Bài 1: “Làm xanh” không gian mạng
Với độ phủ sóng rộng và tốc độ lan truyền nhanh, không gian số ngày càng tác động sâu sắc đến nhận thức, hành vi và lối sống của giới trẻ. Nhận thức rõ điều đó, thời gian qua, tuổi trẻ Nghệ An đã nỗ lực thể hiện vai trò tiên phong trong việc “làm xanh” không gian mạng thông qua những mô hình, cách làm thiết thực và hiệu quả.
Tác giả: Khánh Ly - Thanh Quỳnh
Với độ phủ sóng rộng và tốc độ lan truyền nhanh, không gian số ngày càng tác động sâu sắc đến nhận thức, hành vi và lối sống của giới trẻ. Nhận thức rõ điều đó, thời gian qua, tuổi trẻ Nghệ An đã nỗ lực thể hiện vai trò tiên phong trong việc “làm xanh” không gian mạng thông qua những mô hình, cách làm thiết thực và hiệu quả.
Sinh sống và làm việc tại TP. Vinh, anh Nguyễn Viết Dũng (SN 1983) – một người con của thị trấn Dùng, huyện Thanh Chương luôn hướng lòng về quê hương. Trên nền tảng mạng xã hội, anh thường xuyên theo dõi các hoạt động tuổi trẻ quê nhà qua các trang Facebook như “Đoàn xã Thanh Đồng” và “Đoàn thị trấn Dùng”. Từ những thông tin hữu ích lan tỏa ở 2 kênh thông tin này, anh Tú đã không ngần ngại ủng hộ hơn 100 triệu đồng nhằm đồng hành cùng các công trình thanh niên, hỗ trợ những hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.
Theo anh Nguyễn Cao Lợi – Bí thư Đoàn thị trấn Dùng thì trang “Facebook Đoàn xã Thanh Đồng” được thành lập vào năm 2016. Gần 10 năm hoạt động, trang đã thu hút hơn 4.900 thành viên và 3.550 người theo dõi, trở thành kênh thông tin gần gũi, chính thống cho thanh niên và người dân địa phương. Sau khi xã Thanh Đồng sáp nhập với xã Thanh Lĩnh và thị trấn Thanh Chương thành thị trấn Dùng, anh Lợi tiếp tục thành lập và quản lý Fanpage Đoàn thị trấn Dùng từ tháng 12/2024. Đây tiếp tục là một không gian mạng tích cực, góp phần lan tỏa tinh thần sống đẹp, sống có ích trong cộng đồng người trẻ.
Không chỉ là nơi cập nhật các hoạt động Đoàn – Hội, trang mạng xã hội này còn là nhịp cầu lan tỏa những câu chuyện nhân văn, hành động tử tế. Thông qua việc duy trì các kênh truyền thông số, lực lượng đoàn viên, thanh niên đã có nhiều bài viết truyền tải chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến gần hơn với người dân, nhất là giới trẻ. Từ đó, góp phần tạo sự đồng thuận, thống nhất trong tư tưởng và hành động. Nhiều bài viết không chỉ thu hút lượng tương tác cao, mà còn khơi dậy trách nhiệm xã hội và tinh thần cống hiến trong thế hệ trẻ. Từ đó, tổ chức Đoàn địa phương đã kêu gọi hơn 1,5 tỷ đồng để triển khai các hoạt động an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới, chăm lo đời sống cộng đồng. Đồng thời, góp phần nâng cấp hơn 40 km đường giao thông nông thôn, trao tặng hàng nghìn suất quà tới các hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.
Không chỉ riêng thị trấn Dùng, nhiều cơ sở Đoàn như: Đoàn xã Tiên Kỳ (Tân Kỳ), Đoàn thị trấn Thạch Giám (Tương Dương), Đoàn phường Hòa Hiếu (TX. Thái Hòa)… cũng đang phát huy hiệu quả các nền tảng số. Thông qua việc chia sẻ câu chuyện đẹp, nêu gương người tốt, việc tốt trong học tập, lao động, khởi nghiệp, tình nguyện. Các trang cộng đồng do Đoàn Thanh niên quản lý đã góp phần xây dựng môi trường mạng tích cực, lành mạnh, nhân văn. Có thể kể đến trang Fanpage Tỉnh đoàn Nghệ An với hơn 104.000 lượt theo dõi đã và đang là kênh truyền thông kết nối hàng nghìn đoàn viên, thanh niên trên khắp địa bàn tỉnh chung tay triển khai nhiều công trình, phần việc có ích. Bên cạnh đó, hàng năm, website Tinhdoannghean.vn đăng tải gần 5.000 tin, bài; tiktok Tuổi trẻ Nghệ An đăng tải gần 1.000 clip, video hoạt động, hơn 30.000 bài viết, hình ảnh các hoạt động tích cực của tuổi trẻ trong và ngoài tỉnh. Hay Fanpage Sống xanh - Lighthouse - kênh tác chiến trên không gian mạng được lập từ năm 2022 cũng đã biên tập và đăng tải hơn 45.000 tin, bài liên quan đến pháp luật, định hướng tư tưởng, dư luận cho đoàn viên, thanh niên.
Đây cũng là các kênh thông tin tích cực hưởng ứng cuộc vận động "Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp" do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phát động nhằm lan tỏa những giá trị tích cực, gương người tốt, việc tốt, tạo hiệu ứng lan tỏa trong cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ trên không gian mạng.
Tại cuộc làm việc với Thường trực Tỉnh ủy và Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Nghệ An, đồng chí Ngô Văn Cương - Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đoàn, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đoàn trước thềm diễn ra Đại hội Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Nghệ An lần thứ XVIII đã đánh giá rằng: Tuổi trẻ Nghệ An đã làm rất tốt công tác tuyên truyền, là một trong những đơn vị tiêu biểu của tuổi trẻ khu vực Bắc Trung Bộ với nhiều cách tuyên truyền sáng tạo, kịp thời lan tỏa các thông tin quan trọng tới lực lượng đoàn viên, thanh niên và các tầng lớp nhân dân.
Có thể khẳng định, Tuổi trẻ Nghệ An đã và đang nỗ lực xây dựng không gian mạng lành mạnh, nhân văn, lấy những điều tử tế làm trung tâm của truyền thông số. Từ đó, giúp công tác truyền thông của tổ chức Đoàn ngày càng đi vào chiều sâu, tạo hiệu ứng tích cực trong xã hội.
Hưởng ứng lễ phát động phong trào “Bình dân học vụ số” của Thủ tướng Chính phủ, thời gian qua, đội hình “Bình dân học vụ số” của tuổi trẻ xã Hạnh Dịch, huyện Quế Phong đã hoạt động hết sức sôi nổi. Anh Lô Văn Điệp – Bí thư Đoàn xã Hạnh Dịch chia sẻ, xã Hạnh Dịch có chung đường biên giới với nước bạn Lào dài hơn 13 km. Toàn xã có 6 bản, với 3.635 nhân khẩu. Đời sống của bà con còn nhiều khó khăn khi đa phần người dân là đồng bào dân tộc thiểu số. Việc tiếp cận các thông tin trên các nền tảng số của người dân thời gian qua đã có sự gia tăng. Tuy nhiên, hiểu được tính 2 chiều của không gian mạng, tuổi trẻ địa phương đã phối hợp với lực lượng công an xã để đến tận các bản, làng hướng dẫn bà con phòng tránh thông tin xấu, độc, lừa đảo qua mạng, đồng thời, khuyến khích sử dụng công nghệ phục vụ đời sống, học tập, sản xuất.
Được đội hình "Bình dân học vụ số" của tuổi trẻ địa phương đến tận nhà hướng dẫn, ông Lô Văn Chiến (SN 1960) chia sẻ, gia đình tôi đã nhiều năm làm dịch vụ homestay tại bản Long Thắng - nơi giáp với huyện Mường Quắn của nước bạn Lào. Trước đây, việc làm quen với công nghệ số đối với tôi và nhiều người dân nơi đây còn khá xa lạ. Nhưng chính những hướng dẫn cụ thể từ thanh niên địa phương, từ việc giúp cài đặt ứng dụng, hướng dẫn truy cập mạng, đến việc tạo các tài khoản mạng xã hội đã mở ra hướng đi mới cho đồng bào trong phát triển kinh tế gắn với du lịch cộng đồng. Đặc biệt, mô hình “Bình dân học vụ số” còn giúp người dân “biết tự bảo vệ mình” trên môi trường mạng, tránh rơi vào bẫy của các đối tượng xấu. Trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao ngày càng len lỏi tới tận vùng sâu, vùng xa, thì sự vào cuộc chủ động của lực lượng đoàn viên, thanh niên nơi biên giới như ở xã Hạnh Dịch thực sự là một “lá chắn mềm”, góp phần bảo vệ an ninh, trật tự ngay từ cơ sở.
Đội hình “Bình dân học vụ số” đầu tiên của tuổi trẻ tỉnh nhà đã được thành lập và ra mắt tại Lễ khởi động Tháng Thanh niên năm 2025 vào ngày 1/3/2025. Sau hơn 1 tháng triển khai, đến nay, các cơ sở Đoàn tại 100% xã, phường, thị trấn đã thành lập các đội hình “Bình dân học vụ số”. Với phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà” để xóa mù công nghệ số, các đội hình này đã góp phần xây dựng cộng đồng thích ứng với chuyển đổi số, phòng tránh lừa đảo trên không gian mạng. Qua đó, khẳng định vai trò tiên phong của tuổi trẻ trong thúc đẩy quá trình chuyển đổi số quốc gia một cách hiệu quả và đồng bộ, góp phần thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 03/NQ-CP của Chính phủ về ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện; Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Với gần 1 triệu thanh thiếu nhi, Nghệ An đang sở hữu một lực lượng trẻ hùng hậu – vừa là nguồn nhân lực kế cận to lớn, vừa là đối tượng dễ chịu tác động bởi những luồng thông tin đa chiều trên không gian mạng. Để góp phần làm mới nội dung và phương thức giáo dục thanh thiếu nhi trong thời đại số, thời gian qua, tuổi trẻ toàn tỉnh đã triển khai hiệu quả nhiều cuộc vận động có chiều sâu, thiết thực và giàu tính lan tỏa như: “Ứng xử văn minh trên không gian mạng”, “Xây dựng hình mẫu thanh niên Nghệ An trong tình hình mới”, “Tự hào một dải non sông”... Qua đó, góp phần lan tỏa những giá trị tích cực, xây dựng môi trường mạng lành mạnh, an toàn.
Hiện tuổi trẻ Nghệ An có hơn 460 báo cáo viên, tuyên truyền viên cấp huyện và xã, cùng với hơn 50 báo cáo viên cấp tỉnh, đã và đang đảm nhận vai trò cầu nối giữa tổ chức Đoàn với thanh thiếu nhi và người dân trên mặt trận tuyên truyền. Không chỉ kiên trì làm mới nội dung, hình thức tuyên truyền, lực lượng này còn trực tiếp hỗ trợ người dân nâng cao kỹ năng số thông qua các mô hình thiết thực như “Bình dân học vụ số”, “Tổ công nghệ số cộng đồng”, hay các kênh truyền thông của Đoàn Thanh niên các cấp. Tuổi trẻ không chỉ là lực lượng đi đầu trong việc lan tỏa thông tin tích cực, mà còn là điểm tựa vững chắc để người dân, đặc biệt là ở vùng khó khăn tránh được các thông tin sai lệch, độc hại, đồng thời, làm chủ công nghệ trong cuộc sống hàng ngày.
Những nỗ lực trên đã và đang tạo nên những chuyển biến rõ nét trong nhận thức, hành vi của thanh thiếu nhi, đồng thời, góp phần nâng cao sức đề kháng trước mặt trái của môi trường mạng. Quan trọng hơn, thông qua những hoạt động cụ thể, thiết thực, tổ chức Đoàn các cấp đã từng bước khẳng định vai trò là lực lượng đồng hành, dẫn dắt giới trẻ trên hành trình làm chủ công nghệ, giữ gìn bản lĩnh và nhân cách giữa thời đại số.
