Xem người Thái chế nhạc cụ từ nứa và dây phanh xe đạp

(Baonghean.vn) - Dây phanh xe đạp và ống nứa qua bàn tay khéo léo và sự tinh tế trong cảm thụ âm nhạc người Thái đã chế tác ra nhạc cụ xí xa lo, hay còn gọi là xí xo.

Anh Lương Văn An (SN 1980), ở bản Khe Ngậu, xã Xá Lượng (Tương Dương) là người chơi và chế tác xí xo thành thạo, am hiểu loại nhạc cụ này cho biết: “Nứa được dùng để làm loại nhạc cụ này phải là loại nứa già và không bị mối mọt. Thường chọn nứa vào khoảng tháng 2 tháng 3, thời điểm này nứa sẽ không mọt, còn tháng 7, 8 nứa tốt nhưng bị mọt.”. Ảnh: Đình Tuân
Anh Lương Văn An (SN 1980), ở bản Khe Ngậu, xã Xá Lượng (Tương Dương) là người chơi và chế tác xí xo thành thạo, am hiểu loại nhạc cụ này cho biết: “Nứa được dùng để làm loại nhạc cụ này phải là loại nứa già và không bị mối mọt. Thường chọn nứa vào khoảng tháng 2 tháng 3, thời điểm này nứa sẽ không mọt, còn tháng 7, 8 nứa tốt nhưng bị mọt. Một chiếc xí xa lo có độ dài 45 -50cm”. Ảnh: Đình Tuân
 Sau khi lấy trên rừng về, bước đầu tiền là phải tước mỏng ống nứa để tạo độ vang cho xí xo, anh An còn lưu ý khi lột nứa phải lước phải sao cho không mỏng và dày quá, vì mỏng quá khi căng dây rất dễ vỡ ống còn khi dày quá thì độ vang sẽ kém và tiếng phát ra sẽ không hay. Ảnh: Đình Tuân
Sau khi lấy trên rừng về, bước đầu tiền là phải tước mỏng ống nứa để tạo độ vang cho xí xo, anh An còn lưu ý khi lột nứa phải lước phải sao cho không mỏng và dày quá, vì mỏng quá khi căng dây rất dễ vỡ ống còn khi dày quá thì độ vang sẽ kém và tiếng phát ra sẽ không hay. Ảnh: Đình Tuân
Để có những chiếc xí xa lo ưng ý, ngoài việc chọn nứa tốt, cần có đôi tai biết thẩm âm, đôi bàn tay khéo léo và cả sự tỉ mẩn. Trong ảnh: Anh An đang dui lỗ xỏ then khóa. Ảnh: Đình Tuân
Để có những chiếc xí xa lo ưng ý, ngoài việc chọn nứa tốt, cần có đôi tai biết thẩm âm, đôi bàn tay khéo léo và cả sự tỉ mẩn. Trong ảnh: Anh An đang dui lỗ xỏ then khóa. Ảnh: Đình Tuân
 Vót tre làm then khóa dây. Ảnh: Đình Tuân
Vót tre làm then khóa dây. Ảnh: Đình Tuân
Trên đầu ống nứa, người Thái khoan lỗ để luồn các then khóa. Nhạc cụ này có 3 dây kim loại được nối từ các nốt khóa đến lỗ khoan phía dưới ống nứa. Ảnh: Đình Tuân
Trên đầu ống nứa, người Thái khoan lỗ để luồn các then khóa. Nhạc cụ này gồm 3 dây được nối từ các nốt khóa đến lỗ khoan phía dưới ống nứa. Ảnh: Đình Tuân
Trước đây dây đàn làm bằng tơ tằm, hiện nay bà con dùng làm bằng dây phanh xe đạp. Ảnh: Đình Tuân
Trước đây dây đàn làm bằng tơ tằm, hiện nay bà con dùng làm bằng dây phanh xe đạp. Ảnh: Đình Tuân
Theo anh Lương Văn An, làm xí xo không khó miễn là người làm nắm được kỹ thuật và khả năng thẩm âm.  Bộ phận chính của xí xo là ống nứa, dây thanh và cung kéo. Ống nứa dài khoảng 40-45 cm, có chức năng chính làm bộ tăng âm. Nguyên liệu chính để làm xí xo là nứa và dây kim loại sắt. ảnh: Đình Tuân
 Gắn dây vào khóa để căng dây. Ảnh: Đình Tuân
Khoét lỗ để âm vang hơn và to hơn khi chơi nhạc. Ảnh: Đình Tuân
Khoét lỗ để âm vang hơn và to hơn khi chơi nhạc. Ảnh: Đình Tuân
Cung kéo làm từ một thanh tre mỏng có chiều dài khoảng 45cm, rộng khoảng 1cm; dây cung thường được làm từ những sợi cước nhỏ, nhưng phổ biến nhất là làm bằng dây nứa. Ảnh: Đình Tuân
Cung kéo làm từ một thanh tre mỏng có chiều dài khoảng 45cm, rộng khoảng 1cm; dây cung cũng thường được làm từ nứa. Ảnh: Đình Tuân
 Âm thanh của xí xa lo mộc mạc như chính tâm hồn người Thái. Nhạc cụ này được sử dụng để đệm cho các bài dân ca Thái như: lăm, xuối nhuôn... cũng có thể kết hợp với các loại nhạc cụ khác để tạo thành bản hòa tấu độc đáo và vui nhộn. Ảnh: Đình Tuân      
 Âm thanh của xí xa lo mộc mạc như chính tâm hồn người Thái. Nhạc cụ này được sử dụng để đệm cho các bài dân ca Thái như: lăm, xuối nhuôn... cũng có thể kết hợp với các loại nhạc cụ khác để tạo thành bản hòa tấu độc đáo và vui nhộn. Ảnh: Đình Tuân      

Xem anh Lương Văn An sử dụng xí xa lo:

Đình Tuân

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.