báo cáo của chính quyền địa phương và khi kiểm tra hiện trường, đoàn liên ngành đã phát hiện trong quá trình khai thác, Công ty CP Thiết bị Thiên Hoàng đã làm mất mốc giới hạn ranh giới được phép khai thác trên mỏ đất. Đặc biệt hơn, tại 2 mỏ đất, cả 2 đơn vị đều đang khai thác vượt ra ngoài phạm vi mốc giới mỏ được cấp phép. Đây là hành vi vi phạm quy định của pháp luật về khai thác khoáng sản, UBND xã Diễn Lợi báo cáo đã kiểm tra, yêu cầu dừng khai thác ngoài phạm vi mốc giới mỏ nhưng các đơn vị vẫn cố tình vi phạm.

Đoàn kiểm tra cũng xác định, việc vận chuyển đất khai thác chưa tuân thủ quy định về việc giám sát, quản lý trữ lượng; chưa có trạm cân kiểm tra tải trọng, chưa vệ sinh phương tiện trước khi ra khỏi mỏ, một số phương tiện không có che đậy trong quá trình vận chuyển gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến đời sống nhân dân xung quanh.

Việc thi công hạ tầng mỏ và đường giao thông kết nối đường N2 vào mỏ chưa đúng quy trình, quy định hiện hành. Cụ thể là chưa xây dựng đầy đủ cơ sở hạ tầng khai thác mỏ, như nhà vận hành, trạm cân, khu vực rửa xe, biện pháp khai thác chưa đảm bảo quy định; chưa hoàn thành thi công các tuyến đường vào mỏ được cơ quan chuyên môn về xây dựng chấp thuận kết quả nghiệm thu hoàn thành, đưa vào sử dụng theo quy định. Trên thực tế, các tuyến đường hư hỏng, mặt đường nứt gãy, lún sụt nền đường, lề đường tại nhiều vị trí, hệ thống an toàn giao thông chưa đảm bảo, bùn đất trên mặt đường nhiều gây khó khăn đi lại, ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đời sống nhân dân hai bên tuyến.

Đáng nói là UBND xã Diễn Lợi đã nhiều lần làm việc với Công ty CP Thiết bị Thiên Hoàng và Công ty TNHH Hoàng Phúc về những tồn tại nói trên, nhất là việc gây ô nhiễm môi trường và làm hư hỏng đường, tuy nhiên các đơn vị vẫn không chấp hành. Do đó, ngày 25/6 và 26/6/2024, nhân dân địa phương và UBND xã đã tổ chức lập chốt kiểm tra, yêu cầu các đơn vị khai thác và phương tiện vận chuyển chấp hành các quy định, tổ chức sửa chữa đường, tưới nước, che đậy thùng xe tránh gây ảnh hưởng đời sống nhân dân.

Khiếu nại về kết quả đo đạc

Ngay sau khi đoàn liên ngành đi kiểm tra và xác định những sai phạm, nhất là liên quan đến việc khai thác vượt phạm vi mốc giới, ngày 9/8/2024, UBND huyện Diễn Châu đã có Văn bản số 2173/UBND-TNMT về việc đôn đốc lập hồ sơ xử lý vi phạm quy định của pháp luật về hoạt động khai thác khoáng sản đối với 2 mỏ đất tại xã Diễn Lợi.

UBND huyện Diễn Châu cũng yêu cầu Công ty CP Thiết bị Thiên Hoàng và Công ty TNHH Hoàng Phúc nghiêm túc thực hiện kết luận của đoàn liên ngành. Đồng thời, phối hợp với UBND xã Diễn Lợi và các phòng, đơn vị chức năng trong quá trình đo đạc, xác định phạm vi, khối lượng vi phạm tại các vị trí đã khai thác ra ngoài phạm vi đã được cấp phép.

Ngay sau khi nhận được chỉ đạo của UBND huyện Diễn Châu, UBND xã Diễn Lợi cũng đã phối hợp với Liên đoàn Địa chất Bắc Trung Bộ tiến hành đo đạc, xác định khối lượng mà 2 đơn vị nói trên vi phạm.

Ngày 2/9/2024, Liên đoàn Địa chất Bắc Trung Bộ đã có Báo cáo kết quả xác định diện tích và khối lượng khoáng sản khai thác vượt ra ngoài ranh giới diện tích được cấp phép tại mỏ đất san lấp xóm 10, xã Diễn Lợi của Công ty CP Thiết bị Thiên Hoàng và Công ty TNHH Hoàng Phúc. Trên cơ sở đó, đến ngày 6/9/2024 UBND xã Diễn Lợi đã có Báo cáo số 409/BC-UBND gửi UBND huyện Diễn Châu và hồ sơ kết quả đo đạc. Đồng thời, nghiên cứu các quy định để tiến hành lập biên bản, xử lý vi phạm đối với 2 đơn vị nói trên.

Tuy nhiên, đang trong quá trình nghiên cứu lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính thì 1 trong 2 đơn vị vi phạm, là Công ty TNHH Hoàng Phúc đã có đơn khiếu nại về kết quả đo đạc.

Theo kết quả đo đạc của Liên đoàn Địa chất Bắc Trung Bộ, diện tích được đo tại mỏ của Công ty TNHH Hoàng Phúc từ mốc ranh giới số 1 đến số 2, số 1 đến số 5 và số 4 đến số 5, thì diện tích khai thác vượt ra ngoài phạm vi cấp phép là 2,19ha.

Không đồng tình với kết quả này, ngày 13/9/2024, Công ty TNHH Hoàng Phúc đã có đơn khiếu nại. Theo đơn vị này thì trên thực địa, vị trí mốc 4 đến mốc 5 đã được hoàn trả và một số điểm sát bờ khe do quá trình mưa gió bị sạt lở. Khi quan sát là đất mới, nhưng diện tích đã hoàn trả và sạt lở cũng nằm trong phạm vi 2,19ha.

Bên cạnh đó, từ mốc 1 đến mốc 2 và từ mốc 4 đến mốc 5 có phần diện tích đường đã được các phòng ban chuyên môn và UBND huyện Diễn Châu phê duyệt chủ trương cải tạo, nâng cấp đường vào mỏ vật liệu phục vụ san lấp và cứu hộ, phòng cháy, chữa cháy rừng và phục vụ công trình trọng điểm Quốc gia như đường dây 500KV Bắc - Nam, và đường cao tốc Bắc - Nam.

Trong đơn khiếu nại, Công ty TNHH Hoàng Phúc lý giải, trong quá trình thi công đường dây 500KV, một số điểm xe cẩu hạng nặng không lên được nên đơn vị đã phải mở rộng đường và dùng đất tại chỗ để chống sạt lở, chống lún, chứ không khai thác mang ra ngoài.

Theo Công ty TNHH Hoàng Phúc, phần đường có diện tích 6.980m², nằm trong tổng số 2,19ha; tương đương 20.455m³, trong tổng số khối lượng 105.866m³, mà kết quả đo đạc của Liên đoàn Địa chất Bắc Trung Bộ đã báo cáo. Ngoài ra, còn có một số vị trí chồng lấn do quá trình mưa gió làm sạt lở và bóc phong hóa gạt ra chiếm diện tích nhiều nên cần được đo đạc, giám định lại để xác minh.

Sau khi nhận được đơn khiếu nại của Công ty TNHH Hoàng Phúc, UBND huyện Diễn Châu cũng đã quyết định dừng việc sử dụng kết quả đo đạc của Liên đoàn Địa chất Bắc Trung Bộ để làm lại quy trình đo đạc, xác định khối lượng vi phạm.

Ông Phan Xuân Vinh - Phó Chủ tịch UBND huyện Diễn Châu, cho biết: Theo trình bày của Công ty TNHH Hoàng Phúc, có một số diện tích trong khu vực vi phạm là đường công vụ, lán trại và nhà điều hành... Vì thế, cần phải xác định lại diện tích và khối lượng vi phạm.

Ông Vinh cũng khẳng định, việc thuê đơn vị đo đạc là nhiệm vụ của huyện, trên cơ sở giám sát của các phòng, ban liên quan. Và việc lựa chọn đơn vị nào để đo đạc cũng là điều không đơn giản, bởi trên địa bàn tỉnh không có nhiều đơn vị có chuyên môn để thực hiện nhiệm vụ này.

Rõ ràng, những vi phạm của 2 mỏ đất tại xã Diễn Lợi là điều không phải bàn cãi. Tuy nhiên, đến thời điểm này, việc xác định diện tích, khối lượng vi phạm vẫn chưa đi đến đâu là điều cần phải xem xét lại một cách nghiêm túc...