(Baonghean) - Về làng Vũ Kỳ, xã Đồng Thành, huyện Yên Thành, chúng tôi được cán bộ xóm dẫn đi xem giếng làng, vườn lim mà người dân nơi đây khoe là hai cái nhất ở vùng này.
Có tuổi đời 75 năm (xây dựng năm 1938), giếng làng Vũ Kỳ không phải xây bằng đá, trát vữa như các giếng làng ở các vùng khác mà được ghép bởi những tảng đá vôi nguyên khối, đã được sơ qua bàn tay khéo léo của thợ đẽo đá, rất bền và vững chãi. Giếng có độ sâu gần 10 m, miệng giếng rộng hơn 4 m.
Giếng làng Vũ Kỳ được ghép bởi từng tảng đá vôi nguyên khối rất độc đáo.
Qua hàng chục năm sử dụng, nhiều hạng mục phụ của giếng hư hỏng, xuống cấp: tường bao, sân giếng... nhưng đã được người dân nơi đây góp tiền, góp sức tôn tạo nhiều lần. Lần đầu tiên vào năm 1961, lần thứ 2 năm 2005, nhưng miệng giếng vẫn còn nguyên nét xưa. Ông Trần Xuân Quyền - Bí thư chi bộ cho biết, giếng làng này trước đây phục vụ nước sinh hoạt cho cả làng Vũ Kỳ. Theo năm tháng, đời sống vật chất của con người được nâng cao, giếng đào gia đình, bể chứa nước mưa và nước máy đã thay thế giếng làng. Do vậy, giếng làng trở nên hoang phế, cạn nước và bị cỏ dại bao phủ lòng giếng. Mặc dù không sử dụng nữa, nhưng giếng làng vẫn được người dân Vũ Kỳ bảo quản để làm kỷ vật.
Cách đó khảng 500 m là vườn lim hàng trăm năm tuổi, có cây đã cao hàng chục mét, thân cây 2 người ôm không xuể. Trong vườn lim còn có ngôi đền ghi là đền thờ đức ông, xây dựng năm 1680, tức là cách đây 332 năm. Phía trước ngôi đền có hầm chỉ huy tên lửa của bộ đội ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ (năm 1966). Vườn lim được ghi "vườn lim lưu niệm do cụ Lương Đích trồng năm 1844" - cách đây 179 năm. Người dân ở đó cho biết, vì ngôi đền này thiêng nên không ai dám chặt phá vườn lim.
Thế nhưng từ bao đời nay, ngôi đền này không được tôn tạo. Thiết nghĩ, chính quyền địa phương, cơ quan chức năng cần quan tâm đầu tư tôn tạo ngôi đền, bảo vệ vườn lim đáp ứng nguyện vọng của người dân Vũ Kỳ.
