Gần 600 tổ chức, cá nhân nuôi nhốt động vật hoang dã tại Nghệ An được quản lý chặt chẽ

Gần 600 hộ được cấp phép nuôi động vật hoang dã

Theo thống kê của Chi cục Kiểm lâm Nghệ An, đến nay toàn tỉnh đã có 568 hộ gia đình, cá nhân và tổ chức được cấp phép nuôi nhốt động vật hoang dã, với gần 100 loài. Những loài phổ biến được nuôi gồm hươu, nai, chồn hương, nhím, dúi, lợn rừng… Đây là nguồn sinh kế quan trọng, giúp nhiều gia đình thoát nghèo, vươn lên làm giàu. Đặc biệt, hươu, nai – vốn là đặc sản nổi tiếng của xứ Nghệ – được nuôi tập trung tại nhiều địa phương, trở thành sản phẩm hàng hóa chủ lực.

Đáng chú ý, trên địa bàn Nghệ An hiện có 5 hộ được cấp phép nuôi gấu với 14 cá thể. Đây là những hộ đăng ký trước năm 2000, được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho phép nuôi hết vòng đời. Tất cả cá thể gấu đều được gắn chip điện tử theo dõi từ năm 2005 - 2008 và tiếp tục được gắn bổ sung vào năm 2018 để bảo đảm kiểm soát chặt chẽ.

Ông Lê Đại Thắng – Phó Trưởng phòng Quản lý bảo vệ rừng – Bảo tồn thiên nhiên, Chi cục Kiểm lâm Nghệ An cho biết, nhu cầu nuôi nhốt động vật hoang dã tại Nghệ An khá đa dạng, từ mục đích làm cảnh, giải trí, kinh doanh thương mại cho đến nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, nhiều trường hợp người dân còn vi phạm các quy định như không lập bảng kê lâm sản, không đăng ký mã số đối với động vật nuôi. Đây là những lỗi tưởng chừng nhỏ nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến công tác quản lý, giám sát. Chính vì thế, thời gian vừa qua trong quá trình kiểm tra, giám sát, Chi cục Kiểm lâm Nghệ An đã thường xuyên nhắc nhở người dân hoàn thiện theo đúng quy định của pháp luật.

Ông Thắng cũng cho biết, khung pháp lý về nuôi nhốt động vật hoang dã hiện nay ngày càng được hoàn thiện. Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24/6/2025, có hiệu lực từ 1/7/2025.

Theo đó, đối với động vật hoang dã thông thường, hộ nuôi phải đảm bảo nguồn gốc hợp pháp của loài, chuồng trại an toàn, không nằm trong khu vực cấm chăn nuôi, có sổ theo dõi. Trong vòng 3 ngày từ khi đưa động vật về nuôi phải thông báo cho cơ quan kiểm lâm và chính quyền địa phương. Việc mua bán phải lập bảng kê lâm sản.

Riêng với động vật hoang dã quý hiếm thuộc nhóm IIB, hộ nuôi phải xây dựng chuồng trại đúng chuẩn; phải làm hồ sơ đăng ký và được cơ quan kiểm lâm cấp mã số trước khi đưa động vật về nuôi. Cần phải bảo đảm điều kiện thú y, vệ sinh môi trường. Nếu nuôi với mục đích thương mại, phải đăng ký giấy phép kinh doanh theo Luật Đầu tư.

Ngoài ra, đối với những trường hợp nuôi động vật hoang dã để phục vụ nghiên cứu khoa học, thì việc thực hiện nuôi nhốt phải tuân thủ chặt chẽ Công ước quốc tế về buôn bán các loại động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) và các công ước quốc tế khác mà Việt Nam tham gia.

Tăng cường công tác quản lý

Có thể nói, việc gần 600 hộ dân, tổ chức trên địa bàn Nghệ An được cấp phép nuôi động vật hoang dã cho thấy nhu cầu nuôi nhốt động vật hoang dã trong cộng đồng dân cư rất lớn. Đây cũng là cơ hội để khai thác tiềm năng kinh tế – xã hội từ lĩnh vực đặc thù này. Nhưng đi kèm với đó là yêu cầu quản lý ngày càng cao, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ từ chính quyền và người dân.

Trên thực tế, ngoài việc cấp phép cho các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức nuôi nhốt động vật hoang dã, thời gian qua các cấp, ngành, địa phương có liên quan trên địa bàn tỉnh đã đặc biệt chú trọng công tác quản lý, kiểm tra, giám sát hoạt động nuôi nhốt động vật hoang dã, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp.

Mới đây nhất, vào ngày 21/7/2025, Chi cục Kiểm lâm Nghệ An đã ban hành Công văn số 609/KL-BTTN về tăng cường kiểm tra an toàn chuồng trại trong mùa mưa bão năm 2025. Trong đó, yêu cầu các Hạt Kiểm lâm phối hợp UBND cấp xã thường xuyên kiểm tra, đôn đốc cơ sở nuôi nhốt, đặc biệt là nơi nuôi các loài hung dữ như gấu, hổ, sư tử, rắn độc… phải đảm bảo an toàn chuồng trại trước, trong và sau mưa, bão.

Các cơ sở phải chủ động gia cố chuồng trại, kiểm đếm số lượng cá thể, dự trữ thức ăn, thực hiện vệ sinh môi trường, chăm sóc thú y. Quan điểm của tỉnh là tuyệt đối không để xảy ra tình trạng động vật xổng chuồng, gây nguy hiểm cho người dân...

Trước đó, ngày 8/7/2025, Chi cục Kiểm lâm cũng ban hành Công văn số 566/KL-BTTN triển khai Thông tư 27/2025/TT-BNNMT quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm, nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp. Trong đó, yêu cầu các đơn vị trực thuộc, đặc biệt là Vườn Quốc gia Pù Mát và các cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học, nghiên cứu kỹ, phổ biến nội dung Thông tư để thực hiện thống nhất, nghiêm túc.

Bên cạnh công tác thanh tra, kiểm tra, Nghệ An còn chú trọng tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng. Các lớp tập huấn, hội nghị tuyên truyền được tổ chức tại nhiều địa phương, giúp hộ dân hiểu rõ quy định pháp luật, trách nhiệm khi tham gia nuôi nhốt động vật hoang dã. Người dân được khuyến khích giám sát, phản ánh những trường hợp vi phạm, tạo thành “tai mắt” hỗ trợ cơ quan chức năng trong quản lý.

Ông Nguyễn Anh Tuấn - Phó Chi cục trưởng, Chi cục Kiểm lâm Nghệ An cho biết thêm: “Nuôi động vật hoang dã là một mô hình đem lại thu nhập cao cho người dân. Nếu người dân nắm rõ quy định, tự giác chấp hành, thì công tác quản lý sẽ nhẹ nhàng và hiệu quả hơn nhiều. Bởi lẽ, cơ quan kiểm lâm không thể giám sát từng hộ, từng cá thể động vật, mà quan trọng nhất là sự hợp tác, đồng hành từ chính người dân”.