Vì sao nhiều tiểu thương chợ Vinh ngừng kinh doanh?

80% tiểu thương đóng quầy ốt

Chợ Vinh là khu chợ lớn nhất trên địa bàn tỉnh Nghệ An, với trên 3.400 hộ kinh doanh. Nhiều năm qua, khu chợ vẫn luôn duy trì là trung tâm thương mại hàng đầu với lượng người mua bán sầm uất.

Tuy nhiên, trong những ngày cuối tháng 5/2025, khu chợ sầm uất này có nhiều tiểu thương đóng ki ốt, tạm ngừng kinh doanh, lượng người mua bán đìu hiu, đặc biệt là tại khu vực tầng 1 và tầng 2 đình chính, nơi tập trung các mặt hàng quần áo, giày dép, đồ gia dụng...

Đại diện Ban Quản lý chợ Vinh cho biết: Tình trạng các tiểu thương đồng loạt đóng cửa ki ốt bắt đầu xuất hiện từ ngày 28/5. Đến nay, có khoảng 80% tiểu thương tại đình chính đã tạm nghỉ. Đây là điều hiếm gặp kể từ thời điểm dịch Covid-19 xảy ra mấy năm trước.

Theo tìm hiểu của phóng viên, có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên. Một trong những lý do là các tiểu thương lo ngại trước thông tin "sẽ có tổ công tác liên ngành kiểm tra hàng hóa", nên các hộ kinh doanh đóng quầy ốt để “né” giai đoạn kiểm tra cao điểm.

Trên thực tế, ngay sau khi có thông tin UBND tỉnh thành lập tổ kiểm tra về chống hàng giả và các lực lượng chức năng tỉnh mới chỉ tiến hành hoạt động khảo sát, nắm bắt một số gian hàng phía sau đình chợ Vinh, nhưng các hộ đã truyền tin cho nhau. Một số hộ kinh doanh có hàng hoá thiếu giấy tờ đã có tâm lý e ngại và tạm đóng quầy ốt nghỉ "cho an toàn", một số hộ còn thu dọn hàng hóa để đưa về nhà bảo quản.

Thực tế, trong thời gian qua, hiện tượng nói trên cũng xảy ra ở các địa phương khác trong cả nước như Cần Thơ, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh… khi các lực lượng chức năng cả nước ra quân đồng loạt kiểm tra hàng hóa tại các khu chợ, trung tâm thương mại. Các tin tức xuất hiện liên tục trên đài báo, mạng xã hội khiến tâm lý các tiểu thương tại chợ Vinh cũng có phần bị tác động.

Ngoài việc lo ngại các đoàn kiểm tra thì theo chia sẻ của tiểu thương, việc đóng cửa và tạm dừng kinh doanh còn xuất phát từ nguyên nhân là trong những năm gần đây, việc kinh doanh tại các khu chợ truyền thống không khả quan khi lượng khách sụt giảm, sự cạnh tranh khốc liệt của thương mại điện tử. Thực trạng ki ốt đóng cửa, cho thuê lại cứ tăng dần qua từng năm.

Bà Nguyễn Thị Nga, tiểu thương tại chợ Vinh chia sẻ: Trước đây, mỗi quầy ốt có vị trí góc đẹp tại chợ Vinh có giá chuyển nhượng 4-5 tỷ đồng, cao ngất ngưởng, các vị trí khác có giá từ 1 - 2 tỷ đồng cho quầy ốt chỉ 4-5 m². Vài năm lại đây, do kinh doanh kém hiệu quả nên giá giảm chỉ 500-700 triệu đồng nhưng vẫn khó sang nhượng vì không có ai có nhu cầu thuê, mua.

Được biết, thời điểm này, Sở Công Thương Nghệ An đang thực hiện khảo sát lấy ý kiến các hộ tiểu thương của 12 chợ trên địa bàn tỉnh để tiến hành sửa đổi Quyết định số 73/2016/QĐ-UBND ngày 20/12/2016 của UBND tỉnh về quy định giá dịch vụ sử dụng diện tích bán hàng tại chợ trên địa bàn tỉnh, và chợ Vinh là một trong số các chợ đang tiến hành lấy ý kiến. Qua rà soát, một số hộ tiểu thương kinh doanh tại chợ Vinh cho rằng thấy mức phí còn cao nên có ý kiến đề nghị xem xét giảm mức phí dịch vụ thuê quầy ốt cho phù hợp với tình hình hiện tại.

Mức thu phí sử dụng diện tích quầy ốt tại chợ Vinh hiện dao động từ 24.000 đồng đến 190.000 đồng/m², tùy vào vị trí. Mỗi quầy có diện tích trung bình 4–5 m², tương ứng mức phí từ khoảng 100.000 đến 500.000 đồng/quầy/tháng.

Theo dự thảo điều chỉnh giá mới căn cứ Thông tư 45 của Bộ Tài chính, một số vị trí được đề xuất giảm từ 190.000 đồng/m² xuống còn 140.000–150.000 đồng/m²; một số khác giảm từ 166.000 đồng/m² xuống còn 120.000–130.000 đồng/m². Tuy nhiên, nhiều tiểu thương vẫn cho rằng mức thu như vậy vẫn còn cao và tiếp tục đề nghị giảm thêm, nhất là trong thời điểm kinh doanh khó khăn. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến tiểu thương đóng cửa ki ốt trong những ngày qua.

Ông Hoàng Bách - đại diện một tiểu thương tại đình chợ Vinh, cho biết: Lượng khách vào chợ mua sắm ngày càng sụt giảm. Bên cạnh đó, hạ tầng đình chợ cũng xuống cấp khi thang máy và thang cuốn không hoạt động, các khách hàng có tuổi ngại lên tầng 2, tầng 3, bà con kinh doanh gặp khó. Vì thế, tiểu thương chúng tôi kiến nghị các ban, ngành khảo sát đưa ra mức giá phù hợp, bà con kinh doanh hiệu quả thì mới đóng góp các loại thuế, phí đầy đủ được.

Vận động tiểu thương trở lại kinh doanh

Chợ Vinh là chợ loại 1 và là chợ là đầu mối, trung tâm thương mại lớn nhất tỉnh Nghệ An. Tuy nhiên, chất lượng hàng hoá và việc niêm yết giá bán tại khu chợ này là điều băn khoăn lớn.

Đối với vấn đề phí kinh doanh, Ban quản lý chợ Vinh đã có buổi đối thoại nêu rõ, chợ Vinh là chợ loại 1 nên mức thu phải cao hơn so với chợ khác. Về các mức tương ứng với từng vị trí trong chợ đều theo quy định UBND tỉnh và nếu muốn sửa đổi, tăng hay giảm là thẩm quyền của UBND tỉnh. Ban quản lý chợ sẽ ghi nhận, tổng hợp ý kiến tiểu thương để trình UBND thành phố Vinh, Sở Công Thương báo cáo trình UBND tỉnh xem xét.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Hiệp – Trưởng phòng Quản lý thương mại, Sở Công Thương cho biết: Quyết định số 73/2016/QĐ-UBND về giá dịch vụ sử dụng diện tích bán hàng tại chợ đã được áp dụng gần 10 năm. Hiện nay, Thông tư 45 mới của Bộ Tài chính ban hành có nhiều thay đổi về cách tính giá, vì vậy, Sở Công Thương đang phối hợp với các Ban quản lý chợ và chính quyền địa phương để lấy ý kiến, tham mưu cho UBND tỉnh sửa đổi, bổ sung Quyết định này.

Hiện nay, chợ Vinh đang thực hiện rà soát, ký lại hợp đồng thuê theo chu kỳ 5 năm, đồng thời phổ biến dự thảo giá mới để lấy ý kiến tiểu thương. Tuy nhiên, trong khi các chợ khác trên địa bàn tỉnh (12 chợ được lấy ý kiến) đều cơ bản đồng thuận với phương án điều chỉnh giá thì một bộ phận tiểu thương tại chợ Vinh đã phản ứng, vì cho rằng việc kinh doanh hiện không hiệu quả, trong khi mức thu phí theo dự kiến vẫn còn cao và một số hộ chọn cách tạm đóng quầy để chờ cơ quan chức năng xem xét lại mức phí.

“Hiện chúng tôi cũng đã chỉ đạo Ban quản lý chợ Vinh ghi nhận kiến nghị của tiểu thương, đồng thời vận động, tuyên truyền bà con kinh doanh trở lại, đảm bảo nguồn cung hàng hóa trên thị trường”, ông Nguyễn Văn Hiệp cho biết thêm.

Việc hàng loạt tiểu thương tại chợ Vinh đóng ốt không chỉ gây xáo trộn hoạt động kinh doanh mà còn kéo theo nhiều hệ lụy. Trước hết là ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu ngân sách từ phí dịch vụ chợ, đồng thời gây khó khăn cho công tác quản lý, vận hành hạ tầng chung của khu chợ như vệ sinh, an ninh, phòng cháy chữa cháy...

Về phía người tiêu dùng, việc thiếu hụt nguồn cung hàng hóa tại khu chợ lớn nhất tỉnh khiến nhu cầu mua sắm bị gián đoạn. Lâu dần, điều này có thể làm giảm sức hút và vai trò đầu mối truyền thống của chợ Vinh, vốn từng là nơi giao thương sôi động bậc nhất khu vực.

Đại diện Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Nghệ An khuyến cáo: Các hộ tiểu thương đóng quầy ốt tạm nghỉ chỉ là "né tránh" được tạm thời. Để làm ăn lâu dài, bà con nên kinh doanh các hàng hoá rõ nguồn gốc, xuất xứ; kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng đồng nghĩa với vi phạm pháp luật và sẽ bị lực lượng chức năng phát hiện, tịch thu tiêu huỷ và truy cứu trách nhiệm.