Ngay khi chính quyền cách mạng tỉnh được thiết lập tại thị xã Vinh, vào ngày 21/8/1945, Công an Nghệ An chính thức ra đời với tên gọi “Ty Trinh sát Nghệ An”. Đến tháng 10/1945, để phù hợp với tình hình và nhiệm vụ mới, bộ máy Ty Trinh sát Nghệ An được sắp xếp lại với tên gọi Nghệ An Công an cục, đến cuối tháng 4/1946, đổi tên thành Ty Công an tỉnh Nghệ An.
Những ngày đầu non trẻ, Công an Nghệ An đã cùng với lực lượng Công an cả nước phá tan hoạt động phá hoại cuộc tổng tuyển cử Quốc hội đầu tiên năm 1946 của bọn “Việt Quốc”, “Việt Cách”. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp đầy gian khổ, Công an Nghệ An đã cùng quân dân trong tỉnh lập nhiều chiến công, khám phá nhiều tổ chức gián điệp… Những năm sau 1954, Công an Nghệ An tập trung lực lượng đấu tranh chống địch cưỡng ép dân di cư vào Nam, bảo vệ an toàn cán bộ, đồng bào miền Nam tập kết ra Bắc; phát hiện, truy bắt, tiêu diệt nhiều toán gián điệp biệt kích, các hoạt động phỉ…
Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Công an Nghệ An đã cùng quân dân trong tỉnh dũng cảm, kiên cường bám trụ địa bàn, bảo vệ an toàn các cơ quan, bến bãi, kho tàng, góp phần đảm bảo mạch máu giao thông; tuần tra, canh gác, phát hiện và bắt gọn nhiều toán gián điệp biệt kích xâm nhập vào Nghệ An; tập trung điều tra nhiều vụ án lớn, tạo dựng niềm tin của Nhân dân vào cuộc sống của chế độ mới. Qua 2 cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, đã có trên 1.000 cán bộ, chiến sĩ Công an Nghệ An chi viện cho các chiến trường, trong đó 63 đồng chí đã anh dũng hy sinh, nhiều đồng chí bị thương và bị di chứng chiến tranh…
Từ sau đại thắng mùa Xuân năm 1975, thời kỳ đất nước đi lên Chủ nghĩa xã hội, cùng với lực lượng Công an cả nước, Công an Nghệ An đã làm tốt chức năng tham mưu cho các cấp ủy đảng, chính quyền, chỉ đạo đẩy mạnh phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, kết hợp với tăng cường các biện pháp nghiệp vụ, đấu tranh có hiệu quả âm mưu, hoạt động gây rối, gây bạo loạn của các thế lực thù địch. Liên tục mở các đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, khám phá hàng chục nghìn vụ án, xử lý hàng chục nghìn đối tượng phạm tội, tỷ lệ điều tra, khám phá án luôn đạt ở mức cao.
Bước vào thời kỳ đất nước đổi mới, lực lượng Công an Nghệ An đã tập trung tham mưu cấp ủy đảng, chính quyền các cấp lãnh đạo, chỉ đạo đảm bảo vững chắc an ninh trật tự gắn với làm tốt công tác xây dựng lực lượng, nâng cao tiềm lực hậu cần, kỹ thuật, triển khai thực hiện các chủ trương, kế hoạch, chiến lược bảo đảm an ninh trật tự sát hợp với thực tiễn. Qua đó, giải quyết ổn định, hiệu quả các vụ việc nổi lên về an ninh trật tự, đấu tranh quyết liệt và hiệu quả với các loại tội phạm, triệt phá hàng trăm đường dây mua bán ma túy xuyên quốc gia, gây tiếng vang trong cả nước. Tích cực đẩy mạnh phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, góp phần xây dựng vững chắc thế trận an ninh nhân dân, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi nhất cho sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh nhà.
Phát huy truyền thống quê hương Xô viết Anh hùng, trong giai đoạn 2013 – 2023, Đảng bộ, lực lượng Công an Nghệ An đã đoàn kết, đồng lòng thống nhất ý chí, vượt qua khó khăn, chủ động, sáng tạo, mưu trí, dũng cảm, dám nghĩ, dám làm, đẩy mạnh phong trào thi đua, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Trên mặt trận an ninh thầm lặng, Công an Nghệ An đã tham mưu triển khai quyết liệt, sáng tạo nhiều giải pháp, từng bước đưa Nghệ An từ một địa bàn phức tạp về an ninh xã hội trở thành địa bàn ổn định, bình yên. Trong đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm đã luôn đi đầu, sáng tạo trong công tác nghiệp vụ, khám phá thành công nhiều vụ án, chuyên án lớn, nhạy cảm, có tiếng vang; một số lĩnh vực là đơn vị tiên phong của cả nước, góp phần kéo giảm tình hình tội phạm, như: Đấu tranh thành công các chuyên án lớn, bắt giữ nhiều đối tượng hình sự nguy hiểm núp bóng công ty hỗ trợ tài chính, cơ sở cầm đồ; sáng tạo trong đấu tranh, xử lý hình sự đối với hành vi khai thác khoáng sản trái phép; đấu tranh hiệu quả với hành vi vi phạm về pháo nổ, thu giữ tang vật số lượng lớn. Tham mưu triển khai quyết liệt các giải pháp đột phá, góp phần đưa Nghệ An từ một địa bàn trọng điểm phức tạp, từng bước “sạch về ma túy”, được lãnh đạo Bộ Công an ghi nhận, biểu dương và chỉ đạo nhân rộng… Đến nay, đã làm sạch 27/27 xã biên giới, 4 đơn vị cấp huyện và nhân rộng 195 xã, phường, thị trấn “sạch về ma túy”.
Công tác cải cách hành chính tiếp tục có nhiều bước đột phá, trong thực hiện Đề án 06 của Chính phủ, là địa phương sớm hoàn thành cấp căn cước công dân, mặc dù là tỉnh có dân số đông thứ 4 cả nước. Chăm lo xây dựng, bồi dưỡng lực lượng nòng cốt ở cơ sở, thúc đẩy phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc phát triển ngày càng sâu rộng (14 mô hình được Bộ Công an thông báo nhân rộng toàn quốc). Đặc biệt, năm 2023, Công an Nghệ An đã đăng ký, xây dựng 16 Công an phường điển hình, kiểu mẫu về an ninh trật tự và văn minh đô thị; 48 xã, phường, thị trấn, 42 cơ quan doanh nghiệp, cơ sở giáo dục; 2 đơn vị cấp huyện điển hình về phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, gấp nhiều lần chỉ tiêu Bộ Công an giao.
Công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng, nhân rộng điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua “Vì an ninh Tổ quốc” luôn được quan tâm với nhiều hình thức đa dạng, phong phú; có nhiều cách làm hay trong triển khai Nghị quyết số 12 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh xây dựng lực lượng Công an nhân dân thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Nhiều gương cán bộ, chiến sĩ tiên phong, đi đầu trong các phong trào tình nguyện, giúp đỡ đối tượng chính sách, người già yếu, dũng cảm lao mình cứu dân giữa dòng lũ xiết, “cõng” vật liệu lên núi, “tốc lực” hoàn thành việc xây dựng 3.553 căn nhà cho người nghèo tại các huyện biên giới trong năm 2023… Qua đó, ngày càng có nhiều tập thể, cá nhân lập được thành tích được các ngành, các cấp và Nhân dân gửi thư khen ngợi. Trong 10 năm qua, đã có gần 80 lượt cán bộ, chiến sĩ chính quy, bán chuyên trách dũng cảm trong chiến đấu, bị thương trong thực hiện nhiệm vụ, trong đó 1 đồng chí đã anh dũng hy sinh.
Đất nước, quê hương đang dậy khí thế quyết tâm phấn đấu cao nhất thực hiện thắng lợi mục tiêu nhiệm kỳ 2020 – 2025, mỗi cán bộ, chiến sĩ Công an Nghệ An hôm nay lại càng thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, biến niềm tự hào được công tác, chiến đấu trên quê hương Bác Hồ thành động lực, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, lập công dâng Người. Công an Nghệ An nguyện tiếp tục nối dài truyền thống cách mạng “Vì nước quên thân, vì dân phục vụ”, xứng danh đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, đưa quê hương, đất nước đi lên phồn thịnh, hùng cường.
Trải qua 79 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Công an Nghệ An đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng 2 Huân chương Hồ Chí Minh; 2 Huân chương Độc lập; 9 năm liền được Chính phủ tặng Cờ thi đua xuất sắc, 8 năm liên tiếp dẫn đầu toàn lực lượng Công an nhân dân về công tác cải cách hành chính; 21 lượt tập thể, 9 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và nhiều phần thưởng cao quý khác… Đặc biệt, ngày 07/02/2024, Công an Nghệ An vinh dự được Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký Quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Đó là vinh dự lớn, là ngàn hoa chiến công của lực lượng Công an Nghệ An thành kính báo công, dâng lên Đảng, Bác Hồ kính yêu nhân kỷ niệm 76 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh có Sáu điều dạy Công an nhân dân (11/3/1948 – 11/3/2024).
| Ảnh: PV – CTV
| Thiết kế – Kỹ thuật: Thục Linh