Phong tục độc đáo ngày 30 Tết của đồng bào Mông ở Tủa Chùa

Ngày Tết của người Mông ở Tủa Chùa (Điện Biên), nhà nào cũng giã bánh dày, chuẩn bị đầy đủ lợn, gà, rượu, giấy dán...

Khi hoa đào, hoa mận nở rực trên các sườn đồi, khói bếp nhà nhà hòa quyện cùng sương sớm lan tỏa cũng là lúc đồng bào Mông vùng cao Tủa Chùa lại rộn vui chuẩn bị đón Tết Nguyên Đán. Trước đây, đồng bào ăn Tết theo năm, tháng dương lịch. Từ  sau Ngày Giải phóng, hòa chung với niềm vui của đất nước, đồng bào đã đồng lòng vui chung một Tết với các dân tộc khác, tức  ăn Tết theo năm tháng âm lịch.

Chuẩn bị đón Tết cổ truyền của dân tộc, tại các gia đình đồng bào Mông ở Tủa Chùa, Điện Biên, nhà nào cũng giã bánh dày, chuẩn bị đầy đủ lợn, gà, rượu, giấy dán... Đồng bào quan niệm rằng, sau một năm làm lụng vất vả, dịp Tết là thời gian để người thân, họ hàng đến thăm hỏi, động viên nhau nên phải chuẩn bị Tết tươm tất.

Phong tục độc đáo ngày 30 Tết của đồng bào Mông ở Tủa Chùa ảnh 1
Mâm cỗ ngày Tết của người Mông. Ảnh: Cảnh sát toàn cầu

Khi công tác chuẩn bị xong xuôi, một phong tục không thể thiếu trong ngày 30 Tết là thay bàn thờ và cúng tổ tiên. Sáng 30 Tết, chủ nhà chuẩn bị một cái chổi bằng 3 ngọn cây hoặc 3 ngọn tre, một cái mẹt nhỏ hoặc một tấm mo nan để quét bồ hóng (tiếng Mông gọi là “Qêz nkhơưz”). Tay trái chủ nhà cầm mẹt hứng, tay phải cầm chổi quét từ bên cửa trái nhìn từ trong nhà ra một vòng đến cửa bên phải và đi ra ngoài đổ bồ hóng ở hướng mặt trời mọc.

Sau khi quét xong bồ hóng là cúng bàn thờ. Chủ nhà dọn dẹp bàn thờ, đổ tro cũ, xé giấy cũ, thay tro và giấy mới. Tiếp đó là bắt một con gà trống choai, chuẩn bị 12 nén hương, 12 mảnh giấy con. Chủ nhà đốt hương lên bàn thờ xong, cầm con gà đang sống đến dưới bàn thờ và khấn.

Nói về việc cúng bàn thờ (tiếng Mông gọi “Txi siv caz”), ông Vì A Hao, nghệ nhân dân tộc Mông Xanh, ở Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên cho biết: “Người Mông chúng tôi khi cúng bàn thờ thì khấn như sau: Năm cũ hết, năm mới đến/Tôi có con gà trống/Mười hai mảnh giấy/Mười hai nén hương/Để mời bàn thờ/Ma nhà, ma bếp/Tất cả về nhận/Phù hộ cho tôi/Cả nhà mười hai hồn vía/Không ốm, không bệnh tật/Chăm trai được trai/Chăm gái được gái/Lợn, gà đầy chuồng/Lúa gạo đầy kho…”.

Phong tục độc đáo ngày 30 Tết của đồng bào Mông ở Tủa Chùa ảnh 2
Người Mông mổ gà cúng thần linh và tổ tiên, lấy lông gà buộc thành nhúm rồi nhúng vào tiết gà, dán lên bàn thờ. Ảnh: Cảnh sát toàn cầu

Sau khi khấn xong, chủ nhà đem con gà trống choai ra cắt tiết và bôi lên bàn thờ ba giọt tiết, tiếp đó nhổ lông sau gáy con gà dính vào ba chỗ đã bôi tiết trên bàn thờ, rồi đem con gà đi luộc chín để tiếp tục cúng.

Ông Giàng A Sử, một người cao tuổi ở xã Mường Báng, huyện Tủa Chùa cho biết: “Đồng bào phải chuẩn bị thêm 4 chén rượu, 4 cái bánh dày để cúng tổ tiên. Về dán giấy thì phải dán cho các vật dụng lao động trong nhà, chuồng trâu, chuồng lợn… Đồng bào quan niệm rằng, sau một năm vất vả làm ăn, tất cả vật dụng lao động cũng cần được nghỉ ngơi”.

Kết thúc lễ cúng, chủ nhà xem chân gà, lưỡi gà, mắt gà và đầu gà. Xem xong mang gà ra chặt để người nhà cùng ăn. Theo người Tủa Chùa, đây là lộc của tổ tiên ban phát cho con cháu. Trước khi ăn, chủ nhà phải mời bố đẻ hoặc trưởng dòng họ đến cúng. Sau đó là mời bố của chủ hộ rồi mới đến mời anh em họ hàng 3 đời về cùng bố đẻ uống rượu, ăn cơm.

Tết đến xuân về. Sau khi làm xong lễ cúng bái tổ tiên trong ngày 30 Tết, khắp bản trên mường dưới, đồng bào Mông ở vùng cao Tủa Chùa lại quây quần bên nhau, ai cũng sắm sửa cho mình những bộ trang phục rực rỡ nhất để cùng nhau đi chơi tết, với niềm tin năm mới sẽ gặp nhiều may mắn./.

Theo VOV

tin mới

Lao động may Nghệ An

Đẩy mạnh các giải pháp nâng cao tay nghề cho người lao động, đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp

(Baonghean.vn) - Năm 2023, công tác giải quyết việc làm của Nghệ An tiếp tục vượt chỉ tiêu kế hoạch khá cao. Tuy nhiên, việc kết nối cung - cầu về lao động - việc làm giữa doanh nghiệp và người lao động chưa chặt chẽ; mặt bằng trình độ tay nghề người lao động còn thấp...

Những trải nghiệm thú vị ở Cửa Lò lúc rạng đông

Những trải nghiệm thú vị ở Cửa Lò lúc rạng đông

(Baonghean.vn) - Mua hải sản tươi sống ngay khi thuyền vừa cập bến, ghé tay đẩy thuyền cùng ngư dân, dõi mắt nhìn ngư dân nhanh tay gỡ những con cá, con ghẹ trên mắt lưới; thưởng thức món cá nướng thơm lừng ngay bên bếp than nơi bến cá… là những trải nghiệm thú vị của du khách khi đến với Cửa Lò.

Tạo động lực để người trẻ dấn thân và cống hiến

Tạo động lực để người trẻ dấn thân và cống hiến

(Baonghean.vn) - Nhân kỷ niệm 93 năm ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3/1931 - 26/3/2024), Báo Nghệ An có cuộc trò chuyện với đồng chí Lê Văn Lương - Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Đoàn, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Nghệ An.

'Phép màu' ở Bệnh viện Ung bướu Nghệ An

'Phép màu' ở Bệnh viện Ung bướu Nghệ An

(Baonghean.vn) - “Trước đây, để tìm đến và hỗ trợ cho những hoàn cảnh khó khăn, chúng tôi thường phải về tận các địa phương, nhất là vùng sâu vùng xa. Nhưng bây giờ, chúng tôi chỉ cần đến Bệnh viện Ung bướu Nghệ An, ở đó luôn có những bệnh nhân khổ nhất, những con người cần hỗ trợ nhất”.

Độc đáo hội thi quăng chài ở miền Tây Nghệ An

Độc đáo hội thi quăng chài ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ngày 24/3, tại xã Châu Kim (Quế Phong) đã diễn ra Hội thi quăng chài lần thứ nhất năm 2024. Đây là hoạt động nhằm duy trì và phát triển nghề chài của địa phương cũng như góp phần làm phong phú thêm các hoạt động trong Lễ hội Đền Chín Gian năm 2024.

Tháng 3 yêu thương nơi biên giới Na Ngoi

Tháng 3 yêu thương nơi biên giới Na Ngoi

(Baonghean.vn) -  Xây dựng đường giao thông, tổ chức bữa cơm yêu thương, tặng quà cho học sinh khó khăn… là những hoạt động của đoàn viên thanh niên xã Na Ngoi và các lực lượng vũ trang đóng quân trên địa bàn, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp về màu áo xanh tình nguyện nơi biên cương Tổ quốc.

Nghệ An tham dự Hội nghị 'Gặp gỡ Indonesia 2024'

Nghệ An tham dự Hội nghị 'Gặp gỡ Indonesia 2024'

(Baonghean.vn) - Ngày 22/3, tại thành phố Nha Trang, Bộ Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Indonesia tại Việt Nam và Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa tổ chức Hội nghị "Gặp gỡ Indonesia năm 2024". Hội nghị là hoạt động hướng tới kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Indonesia.

Vui hội đền Chín Gian

Vui hội đền Chín Gian

(Baonghean.vn) - Đền Chín Gian tọa lạc trên đỉnh Pú Chò Nhàng thuộc bản Khoẳng, xã Châu Kim, huyện Quế Phong, được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích cấp Quốc gia.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh thăm, động viên Đội Quy tập mộ liệt sĩ tại tỉnh Xiêng Khoảng

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh thăm, động viên Đội Quy tập mộ liệt sĩ tại tỉnh Xiêng Khoảng

(Baonghean.vn) - Sáng 21/3, đồng chí Lê Hồng Vinh - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh và lãnh đạo một số sở, ngành đã đến thăm, động viên cán bộ, nhân viên Đội Quy tập mộ liệt sĩ Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh tại tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào.