5 giai đoạn chính của cai nghiện thuốc lá là gì?

1. Giai đoạn thờ ơ

Ở giai đoạn này, người hút thuốc lá không có kiến thức về tác hại thuốc lá. Người hút thuốc lá chỉ cảm nhận được những “ích lợi” nhất thời do việc hút thuốc lá mang lại. Họ chưa hề cảm nhận được những tác hại của việc hút thuốc lá do thời gian hút còn quá ngắn, chưa đủ để bộc lộ những tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe người hút.

Giai đoạn “thờ ơ” thường kéo dài từ vài tháng đến vài năm. Giai đoạn này kết thúc khi người hút thuốc lá đủ trưởng thành về mặt nhận thức để có thể biết và tin rằng tác hại của thuốc lá là có thật. Hoặc khi thời gian hút thuốc lá đủ lâu và gây một vài tác hại lên sức khỏe của người hút thuốc như vàng răng, hơi thở hôi, ho vào buổi sáng.

2. Giai đoạn có ý định

Với giai đoạn này, người hút thuốc đã thu thập tương đối kiến thức về tác hại thuốc lá. Đủ để họ tin là thuốc lá thực sự có hại cho sức khỏe. Hoặc người hút thuốc lá hút đủ lâu để có thể tự trải nghiệm các tác hại của thuốc lá trên bản thân và gia đình. Tuy nhiên họ vẫn cảm nhận rất sâu sắc về ích lợi do hút thuốc lá mang lại.

Người hút thuốc lá trong giai đoạn này thường có ý định sẽ cai thuốc lá nhưng không thể quyết định được thời điểm bắt đầu.

Giai đoạn có ý định bỏ thuốc lá thường kéo dài vài tháng đến vài năm. Giai đoạn này kết thúc khi kiến thức hoặc trải nghiệm về tác hại của thuốc lá thực sự rõ ràng hơn.

3. Giai đoạn chuẩn bị

Ở giai đoạn này, người hút thuốc lá đã nhận ra các tác hại thực sự của việc hút thuốc. Tuy nhiên người hút thuốc lá ở giai đoạn này vẫn chưa cai thuốc lá vì họ lo lắng về các tác dụng phụ khi cai thuốc lá.

Biểu hiện của giai đoạn này là người hút thuốc lá đã biết chắc chắn là thuốc lá có hại cho sức khỏe và “lợi ích” do hút thuốc lá mang lại không đủ bù đắp cho “tác hại” đó. Họ đã tự bắt đầu thay đổi hành vi để hướng đến cai thuốc lá như không hút thuốc lá vào mỗi buổi sáng, không hút thuốc lá trong nhà, chỉ mang một số điếu thuốc lá nhất định khi đi làm, giảm số lượng điếu thuốc lá mỗi ngày.
Tuy nhiên họ chưa dám cai hẳn vì vẫn sợ các triệu chứng của quá trình cai thuốc như lên cân, căng thẳng, đau đầu, tăng huyết áp.
Giai đoạn chuẩn bị kết thúc khi người hút thuốc lá tìm được nguồn hỗ trợ đáng tin tưởng. Khiến họ chắc chắn rằng có thể cai thuốc lá một cách hiệu quả hơn.

4. Giai đoạn cai thuốc - củng cố

Giai đoạn cai thuốc là khoảng thời gian từ khi bắt đầu cai thuốc đến tháng thứ 6 của quá trình.
Đặc điểm của giai đoạn cai thuốc lá là người cai thuốc lá phải vượt qua các tác dụng phụ của việc cai thuốc lá. Triệu chứng của quá trình cai thuốc đặc trưng bởi các cảm giác như đau đầu, tăng huyết áp, tăng cân, nóng tính.
Giai đoạn củng cố tương kế tiếp ngay sau giai đoạn cai thuốc. Giai đoạn này thường kéo dài tháng thứ 6 đến 1 năm sau cai thuốc lá. Trong giai đoạn này, người cai thuốc lá phải vượt qua các cám dỗ của thuốc lá để không hút thuốc lá trở lại.

Các cám dỗ trong giai đoạn thường từ môi trường bên ngoài như khi bạn bắt gặp người khác hút thuốc, mùi thơm của thuốc lá. Hoặc cám dỗ từ chính bản thân như cảm giác buồn bã, vui sướng, cô đơn hay sum họp, thành công hay thất bại. Trong giai đoạn này, cảm giác khó chịu của việc cai thuốc lá đã giảm đi rất nhiều tuy nhiên nó vẫn tồn tại trong bạn.

Giai đoạn “cai thuốc” và “củng cố” sẽ kết thúc hoặc bằng sự kiện người cai thuốc lá hút thuốc lá trở lại hoặc sẽ kết thúc sau 1 năm khi mà các cảm giác thèm thuốc lá không còn nữa.

5. Giai đoạn thành công và tái nghiện

Giai đoạn thành công tương ứng với người cai thuốc lá duy trì được tình trạng cai thuốc lá lâu dài. Định nghĩa thành công cai thuốc lá là sau 1 năm không hút thuốc lá cũng có tính chất quy ước. Tuy nhiên trong cai thuốc lá không có thành công vĩnh viễn, một người đã thành công cai thuốc lá vẫn có thể tái nghiện bất kỳ lúc nào nếu mất cảnh giác.

Giai đoạn tái nghiện tương ứng với người đã cai thuốc lá nay hút thuốc lá trở lại. Tái nghiện có thể xảy ra sớm ngay trong giai đoạn cai thuốc. Thông thường nó xảy ra trong vòng 6 tháng đầu sau khi cai thuốc lá. Thậm chí là rất sớm trong tuần lễ đầu tiên sau cai thuốc lá. Tuy nhiên tái nghiện cũng có thể xảy ra sau khi cai thuốc lá 1 năm thậm chí là rất muộn, hàng chục năm sau khi cai thuốc lá.