Giáo viên Nghệ An nhận định đề Ngữ văn có tính thời sự và đảm bảo tính phân hóa

Đề văn dễ cảm, giúp học sinh hứng thú khi làm bài

Cô Phan Thị Hồng – giáo viên Trường PTTH DTNT tỉnh nhận xét về tổng thể đề thi phù hợp với cấu trúc đề minh họa của Bộ Giáo dục và Đào tạo trước đó, và đúng theo tinh thần phát huy năng lực người học của Chương trình GDPT 2018.

Theo cô Hồng, ngữ liệu là điểm cộng đầu tiên của đề văn năm nay, với dung lượng vừa phải, ngôn ngữ, chi tiết dễ cảm, giúp học sinh có hứng thú làm bài ngay sau khi đọc đề: Ngữ liệu hay sẽ tác động lớn đến tâm lý thí sinh, khi các em cảm thấy thoải mái, được khơi mạch cảm xúc thì cũng bình tĩnh, tự tin hơn khi triển khai cả bài.

Từ câu đọc hiểu đến viết văn và nghị luận xã hội có tính nhất quán trong chủ đề về quê hương, đất nước. Đây là chủ đề quen thuộc, và chắc hẳn được các giáo viên Ngữ văn ôn tập, ra kiểm tra, thi thử nhiều cho học sinh trong quá trình dạy học và ôn thi. Tuy nhiên, cái hay trong đề này chính là kết nối được thực tế, suy nghĩ, cảm nhận của thế hệ trẻ ngày xưa và thế hệ trẻ ngày nay.

Phân tích chi tiết, cô Phan Thị Hồng cho hay ở phần đọc hiểu gồm 5 câu hỏi, thì 2 câu đầu ở dạng nhận biết kiến thức văn học cơ bản, học sinh có thể dễ dàng làm được. Từ câu thứ 3 trở lên bắt đầu mang tính vận dụng, và câu 4, 5 đã có độ khó, sự phân hóa học sinh nhất định.

Ví dụ câu 4: Nêu vai trò của chi tiết “họ chia nhau tấm giát nằm, vài tấm áo sặc mùi thuốc đạn và chia nhau bầu trời Tổ quốc trên đầu” trong việc thể hiện nội dung văn bản. Với học sinh trung bình, các em có thể làm được, viết được, nhưng để phân tích cho thấu đáo thì phải là học sinh khá giỏi, có năng lực văn chương.

Hay như câu thứ 5, thông thường trong các đề thi thử sẽ nhấn vào hành động nào, nói lên thông điệp gì. Nhưng ở đây, cách đặt vấn đề lại mới lạ hơn, đó là nêu lên sự tương đồng về ý nghĩa của 2 đoạn ngữ liệu. Cách đặt câu hỏi này khiến học sinh phải tư duy, so sánh, từ chi tiết nói lên ý nghĩa, chứ đề ra không nêu sẵn thông điệp để học sinh phân tích.

Tương tự, câu viết văn phân tích tình cảm của Lê dành cho Sơn trong văn bản ở phần đọc hiểu cũng không quá khó. Đây là yêu cầu quen thuộc khi phân tích văn bản. Nhưng cái “phân hóa” của câu hỏi này chính là trong ngữ liệu không có những chi tiết, từ ngữ, hình ảnh nào trực tiếp nói lên tình cảm của 2 nhân vật. Mà thí sinh phải tự mình cảm nhận, chỉ ra được chi tiết, phân tích vai trò ý nghĩa của chi tiết nói lên tình cảm của nhân vật.

Đối với câu nghị luận xã hội, học sinh không khó để viết, và các em có thể làm theo nhiều hướng khác nhau. Chủ đề quê hương, Tổ quốc vốn quen thuộc, cùng với những hiểu biết từ thực tế cuộc sống, học sinh có thể vận dụng để làm theo nhiều hướng khác nhau, theo từng cách hiểu của mình và lấy dẫn chứng minh họa.

Đọc đề này, sẽ có nhiều học sinh thấy mơ hồ, viết chung chung, bởi để nhận diện được đầy đủ “lệnh hỏi” phải là học sinh giỏi văn. Đây cũng là sự phân hóa cao trong đề văn Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 năm nay.

Điều đó, đòi hỏi phải tìm được ngữ liệu được cho trong bài, bám vào chi tiết mà lẩy ra vấn đề nghị luận.

Theo cô Hồng, với đề Ngữ Văn năm nay, thí sinh nắm tốt kiến thức, kỹ năng văn học có thể đạt được 8 điểm. Nhưng từ 8 điểm trở lên sẽ khó và đã đáp ứng được yêu cầu mục tiêu của một đề thi vừa xét tốt nghiệp, vừa xét tuyển đại học.

Đề không mới nhưng vẫn đảm bảo tính thời sự

Nhận định về đề thi Ngữ văn, một giáo viên Ngữ văn đến từ một trường THPT công lập ở huyện Yên Thành cho rằng, đề thi năm nay chủ đề về tình yêu quê hương đất nước nhưng vẫn có tính thời sự: Chúng ta đang ở trong giai đoạn lịch sử của đất nước, trong đó có vấn đề sáp nhập các tỉnh thành. Đề thi đề cập đến vùng trời đất nước và đó là vùng trời chung và dù chúng ta ở đâu thì vẫn là trên quê hương, đất nước mình.

Phân tích kỹ hơn về đề, giáo viên này cũng cho rằng đề lấy ngữ liệu của một nhà văn có nhiều đóng góp cho sự nghiệp văn học nước nhà nên khá hay. Trong phần trích mang đến nhiều thông điệp, đó là vùng trời, là Tổ quốc, là tình cảm, tình đồng chí có sự gắn kết. Câu chuyện của một người lính quê ở Hà Nội và một người lính quê ở Nghệ An cũng giống như bất cứ người lính nào trên đất nước này, họ sẵn sàng xa quê để đi bảo vệ bình yên cho vùng đất khác mà không ngại khó khăn, gian khổ.

Nhận định về đề thi, nữ giáo viên này cho biết, đề phù hợp với việc dùng để xét tốt nghiệp và tuyển sinh đại học: Đề phân hóa nhất là ở câu Nghị luận xã hội 4 điểm. Ở câu hỏi này, với những học sinh tầm trung bình trở xuống sẽ khó khi viết về vấn đề mang tính chất ẩn dụ như vùng trời, bầu trời. Để trả lời câu hỏi, học sinh phải có bước đệm để giải quyết, nhận diện vấn đề một cách rõ ràng. Việc ra đề này phù hợp với tinh thần đổi mới và sẽ không có nhiều học sinh có điểm cao.