Dự án đầu tư nhà ở xã hội: Ngân hàng "ú tim" với doanh nghiệp

20/07/2015 09:42

(Baonghean) - Mặc dù đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi đầu tư các dự án nhà ở xã hội, nhưng trên địa bàn tỉnh ta vẫn chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư vào lĩnh vực này. Đã vậy, trong quá trình thực hiện, một số nhà đầu tư gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc, nhất là nguồn vay từ gói hỗ trợ lãi suất ưu đãi 30.000 tỷ đồng của Chính phủ, chưa có dự án nào được vay từ gói hỗ trợ này.

Dự án nhà ở xã hội tại phường Quán Bàu (TP. Vinh) do Công ty CP địa ốc Kim Thi đầu tư xây dựng.

Trên địa bàn tỉnh ta đã có 3 dự án nhà ở xã hội hoàn thành và đưa vào sử dụng với tổng số 198 căn hộ với tổng diện tích sàn căn hộ gần 12.000 m2 (gồm dự án khu nhà ở xã hội do Công ty CP Tecco Miền Trung làm chủ đầu tư ở Hưng Lộc (TP. Vinh), khu nhà ở xã hội phường Lê Lợi do Công ty CP ĐTXD ứng dụng công nghệ mới Tecco đầu tư và khu nhà ở xã hội phường Trung Đô do Công CP Trung Đô đầu tư). Với kết quả đó cho thấy, việc đầu tư xây dựng nhà ở xã hội ở tỉnh ta còn hạn chế và chưa đáp ứng được nhu cầu về nhà ở xã hội của người dân.

Mặc dù thời gian qua, Nhà nước đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách thu hút đầu tư nhà ở xã hội, như hỗ trợ nguồn vốn vay từ gói 30.000 tỷ đồng (theo Nghị quyết 02- CP); Nghị định 188 - CP về phát triển và quản lý nhà ở xã hội; ưu tiên thuê đất, miễn giảm tiền thuê đất; ưu đãi thuế suất thu nhập doanh nghiệp; hỗ trợ GPMB; san lấp mặt bằng... nhưng hiện nay tại tỉnh ta chỉ có 4 dự án đang triển khai (với tổng số 934 căn hộ) là tại xã Nghi Kim (TP. Vinh) do Công ty CP ĐTXD Trường Sơn làm chủ đầu tư, khu nhà ở xã hội tại phường Hưng Dũng do Công ty ĐT XD-TM Đại Huệ đầu tư, khu nhà ở xã hội tại phường Quán Bàu do Công ty CP địa ốc Kim Thi đầu tư và nhà ở xã hội tại xã Nghi Phú do Công ty TNHH TM Minh Khang đầu tư. Một trong những nguyên nhân dẫn đến việc các chủ đầu tư chưa “mặn mà” với lĩnh vực này, là khó tiếp cận được nguồn vốn vay của ngân hàng.

Ông Nguyễn Đình Dũng, Thành viên HĐQT Công ty CP địa ốc Kim Thi phàn nàn: “Cơ chế, chính sách trong hỗ trợ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội là rất rõ ràng, thông thoáng, nhưng doanh nghiệp vẫn không thể vay được vốn lãi suất ưu đãi từ gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng của Chính phủ. Tổng nguồn vốn đầu tư xây dựng nhà ở xã hội là 150 tỷ đồng để hoàn thành khu nhà cao 15 tầng, có 1 tầng trệt để xe và hệ thống kỹ thuật. Để thực hiện dự án, doanh nghiệp đã hoàn thành đầy đủ thủ tục hồ sơ đáp ứng yêu cầu của ngân hàng (trước đây do Ngân hàng ĐTPT Nhà đồng bằng Sông Cửu Long thẩm định hồ sơ, năng lực... hỗ trợ đầu tư vốn), nhưng cuối cùng vẫn không được giải quyết vốn từ nguồn hỗ trợ lãi suất ưu đãi”. Một số dự án khác cũng đã ký hợp đồng tín dụng với ngân hàng “cho oai” chứ doanh nghiệp chưa được giải ngân, bởi vậy, sau khi khởi công là... dừng.

Một trong những dự án nhà ở xã hội đã tổ chức khởi công từ tháng 6/2013, nhưng đến nay chủ đầu tư vẫn chưa được vay vốn từ gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng của Chính phủ, nên dự án đang chậm tiến độ, đó là dự án nhà ở chung cư cho người thu nhập thấp Đồng Dâu do Công ty CP XD -TM Đại Huệ đầu tư. Dự án xây dựng 384 căn hộ với tổng mức đầu tư 178 tỷ đồng và sẽ được vay 70% nguồn vốn lãi suất ưu đãi đầu tư xây dựng dự án. Tuy nhiên, sau hơn 3 tháng làm hồ sơ đáp ứng yêu cầu của Ngân hàng Vietin Bank, rồi sau đó mất nhiều lần để hoàn thiện, bổ sung thủ tục... nhưng cuối cùng vẫn không được vay vốn.

Đại diện Công ty CP XD-TM Đại Huệ chia sẻ: “Dự án đã tiến hành khởi công và đã đầu tư cho việc triển khai dự án, nên rất khó có thể dừng lại được. Để có vốn đầu tư xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp, hiện nay doanh nghiệp tiếp tục đầu tư hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật của các khu đất ở chia lô hộ gia đình trong khu vực dự án và hạ giá bán đất nền... để thu hút vốn triển khai xây dựng nhà ở thu nhập thấp”.

Thi công xây dựng nhà ở xã hội ở phường Quán Bàu (TP. Vinh).

Qua trao đổi với một số chủ đầu tư, được biết phía ngân hàng đã đưa ra quá nhiều điều kiện ràng buộc khi giải ngân vốn vay lãi suất ưu đãi, nhất là đối với khách hàng là doanh nghiệp, cùng với việc phải đáp ứng các điều kiện về hồ sơ, thủ tục (công việc hoàn thiện hồ sơ, thủ tục doanh nghiệp mất rất nhiều thời gian, công sức vì trình các cấp, ngành thẩm quyền phê duyệt), ngành ngân hàng còn yêu cầu chủ đầu tư phải có 20% nguồn vốn (bằng tiền mặt gửi tại ngân hàng) và điều kiện đó đã làm “khó” cho phần lớn các doanh nghiệp xây dựng nhà ở xã hội. Các doanh nghiệp cho rằng, nếu có 20% nguồn vốn đó sẽ trực tiếp đầu tư hoàn thiện phần móng công trình, xây thô lên vài tầng thì có thể huy động được nguồn vốn đóng góp của khách hàng (tỷ lệ huy động vốn theo tiến độ xây dựng) và như vậy sẽ chưa cần đến nguồn vốn vay của ngân hàng. Vì vậy, cần xem xét lại điều kiện này và điều chỉnh tỷ lệ % nguồn vốn hợp lý hơn sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận được vốn vay của ngân hàng triển khai dự án.

Nhà nước đã quy định cho 19 ngân hàng tham gia đầu tư vào nhà ở xã hội như: Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển, Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam, Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam; Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam; Ngân hàng TMCP Phương Đông; Ngân hàng TMCP Bảo Việt... Do ngành Ngân hàng chưa “mở két” trong hỗ trợ nguồn vốn vay lãi suất ưu đãi cho các doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nên hiện nay trên địa bàn tỉnh ta chưa có doanh nghiệp nào tiếp cận được nguồn vốn từ gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng của Chính phủ. Điều này cũng đã lý giải được vì sao các sản phẩm nhà ở xã hội ở tỉnh ta còn quá đơn điệu, hạn chế về số lượng, chưa phát triển được các loại hình nhà ở cho thuê, thuê mua, chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân. Cũng bởi không tiếp cận được nguồn vốn vay ngân hàng, một số chủ đầu tư đã xin chuyển đổi mục đích của dự án nhà ở xã hội, nhà ở dành cho người thu nhập thấp sang nhà ở thương mại.

Ông Cao Văn Hợi, Phó Giám đốc NHNN Chi nhánh tỉnh Nghệ An cho biết: “Quy trình thực hiện đối với một dự án nhà ở xã hội vẫn phải theo các bước như đối với nhà ở thương mại. Nhà ở xã hội nhận được nhiều ưu đãi của Nhà nước để giảm giá thành, do đó quá trình thực hiện phải hết sức chặt chẽ, từ giai đoạn thiết kế đến công tác thẩm định hồ sơ, xác định giá thành, giá bán và xét duyệt đối tượng mua nhà. Do đó việc hoàn thiện hồ sơ, xét duyệt thẩm định sẽ mất nhiều thời gian. Hơn nữa một số chủ đầu tư nhà ở xã hội khả năng tài chính yếu, khó đảm bảo việc hoàn trả vốn vay cho ngân hàng. Để các ngân hàng đáp ứng nguồn vốn, các doanh nghiệp cần minh bạch hơn trong các hoạt động để tạo dựng độ tín nhiệm với ngân hàng. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần phải đảm bảo mức vốn tự có tham gia dự án theo quy định nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các ngân hàng trong quá trình cho vay”.

Ông Nguyễn Đình Lợi, Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết: “Để tạo điều kiện thuận lợi trong việc thực hiện các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà dành cho người thu nhập thấp, phía Ngân hàng Nhà nước cần có văn bản hướng dẫn, chỉ đạo cụ thể các điều kiện được vay vốn đối với các ngân hàng thương mại nhằm giúp đỡ cho các doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân được vay vốn từ gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng. Cùng với đó, tỉnh cần tiếp tục áp dụng các chính sách hỗ trợ cho các dự án nhà ở xã hội theo Quyết định 67/2010/QĐ - UBND ngày 30/8/2010 như: Hỗ trợ 100% kinh phí khảo sát địa hình, địa chất, lấp quy hoạch chi tiết; Hỗ trợ 100% kinh phí bồi thường về đất và tài sản trên đất; Hỗ trợ 100% khối lượng san nền trên cơ sở thiết kế, dự toán được cấp có thẩm quyền phê duyệt...”.

Hoàng Vĩnh

Đối tượng được giải ngân trong gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng là các khách hàng cá nhân, do đối tượng vay cá nhân rộng hơn, có thể vay mua, thuê mua nhà ở xã hội hoặc thương mại, mặt khác qua thẩm định thì đến thời điểm hiện tại chỉ có khách hàng cá nhân đáp ứng đủ điều kiện vay vốn của các ngân hàng, nên đến thời điểm hiện tại các ngân hàng trên địa bàn đã giải ngân cho 256 khách hàng vay 96 tỷ đồng thuộc gói hỗ trợ nhà ở.