Xanh đồi đá đỏ Châu Bình

(Baonghean) - Tôi đã từng biết đến Châu Bình (Quỳ Châu), nhưng chỉ qua những câu chuyện kể về một “thời đá đỏ” đáng buồn. Hai mươi hai năm sau, tôi đến Châu Bình. Bây giờ, cả xã phủ lên mình màu xanh của bạt ngàn rừng trồng. Vẫn còn đó dấu tích của những hầm hố, nhưng giờ đây đã khác...

Đó là vào năm 1992, lúc tôi mới vào học lớp 10, còn lơ ngơ chưa biết Quỳ Châu ở đâu và giá trị của viên đá đỏ như thế nào, chỉ biết qua lời các chú của tôi là đào được đá đỏ sẽ giàu. Hai tuần sau, ba chú dìu dắt nhau từ Quỳ Châu trở về, quần áo nhem nhuốc, người gầy xo và một chú thì bị sốt rét nặng, phải vào bệnh viện tỉnh điều trị. Sau đó, tôi cũng biết, hàng vạn bà mẹ, người thân đã đỏ mắt mong chồng, con từ vùng đá đó trở về… Thi thoảng kể lại, các chú cho rằng may mắn vì không bỏ mạng ở vùng đá đỏ ngày đó.

Khi biết tôi muốn tìm hiểu về cuộc sống hiện nay của nhân dân xã Châu Bình trên vùng đất đá đỏ, ông Lang Thanh Nhật, cán bộ địa chính xã vui vẻ lấy xe máy chở tôi đi. Vòng vèo qua vài ngọn núi, rừng tràm trải rộng, ông Nhật phấn khởi gợi mở câu chuyện: “Bây giờ, Châu Bình toàn là rừng xanh tốt như rứa cả. Đó là lứa thứ ba rồi, nhà tui cũng có vài hécta. Trước đây, vùng này nham nhở, người khắp nơi về đào đá đỏ. Người dân ở đây thấy thế, cũng lao vào, quên cả ruộng nương, đồi núi để hoang hóa. Nhưng rồi đá đỏ hết, dân ở đây nghèo vẫn hoàn nghèo…”. Tôi hỏi hồi đó, ông Nhật có tham gia tìm đá đỏ không? Ông thẳng thắn: Có chứ, người khắp nơi còn đổ về nữa là dân ở đây. Nhưng không ăn thua đâu chú, vì cứ đồn đại dễ tìm đá đỏ nên người khắp nơi ùa về. Họ đào dọc hết các khe suối, rồi lấn sang cả diện tích ruộng nước ít ỏi của xã. Nhiều hộ dân bán ruộng cho cai thầu đá đỏ và nhận về một hố sâu với đá sỏi lổm nhổm. Suốt ngày, người tranh giành nhau vì đá đỏ và hầu như ngày nào cũng có đổ máu. Châu Bình trở thành vùng hoang hóa, khô cằn sỏi đá. Với sự giúp đỡ của Nhà nước, các chính sách hỗ trợ kịp thời, đồng bào đã từng bước ổn định trở lại, bắt tay vào trồng rừng, cải tạo ruộng nước, khai hoang, phục hóa trồng thêm rau màu, cuộc sống khá dần lên. Bây giờ, những đồi Hoa cỏ may, đồi Tỷ, đồi Tử ở Châu Bình đã được phủ xanh rừng tràm. Trên 10.000 ha đất đồi ở Châu Bình đã được giao khoán cho đồng bào trồng rừng. Đến nay, rừng ở Châu Bình đang bước vào vụ thu hoạch chu kỳ thứ ba. Sau 6 đến 7 năm trồng và bảo vệ, mỗi hécta rừng tràm ở Quỳ Châu thu được từ 70 đến 90 triệu đồng. Đây là khoản thu nhập không cao đối với người trồng rừng, nhưng nó mang tính bền vững, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái ở vùng đất vốn bị bỏ hoang. 

Mở đường phục vụ trồng rừng

Vừa tâm sự, ông Nhật rẽ xe đưa tôi vào một ngôi nhà cấp bốn kiên cố nằm lọt giữa rừng tràm xanh tốt. Anh Vi Đức Thuận, chủ nhân ngôi nhà đón chúng tôi, nụ cười rạng ngời. Qua câu chuyện, tôi thực sự khâm phục sự quyết tâm của anh Thuận cùng bà con trong vùng. Sau cơn lốc đá đỏ, với sự hỗ trợ của nhà nước về phát triển trồng rừng, sản xuất, chăn nuôi, anh Thuận đã bàn bạc, liên kết với 36 hộ đồng bào Thái ở bản Kẻ Khoang và Bình Mai hình thành nên vùng đất rộng trên 120 ha để trồng rừng. Anh Thuận là nhóm trưởng, đóng vai trò như chủ nhiệm hợp tác xã, đứng ra tổ chức mua giống, phân công cho 36 hộ làm đất, trồng rừng, bảo vệ và đến mùa khai thác. Với hình thức quay vòng, thu hoạch khoảng vài chục hécta rồi tổ chức trồng lại rừng ngay trên diện tích vừa khai thác, kết hợp với phát triển chăn nuôi, các hộ dân trong nhóm của anh Thuận có thu nhập ổn định. Tính bền vững của kinh tế rừng trồng được phát huy cao. Để thuận lợi cho việc trồng, bảo vệ và thu hoạch rừng, những năm qua, nhóm của anh Thuận đã tự bỏ ra ba trăm triệu đồng thuê máy ủi, mở khoảng 7 km đường lên các đồi cao, đến các khu rừng trồng. Sau vụ thu hoạch tràm cuối năm 2012 và đầu năm 2013, nhóm anh đang dự tính sẽ chuyển đổi khoảng 50 ha đầu tư trồng cao su theo chủ trương của tỉnh. Châu Bình hiện tại có hàng trăm mô hình gia đình phát triển kinh tế tổng hợp bằng việc trồng rừng tập trung, kết hợp chăn nuôi gia súc, gia cầm hàng hóa. Trong đó, các mô hình trồng rừng quy mô lớn từ 10 đến trên 100 ha trở thành những điển hình tiên tiến của huyện Quỳ Châu.

Người dân Châu Bình thu hoạch keo

Trên đường từ vùng tràm xanh ngắt trở ra Quốc lộ 48, chúng tôi gặp anh Lang Văn Mỹ ở bản Kẻ Móng cùng 12 thanh niên khác đang thu hoạch 5 ha rừng tràm trồng cách đây 6 năm. Mồ hôi nhễ nhãi, anh Mỹ đang dùng cưa xăng vật ngã những cây tràm có vanh (vòng tròn thân cây) từ 50cm đến 70cm và đốn thành những đoạn ngắn 4-5m, chở ra đường lớn. Những người khác thì chặt cành, bóc vỏ thân tràm theo yêu cầu của đơn đặt hàng. Dừng cưa máy, gạt mồ hôi, anh Mỹ tâm sự: “Vất vả lắm chú à, giai đoạn này tràm rớt giá, lời lãi chẳng bao nhiêu, chúng tôi đang tính xem có thể chuyển đổi cây rừng khác hiệu quả hơn…”!

Ở Châu Bình, hiện vẫn còn rất nhiều diện tích ao hồ lớn, nhỏ do quá trình đào đá đỏ trước đây. Còn phía trên các ngọn đồi, rừng trồng khép kín, tạo nên điểm tựa vững chắc cho dân bản. Trồng rừng và chuyển đổi cây rừng trồng là quá trình còn nhiều gian khó, nhưng đồng bào ở Châu Bình xác định gắn bó và xem đó là kế sinh nhai lâu bền.

Thế hệ sau này có thể không biết về những chuyện buồn “thời đá đỏ”, nhưng rồi tôi, chú tôi và nhiều người khác chắc sẽ kể, để cho con cháu thấy rõ sự vươn lên đáng trân trọng của quê hương...

Bài, ảnh: Nguyên Sơn

tin mới

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.