Cần thúc đẩy tiến độ Khu công nghiệp Tri Lễ, tạo động lực phát triển cho miền Tây Nghệ An

Kỳ vọng lớn

Khu công nghiệp (KCN) Tri Lễ được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 tại Quyết định số 4419/QĐ-UBND ngày 29/10/2019, với tổng diện tích 106,95 ha, phía Bắc và phía Tây giáp sông Lam, phía Nam giáp Quốc lộ 7; phía Đông giáp đường quy hoạch KCN Tri Lễ.

Với tính chất là KCN tập trung đa ngành, đa nghề, theo quy hoạch, KCN này sẽ dành gần 80 ha để xây dựng nhà máy công nghiệp; 1,88 ha để xây dựng công trình hành chính dịch vụ; 2,82 ha dùng xây dựng công trình nhà ở cho công nhân; 2,8 ha dùng xây dựng hạ tầng kỹ thuật và 10,91 ha dùng để bố trí cây xanh.

Ngoài ra, trong khu chức năng của Dự án KCN Tri Lễ sẽ có 1 nhà máy nước phục vụ các nhà máy với công suất 4.000m³ nước/ngày đêm, trạm xử lý nước thải 2.000m³/ngày đêm.

Sau khi quy hoạch 1/500 của KCN Tri Lễ được phê duyệt, ngay từ đầu năm 2020, Ban Quản lý Khu Kinh tế Đông Nam cùng với UBND huyện Anh Sơn thời điểm đó đã tiến hành công bố quy hoạch và tiến hành cắm mốc theo quy định.

Nằm ở vùng đất giàu tiềm năng của miền Tây Nghệ An, ngay trên trục Quốc lộ 7 và đường Hồ Chí Minh, KCN Tri Lễ, từng được kỳ vọng trở thành một trong những “điểm sáng” phát triển công nghiệp của tỉnh. Bởi đây là vùng có nguồn nhân lực dồi dào, tài nguyên thiên nhiên đa dạng và phong phú, trong đó, đáng kể là quỹ đất đai chưa sử dụng, nông, lâm sản, nguyên liệu cho vật liệu xây dựng, khai thác khoáng sản, chế biến nông, lâm sản.

Trên thực tế, với những lợi thế này, KCN Tri Lễ được tỉnh Nghệ An xác định là một trong những KCN trọng điểm, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở khu vực miền Tây Nghệ An. Nếu hoạt động hiệu quả, KCN này không chỉ mang lại nguồn thu lớn cho ngân sách, mà còn giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động địa phương, hạn chế tình trạng di cư lao động ra các địa phương khác.

Tuy nhiên, sau gần 1 thập kỷ kể từ ngày khởi động, hình ảnh KCN Tri Lễ trên thực tế lại khá trái ngược với kỳ vọng ban đầu. Hạ tầng chưa hoàn thiện đồng bộ và đặc biệt là những dự án đầu tư chậm tiến độ, thay đổi chủ liên tục, khiến KCN này rơi vào tình trạng “đìu hiu”.

Dự án chậm tiến độ

Trong số các dự án được kỳ vọng “thổi hồn” vào KCN Tri Lễ, nổi bật nhất là Dự án Nhà máy Sản xuất gỗ ván sợi MDF do Công ty cổ phần Gỗ MDF Nghệ An làm chủ đầu tư. Đây được xem là dự án động lực, có quy mô lớn bậc nhất miền Tây Nghệ An, với tổng vốn đầu tư ban đầu lên tới 2.827 tỷ đồng. Dự án này được UBND tỉnh Nghệ An chấp thuận đầu tư tại Quyết định số 555/QĐ-UBND ngày 14/02/2017, với công suất thiết kế 180.000m³/năm, có thể nâng lên 250.000m³/năm khi mở rộng.

Dự án được hứa hẹn sau khi đi vào hoạt động sẽ góp phần tăng diện tích rừng trồng và giá trị lâm nghiệp cho các huyện dọc tuyến đường 7 - là những địa phương giàu tiềm năng về gỗ rừng trồng.

Bên cạnh đó, dự án này còn được kỳ vọng sẽ giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động trực tiếp và gián tiếp tại địa phương, nâng cao thu nhập của cộng đồng tham gia hoạt động dự án và người trồng rừng, các huyện trên tuyến Quốc lộ 7A. Đồng thời, còn có thể kéo theo sự hình thành của nhiều ngành phụ trợ như vận tải, cơ khí, hóa chất, dịch vụ thương mại… tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực cho cả vùng.

Thế nhưng, trái với kỳ vọng, sau khi khởi công vào tháng 4/2018, dự án lại rơi vào tình trạng chậm tiến độ kéo dài. Sau nhiều năm triển khai, dự án này đã trải qua nhiều lần được UBND tỉnh chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư, thế nhưng, chỉ hoàn thành khối lượng rất nhỏ, khoảng hơn 147 tỷ đồng trên tổng vốn đầu tư 2.827 tỷ đồng ban đầu. Hệ quả là không gian KCN Tri Lễ vẫn vắng lặng, chưa có sức bật rõ rệt.

Có mặt tại KCN Tri Lễ một ngày gần đây, chúng tôi ghi nhận khu vực Dự án Nhà máy Sản xuất gỗ ván sợi MDF, một số hạng mục công trình, gồm: Nhà bảo vệ, trạm cân, nhà trạm cân, nhà văn phòng điều hành, nhà đón tiếp khách, nhà hội trường, nhà ăn, nhà nghỉ trực ca, nhà để xe, nhà xưởng băm - bóc vỏ, thì đã hoàn thành xong. Một số hạng mục thì đang dở dang như: Cổng, hàng rào, nhà xưởng sản xuất... Đáng chú ý nhất, trên khu đất rộng, một khung nhà xưởng sản xuất bằng thép có quy mô lớn đã được dựng lên nhưng vẫn chưa lợp mái. Xung quanh công trường, nhiều thiết bị, vật liệu xây dựng nằm im ắng, cỏ dại mọc xen lấn.

Đặc biệt, vào ngày 10/4/2025, tại Hội nghị định kỳ tháng 4 của Ban Thường vụ Đảng ủy UBND tỉnh, dự án này tiếp tục được cho phép điều chỉnh. Đến ngày 10/6/2025, chủ trương điều chỉnh chính thức được Ban Thường vụ Tỉnh ủy thông qua.

Theo đó, nội dung điều chỉnh dự án gồm: Thay đổi tên dự án từ Nhà máy Sản xuất gỗ ván sợi MDF sang Nhà máy Sản xuất, chế biến gỗ. Thay đổi hoàn toàn mục tiêu và quy mô đầu tư từ sản xuất gỗ ván sợi MDF, HDF, gỗ Plywood và gỗ ván thanh sang sản xuất gỗ viên nén, gỗ nội thất, gỗ dăm.

Đáng nói hơn, tổng vốn đầu tư của dự án được điều chỉnh theo hướng giảm hơn một nửa, từ 2.827,3 tỷ đồng xuống còn 1.302,2 tỷ đồng. Thay đổi quy mô diện tích sử dụng đất của dự án từ 35 ha xuống 26,35 ha; điều chỉnh tiến độ hoàn thành dự án từ quý III/2025 thành quý IV/2026.

Thực tế, tình trạng chậm tiến độ không chỉ xảy ra với Nhà máy Sản xuất gỗ ván sợi MDF. Một số dự án khác từng đăng ký đầu tư tại KCN Tri Lễ cũng không được triển khai đồng bộ, thậm chí còn thay đổi chủ đầu tư, dẫn đến cảnh quan chung của toàn KCN trở nên vắng vẻ. Trong khi đó, người dân địa phương - những người từng kỳ vọng sẽ có công việc ổn định gần nhà vẫn phải tiếp tục mưu sinh bằng nghề nông hoặc đi làm ăn xa.

Ông Hoàng Đình Mỹ - Chủ tịch UBND xã Yên Xuân cho biết: Hiện nay, KCN Tri Lễ vẫn chưa được bàn giao về cho địa phương quản lý do còn có sự chồng chéo giữa các quy định và văn bản liên quan. Điều này khiến chính quyền xã chưa có nhiều cơ hội trong việc theo dõi, giám sát cũng như tham gia hỗ trợ, tháo gỡ vướng mắc cho các nhà đầu tư tại KCN.

Nhiều ý kiến cho rằng, sự chậm trễ của các dự án lớn đã làm mất đi sức hút của KCN Tri Lễ. Các doanh nghiệp tiềm năng khác khi khảo sát cũng dè dặt, bởi hạ tầng chưa hoàn chỉnh, dịch vụ hỗ trợ chưa có, trong khi dự án trọng điểm lại ì ạch. Điều này đòi hỏi các cấp, ngành, địa phương cần có giải pháp tháo gỡ các "nút thắt" về tiến độ dự án, nếu không viễn cảnh “KCN trên giấy” sẽ còn kéo dài, lãng phí không chỉ đất đai mà cả cơ hội phát triển của cả một vùng đất.