(Baonghean) - Thời gian qua, việc dùng thực phẩm chức năng, nhất là những loại thực phẩm chức năng "ngoại" để hỗ trợ điều trị bệnh, tăng cường sức khỏe hoặc làm đẹp đang dần trở thành trào lưu, thậm chí là mốt "thời thượng"... Tuy nhiên, qua hàng loạt vụ sản xuất hàng giả, hàng nhái bị các cơ quan thực thi pháp luật phát hiện, bắt giữ, cho thấy cần phải hết sức cẩn trọng khi mua, sử dụng thực phẩm chức năng nhãn mác "ngoại" bán trôi nổi trên thị trường.
 |
| Cán bộ quản lý thị trường kiểm đếm lô thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, xuất xứ bị thu giữ. |
“Ma trận” thực phẩm chức năng
N.T.M.T là viên chức, công việc phải tiếp xúc với nhiều người, thế nên chị rất lo lắng, quan tâm "đầu tư" chăm sóc hình thể. Qua vài lời giới thiệu, qua Intenet, chị đã tìm hiểu về thực phẩm chức năng và xem đó như cứu cánh cho nhan sắc của mình. Chị nói vanh vách công năng của từng loại rằng: Collagen là loại tốt cho da, giúp nhanh lành các vết sẹo, tốt cho sụn khớp, xương, ngăn ngừa những bệnh ung thư, hạn chế các bệnh tim mạch, gan, phổi; Glucosamine là thực phẩm chức năng tạo các sụn khớp, xóa tan chứng nhức mỏi; nhau thai cừu thì có công dụng làm đẹp da, chống lão hóa, chống nám, giảm cân; còn với viên uống trắng da ngọc trai Pearl, được làm từ các nguyên liệu tự nhiên quý giá như ngọc trai, Aloe, linh chi, hạt nho, nhân sâm thì có thể làm trắng da, loại bỏ các đốm tàn nhang, đào thải độc tố, điều chỉnh nội tiết tố, làm giảm da thô, khô và chảy sệ, đốm nâu, đồi mồi, tàn nhang... Và không quên “quảng cáo”: Hàng chị mua là của shop A, cửa hiệu B, vì ở đấy hàng ngoại "xịn", hàng "xách tay" do tiếp viên hàng không đưa về...".
Mấy hôm nay, khi vụ đường dây sản xuất, tiêu thụ hàng chục loại thực phẩm chức năng giả do Hoàng Thị Hồng Liên cầm đầu bị Công an thành phố Hà Nội phát hiện, bắt giữ với các loại Collagen, Glucosamin, sữa ong chúa, nhau thai cừu… được báo chí đăng tải, thì chị N.T.M.T chẳng còn mấy hào hứng: "Thì ra thị trường thực phẩm chức năng thật giả lẫn lộn, chẳng biết đằng nào mà lần. Chắc phải xem lại việc dùng thực phẩm chức năng chứ thế này dễ mắc họa, tiền mất tật mang lắm". Hỏi: “Tưởng chị có mối hàng đảm bảo lắm?”. Chị trả lời: Thì thấy người ta quảng cáo đầy trên mạng, cửa hiệu thì treo biển "hàng xách tay", cứ nghĩ đó là đồ "ngoại" xịn chứ nào biết nguồn gốc thực tế ra sao. Công an người ta bắt cả chục tấn hàng thực phẩm chức năng giả thì thể nào ở địa bàn mình cũng có!
Lần theo những địa chỉ mà chị N.T.M.T hướng dẫn trên Intenet thì quả vô thiên lủng các doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm chức năng. Và hầu hết, đều quảng bá về thực phẩm chức năng "nhập ngoại 100%" từ Úc, Mỹ, Nhật, Trung Quốc, New Zealand... với những công năng cao đối với người sử dụng, từ bồi bổ sức khỏe, hỗ trợ điều trị, làm đẹp. Cũng tại đó, họ không quên đưa ra những chương trình khuyến mãi hấp dẫn để đề nghị mua hàng, làm đại lý.
Ở địa bàn Thành phố Vinh, cũng nhan nhản các điểm kinh doanh thực phẩm chức năng. Không chỉ có ở các quầy thuốc tân dược mà có cả tại các shop, siêu thị nhỏ, và không ít các quầy hàng dạng này treo biển "hàng xách tay", "hàng ngoại 100%" để lấy uy tín với người tiêu dùng. Ghé vào một quầy hàng trên đường Đinh Công Tráng, ở đây ngoài Collagen, Glucosamine, nhau thai cừu, tảo xoắn, viên uống trắng da ngọc trai Pearl... của Úc, Mỹ, Nhật, New Zealand còn bày bán không ít các loại thực phẩm chức năng nhãn mác Hàn Quốc như nấm linh chi, cao hắc sâm, trùng thảo sâm nhung. Những mặt hàng này, loại rẻ tiền thì 200 - 300 nghìn đồng, loại cao cấp đến cả 4 - 5 triệu đồng. Theo chủ cửa hàng giới thiệu, đó đều là "hàng xách tay, ngoại xịn, chất lượng cao..." và nếu có nhu cầu, đặt hàng loại gì cũng có sau một thời gian. "Chúng tôi có người nhà làm ngành hàng không, khách có nhu cầu cứ đặt cọc sau ít ngày là có hàng, loại nào cũng có thể tìm mua được. Đấy, bác này mới đặt mua 3 hộp tảo xoắn Nhật Bản...". Theo bác N.T.N, do bác ông bị tiểu đường, phải ăn kiêng sức khỏe sút giảm sút nên bác phải tìm mua tảo xoắn Nhật Bản hỗ trợ. Bác N.T.N đặt mua loại lọ 100 viên giá 600.000 đồng. “Mua như vậy liệu có đảm bảo không”? "Thì cũng không biết thế nào mà nói. Thôi thì cứ mua thử xem sao, chí ít cũng là giải quyết vấn đề tâm lý..." - bác N.T.N thở dài.
Cần thận trọng
Thực tế, các mặt hàng thực phẩm chức năng mang nhãn mác "ngoại", hình thức bao bì đẹp cũng rất khó để đánh giá thật giả, tốt xấu ra sao. Kể cả với các cán bộ làm nghề y dược, quản lý thị trường, cũng rất khó để nhận biết. Năm qua, Chi cục Quản lý thị trường đã phát hiện và thu giữ không ít mặt hàng thực phẩm chức năng có bao bì nước ngoài. Trao đổi với chúng tôi về những hàng thực phẩm chức năng đang lưu giữ tại kho chi cục, những cán bộ có kinh nghiệm của đơn vị này cho biết, không thể đánh giá được chất lượng cụ thể ra sao mà chỉ mặc định đó là hàng "không rõ nguồn gốc, xuất xứ" vì khi bắt giữ, chủ hàng không có mặt, trong khi nhà xe thì khai chở thuê cho người không quen biết...
 |
| Một số loại thực phẩm chức năng bị thu giữ tại kho Chi cục Quản lý thị trường. |
Dược sỹ Lang Văn Hậu - Trưởng phòng đảm bảo chất lượng Tổng Công ty Dược - Vật tư y tế Nghệ An khi được hỏi đã khẳng định rằng thị trường thực phẩm chức năng hiện nay "thật giả lẫn lộn", kể cả hàng nội lẫn hàng nước ngoài. Những hàng dán nhãn mác "ngoại" phần lớn là hàng "xách tay", hàng "đa cấp", theo đường tiểu ngạch vào Việt Nam nên hoàn toàn không có tư cách pháp nhân. Mà đã không được nhập chính ngạch thì người tiêu dùng không thể thẩm định tem, nhãn mác, hạn sử dụng, nguồn gốc xuất xứ của hàng ngoại đó. Vậy nên chất lượng không đảm bảo, rất dễ dẫn đến việc mất tiền oan, phát sinh bệnh tật.
Còn với hàng nội, do quá nhiều cơ sở được cấp phép sản xuất, việc sản xuất tràn lan, trong khi ở các địa phương điều kiện quản lý còn hạn chế nên công tác kiểm soát chưa thực sự đảm bảo, bên cạnh đó là vấn nạn làm hàng giả, hàng nhái. "Trước đây, việc cấp phép sản xuất thực phẩm chức năng khá dễ dàng. Thực tế, để sản xuất thực phẩm chức năng, nhà sản xuất phải đảm bảo được nguồn nguyên liệu sạch, không có dư lượng thực vật; phải có được cơ sở sản xuất đạt tiêu chuẩn quy định về ATVSTP; phải có con người và thiết bị, công nghệ sản xuất. Để đáp ứng đầy đủ các tiêu chí này là rất khó. Và có đáp ứng được các tiêu chí đó thì mới có thể sản xuất được các sản phẩm thực phẩm chức năng không bị nhiễm khuẩn, nhiễm vi sinh, thực sự có chất lượng. Chính vì thấy được những bất cập trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng nên hiện nay Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 43/2014/TT-BYT, trong đó có những quy định mới chặt chẽ, ngặt nghèo hơn trong cấp phép sản xuất thực phẩm chức năng" - dược sỹ Lang Văn Hậu cho biết.
Để định hướng cho người tiêu dùng, theo dược sỹ Lang Văn Hậu thì: "Khi có nhu cầu mua và sử dụng thực phẩm chức năng, người tiêu dùng cần phải hết sức thận trọng. Thực phẩm chức năng ngoài 3 dòng chính là hỗ trợ điều trị; bổ sung khoáng chất và vitamin; làm đẹp thì còn các loại thực phẩm chức năng khác. Vì vậy, sử dụng khi có sự tư vấn của người thực sự có hiểu biết, chỉ nên mua tại những cơ sở đảm bảo tính pháp lý; thực phẩm chức năng được sản xuất bởi những nhà sản xuất có uy tín. Tuyệt đối không nên mua các sản phẩm trôi nổi trên thị trường...".
Nhật Lân
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
