Trong hai ngày 11,12/2/2023, loa phát thanh khối 2, P. Cửa Nam (TP. Vinh) liên tục phát ra lời đề nghị các hộ dân sống trong các khu tập thể đến Nhà văn hóa khối để nghe phường công bố dự thảo điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 bảo tồn, tôn tạo Di tích Thành cổ Vinh và lấy ý kiến góp ý. “Lần điều chỉnh quy hoạch này hết sức quan trọng vì liên quan đến vấn đề đất đai, nhà ở của các hộ dân sống trong các khu tập thể. Đề nghị bà con cố gắng sắp xếp thời gian đến dự đông đủ, đúng giờ…” – tiếng ông Khối trưởng rành rọt qua loa phát thanh.
Có mặt tại Nhà văn hóa khối 2 lúc 19h30 ngày 12/2, ở đây đã rất đông người. Họ phần lớn đều là những người cao tuổi, đã khoảng trên 60, thậm chí có không ít người đã vượt tuổi 70. Ai cũng như ai, đều chú mục quanh các bản vẽ điều chỉnh quy hoạch được đơn vị tư vấn cung cấp, hoặc đã ghim sẵn trên các bờ tường, bảng tin Nhà văn hóa. Có những vị trí, do trời tối, ánh đèn hắt đến không đủ sáng, người dân bật đèn điện thoại, cẩn thận dò trên bản vẽ để tìm vị trí quy hoạch khu ở mới của mình. Khuôn viên Nhà văn hóa khối 2 rộn tiếng bàn tán về độ rộng, dài của thửa đất ở mới, về bề rộng của đường giao thông, về số tầng dự kiến được xây, chiều cao nhà…
Nhà văn hóa khối 2 xây đã lâu, cũ kỹ, nhỏ hẹp chỉ đủ chỗ ngồi cho các cán bộ phường, đơn vị tư vấn và vài chục hộ dân, phần còn lại, người đứng, người ngồi hoặc xúm xít xem bản vẽ quy hoạch nên khung cảnh khá lộn xộn. Nhưng trật tự mau chóng được lập lại khi lãnh đạo phường tuyên bố lý do cuộc họp, mời đại diện đơn vị tư vấn giới thiệu dự thảo quy hoạch. Địa bàn khối 2, có 4 khu tập thể Công ty Công nghệ phẩm, Công ty Thực phẩm, Công trường 3 và Xí nghiệp 8 với tổng số 226 hộ dân cư. Khu tập thể Công ty Công nghệ phẩm sẽ thực hiện theo quy hoạch được cấp thẩm quyền phê duyệt năm 2016; 3 khu tập thể còn lại thì thực hiện quy hoạch lại, gồm cả đất ở, đường giao thông, hệ thống thoát nước… Các lô đất ở dân cư theo dự tính có chiều rộng khoảng 4,5m, dài từ 16 – 18m. Về chiều cao công trình, dự kiến tối đa 2 tầng, kiến trúc xây dựng tương đồng. Chiều cao các tầng nhà, các chi tiết kiến trúc, màu sắc đảm bảo hài hòa, có tính thống nhất…
Sau thông tin từ đơn vị tư vấn, ý kiến từ phía người dân khá sôi nổi. Họ đồng thuận bởi mong quy hoạch sẽ được phê duyệt, thực hiện để xóa được những khó khăn hiện tại, và để có được quyền sử dụng đất đối với nơi họ và gia đình đã sinh sống hàng chục năm qua. “Chúng tôi ở đây đã hàng chục năm rồi. Vô cùng vất vả. Do đó tôi mong muốn dự án sớm được thực hiện” – bà Đinh Thị Hoan không góp ý mà bày tỏ tâm tư. Còn ông Phạm Hữu Nhuần có ý kiến: “Tôi nhất trí, đồng tình với bản dự thảo điều chỉnh quy hoạch đã trình bày, vừa đảm bảo cuộc sống, vừa đẹp cảnh quan. Tôi cũng đề nghị sớm thực hiện quy hoạch, không nên kéo dài. Đề nghị đường giao thông phải được láng nhựa. Đường giao thông và mương thoát nước phải được làm trước khi chia lô đất ở cho dân…”. Trong khi đó, ông Nguyễn Minh Khang góp ý: ”Tôi đề nghị đẩy nhanh tiến độ dự án. Diện tích mỗi lô đất chỉ được từ 70 – 80m2. Trong khi đó ở khu vực này có nhiều nhà đang có 4 thế hệ cùng sinh sống, nếu chỉ được xây hai tầng thì không đảm bảo cuộc sống. Nên tôi đề nghị điều chỉnh tăng diện tích lô đất, hoặc nâng chiều cao công trình…”.
Sinh ra, lớn lên tại khu tập thể Công trường 3, thấu hiểu tâm tư tình cảm của người dân, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy phường Cửa Nam, ông Đặng Quốc Lành phát biểu: ”Đây là lần quy hoạch thứ 3. Lần quy hoạch này dựa trên tâm tư, nguyện vọng mong muốn được ở lại của nhân dân. Vì vậy, tỉnh, thành phố và cả phường đã phải ra Trung ương, báo cáo với Bộ Văn hóa về tâm tư, nguyên vọng của dân để đề nghị cho được điều chỉnh quy hoạch. Vì vậy, với diện tích như vậy, quy hoạch như vậy, đề nghị bà con cho ý kiến góp ý, nếu đồng ý thì ghi rõ vào phiếu; còn nếu có băn khoăn, đơn vị tư vấn sẽ ghi chép lại đầy đủ để báo cáo thành phố… ”.
Sau lời phát biểu của Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy phường Cửa Nam, khuôn viên Nhà văn hóa rộ lên tiếng vỗ tay. Và ở đây, 100% hộ dân tham dự đều đồng thuận với bản dự thảo quy hoạch.
Cũng trong khu vực Di tích Thành cổ Vinh, thuộc địa bàn khối 3, phường Cửa Nam còn có 5 khu tập thể Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh, Bảo tàng Nghệ An, Nhà văn hóa trung tâm tỉnh và Công ty Phát hành sách Nghệ An, Trung tâm huấn luyện thể dục thể thao với 105 hộ dân. Vì cảnh sống khốn khổ và vì không đảm bảo quyền sử dụng đất nên đầu tháng 2/2020, các hộ dân đã có đơn gửi đến Báo Nghệ An (đã thông tin tại bài viết “Tháo “vòng kim cô” cho 105 hộ dân” – Báo Nghệ An điện tử ngày 29/2/2020).
Bởi vậy, khi biết các hộ dân này được phường Cửa Nam tổ chức lấy ý kiến góp ý ngày 10/2/2023, chúng tôi đã liên hệ người đại diện trong đơn là ông Nguyễn Hoàng Sơn để nắm thông tin. Qua điện thoại, ông Sơn nói: “Ở chỗ mình nhân dân hoàn toàn nhất trí với bản dự thảo quy hoạch mới. Cụ thể là trong này có 5 khu tập thể thì có 4 khu hoàn toàn đồng ý, chỉ có khu tập thể Nhà văn hóa trung tâm tỉnh thuộc tổ dân cư số 8 thì chưa thống nhất hoàn toàn. Họ có chút vướng mắc, nhưng theo ông Tổ trưởng thì cũng chỉ vướng mắc nhỏ. Mình tin ai thì cũng đồng thuận để tháo cho được vòng kim cô…”.
Liên hệ UBND phường Cửa Nam, được thông tin đêm họp dân ngày 10/2, ở khu vực khối 3 có tất cả 10 ý kiến. Tựu trung, nhân dân đồng thuận, chỉ có ý kiến của 2 hộ dân ở Tổ 8 là còn vướng mắc. Lý do vì họ cho rằng bề rộng của lô đất tái định cư đơn vị tư vấn thông tin hẹp, chỉ được 4m; bên cạnh đó, thì kiến nghị về quyền lợi khi có chênh lệnh giữa đất bị thu hồi và đất tái định cư.
Để khách quan, phường Cửa Nam cho chúng tôi xem toàn bộ ý kiến góp ý của người dân mà phường đã ghi nhận. Đọc những dòng viết này, thật xúc động. Họ, cũng như các hộ dân sống trong các khu tập thể khối 2, đều mong mỏi được hưởng quyền sử dụng đất trên mảnh đất đang sống. Vì vậy, như bà Lê Thị Xuân, ở khu tập thể Công ty Phát hành sách đã phát biểu: “Đất và nhà ở của tôi được hóa giá từ năm 1990 đến nay. Tôi rất mong muốn có hướng xử lý để chúng tôi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, để có cuộc sống ổn định. Đất của tôi 95m2, nếu bây giờ quy hoạch lại còn 80m2 tôi cũng đồng ý theo dự thảo quy hoạch. Tôi nghĩ bà con cũng nên đồng thuận với nhau, mình vì mọi người. Nếu đất nhà nào có bị giảm thì cũng nên chịu thiệt thòi một ít vì mọi người để quy hoạch sớm được thực hiện, mọi người sớm được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để ổn định cuộc sống…”. Hay như ý kiến của ông Nguyễn Hoàng Sơn, được ghi lại như sau: “Tôi đại diện khu tập thể Bảo tàng Nghệ An. Lần này lấy ý kiến nhân dân đã rõ ràng, cụ thể hơn nên mọi người phấn khởi. 12 gian nhà khu tập thể Bảo tàng Nghệ An không có mặt tiền nào dưới 3,5m, các hộ dân chúng tôi đồng tình tái định cư tại chỗ…”.
Về ý kiến băn khoăn, là của ông Trần Đức Thành, cũng được phường ghi lại: “Tôi ở khu tập thể Nhà văn hóa Trung tâm. Xin được đại diện cho khu tập thể có ý kiến. Theo tôi được biết, việc tái định cư ở thành phố Vinh nếu dưới 8 khẩu là 150m2, trên 8 khẩu thì là 200m2. Như nhà tôi rộng 5m, dài 27m, nếu tái định cư thì đất nơi đến nên rộng từ 7 – 8m, nếu không được thì giữ nguyên hiện trạng vì lô đất tái định cư rộng 4m là rất nhỏ. Tôi đề nghị đơn vị tư vấn khảo sát lại, theo tôi thì giữ nguyên hiện trạng, chỉ hộ nào diện tích dưới 40m2 hoặc bề rộng dưới 4m thì thực hiện tái định cư…”.
Gặp Tổ trưởng tổ dân cư số 8, là ông Nguyễn Thiệu Sơn để hỏi chuyện. Ông Sơn cho biết tối 12/2, 29 hộ thuộc tổ 8 đã họp lại để thống nhất ý kiến góp ý dự thảo quy hoạch, sau đó đã có biên bản gửi các cơ quan có liên quan. Cụ thể, 29 hộ thống nhất phương án tái định cư tại chỗ, giữ nguyên diện tích hiện hữu; đề nghị quy hoạch mở đường để các hộ dân đi lại thuận lợi, thực hiện các thủ tục để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để ổn định cuộc sống, sửa chữa nhà ở vì đã xuống cấp nghiêm trọng… “Tóm lại là tổ này cũng đồng ý. Chúng tôi chỉ có yêu cầu là được tái định cư tại chỗ, tránh tình trạng đập phá san phẳng gây thiệt hại cho dân. Làm đẹp cảnh quan, mở đường là đúng, nhưng chỉ giải tỏa hộ nào liên quan. Mong muốn của chúng tôi là như vậy…”.
Trao đổi tâm tư của người dân tổ 8 với Chủ tịch UBND phường Cửa Nam Đặng Hiếu Lam, ông trả lời: “Phường mong muốn nhận được sự đồng thuận của toàn thể nhân dân, để quy hoạch sớm được cấp thẩm quyền phê duyệt. Để qua đó, giải quyết được vấn đề khu tập thể, đồng thời giải quyết được quyền lợi của nhân dân. Về những băn khoăn mà nhân dân đã đưa ra, đơn vị tư vấn đã tiếp thu đầy đủ. Đơn vị tư vấn sẽ rà soát, những ý kiến nào trong phạm vi quy định cho phép sẽ bổ sung vào dự thảo quy hoạch, với những ý kiến khác, phường sẽ có trách nhiệm cùng đơn vị tư vấn làm rõ với bà con để có sự thấu hiểu, chia sẻ, đồng thuận…”.
* * * * *
Biết Báo Nghệ An đã 3 năm tròn dõi theo việc giải quyết tâm tư, nguyện vọng của 341 hộ dân sống trong 9 khu tập thể thuộc khu vực Thành cổ Vinh, lãnh đạo phường Cửa Nam đã chuyển cho chúng tôi xem bản thuyết minh dự thảo điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 bảo tồn, tôn tạo Di tích Thành cổ Vinh. Tại đây, quan điểm, định hướng, nguyên tắc, ý tưởng quy hoạch… được thông tin rõ ràng, mạch lạc. Về kiến trúc các công trình trong khu vực Thành cổ, gồm cả nhà ở dân cư, đã được nghiên cứu kỹ lưỡng, thông tin rõ ràng, với yêu cầu đề ra là không chỉ không ảnh hưởng, mà còn phải hài hòa, tôn vinh được các di tích và cảnh quan chung. Bởi vậy, cảm nhận đây là bản quy hoạch tốt.
Về một vài băn khoăn, sẽ như Chủ tịch UBND phường Cửa Nam Đặng Hiếu Lam đã trao đổi là phường làm rõ với bà con để có sự thấu hiểu, chia sẻ. Nhưng mong sẽ sớm đạt được đồng thuận. Mong sẽ cùng có suy nghĩ như bà Lê Thị Xuân: “Tôi nghĩ bà con cũng nên đồng thuận với nhau, mình vì mọi người. Nếu đất nhà nào có bị giảm thì cũng nên chịu thiệt thòi một ít vì mọi người để quy hoạch sớm được thực hiện, mọi người sớm được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để ổn định cuộc sống”.
