Vì sức khỏe cộng đồng hay 'chiêu trò' kinh doanh ?!

(Baonghean.vn) - Hiện nay trên địa bàn tỉnh xuất hiện một số tổ chức sử dụng công cụ gọi là bút TDS để “kiểm nghiệm” nước ăn uống ở các vùng dân cư, sau đó “khuyến cáo” người dân mua máy lọc nước RO. Hành vi của liệu họ có phải vì sức khỏe cộng đồng? Kỹ sư Nguyễn Văn Hiếu – Phó phòng kỹ thuật, Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Sở KH&CN) có phân tích về nội dung này.

Chiếc bút thử TDS của Công ty CP phát triển công nghệ Hồng Hà sử dụng thử nghiệm mẫu nước ăn uống cho người dân xã Đỉnh Sơn, Anh Sơn.

- Thưa kỹ sư Nguyễn Văn Hiếu, ông biết gì về loại công cụ có tên là bút thử nước TDS?

Kỹ sư Nguyễn Văn Hiếu: TDS là tổng chất rắn hòa tan (Total dissolved solids) trong nước. Bút TDS là loại công cụ để thử mẫu nước để cho ra kết quả tổng chất rắn hòa tan trong mẫu nước một cách nhanh chóng. Loại bút TDS có khá nhiều trên thị trường với nhiều mẫu mã, xuất xứ khác nhau. Loại đắt tiền một vài triệu đồng; loại rẻ của Trung Quốc chỉ vài ba trăm nghìn đồng/chiếc.

- Một số người dân được thử mẫu nước bằng bút TDS cho biết, họ được người thử cho biết chỉ số TDS trong mẫu nước cao, thể hiện nước có nhiều tạp chất, ô nhiễm… Vì vậy, họ đã rất lo lắng.Vậy xin hỏi ông, việc thử nghiệm nước bằng bút TDS để đánh giá về chất lượng nước có đảm bảo hay không?

Kỹ sư Nguyễn Văn Hiếu.

Kỹ sư Nguyễn Văn Hiếu: Hoàn toàn không có cơ sở. Để đánh giá một cách chính xác chất lượng nước, riêng đối với chất luợng nước ăn uống, theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 01:2009/BYT thì cần phải kiểm tra tới 109 chỉ tiêu; trong đó, có 15 chỉ tiêu mức độ A (mức độ giám sát thường xuyên). Mà TDS chỉ là 1 trong 109 chỉ tiêu đó và là chỉ tiêu cảm quan.

Phải hiểu là tổng chất rắn hòa tan cao không có nghĩa là chất lượng nước kém. Một ví dụ đơn giản thế này: nước khoáng thiên nhiên rất tốt cho cơ thể con người bởi trong đó có nhiều loại khoáng chất có ích. Nếu ta sử dụng bút TDS kiểm tra mẫu nước khoáng bất kỳ, chỉ số TDS sẽ rất cao. Hơn nữa, phải biết là bút thử TDS chỉ cho ra được hàm lượng tổng chất rắn hòa tan trong nước, nhưng không thể chỉ ra được trong nước gồm có những chất rắn gì được hoà tan, để qua đó xác định nó có lợi hay có hại cho sức khỏe con người.

Theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 01:2009/BYT do Bộ Y tế ban hành, trong nước ăn uống, chỉ số TDS không được vượt quá 1000mg/lít.

- Sau khi Báo Nghệ An vào cuộc vụ việc Công ty CP phát triển công nghệ Hồng Hà lắp ráp, kinh doanh máy lọc nước nhãn hiệu Maxken, người dân xã Đỉnh Sơn, huyện Anh Sơn kiến nghị cần thắt chặt công tác quản lý, không để các tổ chức, cá nhân về địa phương cơ sở tổ chức “hội nghị” kiểm tra mẫu nước ăn uống, gây tâm lý hoang mang trong nhân dân. Chúng tôi thấy đây là kiến nghị rất đúng đắn. Nhân đây cũng xin hỏi ông, những cơ quan đơn vị nào thì đủ điều kiện kiểm nghiệm mẫu nước các loại?

Kỹ sư Nguyễn Văn Hiếu: Để kiểm nghiệm mẫu nước phục vụ công tác quản lý nhà nước (trong thanh, kiểm tra), chỉ có những đơn vị có phòng thí nghiệm với đầy đủ trang thiết bị và nhân lực đảm bảo và phải có chỉ định của Bộ Y tế. Chúng tôi gọi đây là Phòng thí nghiệm được chỉ định. Như tôi được biết, ở Việt Nam có không nhiều phòng thí nghiệm như thế này.

Với mẫu nước ăn uống mà các tổ chức, doanh nghiệp đề nghị kiểm nghiệm để thực hiện việc giám sát hàng năm thì phải được thực hiện tại các phòng thí nghiệm được công nhận phù hợp, đạt tiêu chuẩn ISO/IEC 17025:2005 (hay còn gọi là phòng thí nghiệm được công nhận) hoặc phòng thí nghiệm được chỉ định của Bộ Y tế.

Với các hộ gia đình, cá nhân khi muốn kiểm tra mẫu nước ăn uống thì tùy theo sự hiểu biết của họ, họ có thể đến bất kỳ đơn vị, cơ sở nào mà họ tín nhiệm để kiểm tra.

Tuy nhiên phải khẳng định là để đưa ra được kết luận đối với một mẫu nước ăn uống thì phòng thí nghiệm nào cũng phải tuân thủ quy trình thực hiện thử nghiệm, từ khâu lấy mẫu nước, bảo quản mẫu nước trở đi… Tức là phải đảm bảo việc thử nghiệm một cách bài bản, khoa học và khách quan.

Như trong thời gian vừa qua, để phục vụ đoàn kiểm tra liên ngành do UBND tỉnh thành lập kiểm tra các cơ sở sản xuất nước uống đóng chai trên địa bàn, chúng tôi phải tiến hành lấy mẫu theo đúng quy định rồi đưa ra phòng thí nghiệm của Viện an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia kiểm nghiệm.

Phòng thí nghiệm của Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Sở KH&CN)

- Như phân tích của ông thì việc các tổ chức, doanh nghiệp kinh doanh máy lọc nước sử dụng bút thử TDS để kiểm nghiệm mẫu nước là không được phép?

Kỹ sư Nguyễn Văn Hiếu: Như tôi đã trao đổi ở trên, việc đưa ra kết quả tổng chất rắn hòa tan trong nước không nói lên được điều gì về chất lượng nước. Việc một số tổ chức, doanh nghiệp sử dụng bút TDS thử mẫu nước ăn uống rồi đưa ra khuyến cáo này nọ, rõ ràng là để nhằm đánh vào tâm lý của người dân, làm người dân hoang mang, lo lắng cho sức khỏe của bản thân và những người trong gia đình, để rồi phải mua sản phẩm của họ. Nói thẳng ra, đây là một “chiêu trò” trong kinh doanh. Theo tôi, cần lên tiếng cảnh báo để chính quyền các địa phương cơ sở và người dân được biết về “chiêu trò” này để tránh không bị họ lợi dụng.

- Xin cảm ơn ông!

Nhật Lân (thực hiện)