Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Với người Thái rêu có thể chế biến ra nhiều món ăn khác nhau và cách chế biến khác nhau như canh rêu, rêu xào, rêu nướng, nhưng món ngon (ảnh trên); Công đoạn hông cách thủy món mọc rêu (ảnh dưới). Ảnh: Lữ Phú
Với người Thái, rêu có thể chế biến ra nhiều món ăn khác nhau và cách chế biến khác nhau như canh rêu, rêu xào, rêu nướng. Nhưng mọc rêu là đặc sản thơm ngon của đồng bào vùng cao Nghệ An. Ảnh: Lữ Phú

Theo chân chị Vi Thị Xoa, và nhiều chị em phụ nữ ở bản Xiềng Tắm, xã Mỹ Lý, huyện Kỳ Sơn ra sông Nậm Nơn, chúng tôi cùng được trải nghiệm một ngày mò rêu của người dân nơi đây.

Để lấy được rêu sạch và ngon, người dân phải lội ra giữa dòng nước chảy xiết. Ảnh: Lữ Phú
Để lấy được rêu sạch và ngon, người dân phải lội ra giữa dòng nước chảy xiết. Ảnh: Lữ Phú

Các chị em bản Xiềng Tắm cho hay, muốn lấy được nhiều rêu non, ngon và ít cát sạn thì phải ra những vùng nước sâu, dòng chảy xiết. “Chỉ có ở đó rêu mới sạch và ngon” - chị Xoa cười chia sẻ. Nói rồi chị đầm mình giữa dòng nước chảy xiết đến ngang ngực, dùng một thanh cật tre không ngừng cạo những mảng rêu đang bám trên các tảng đá dưới đáy dòng Nậm Nơn.

Rêu được người Thái phân chia thành 2 loại: “cay khướng” là loại rêu mọc thành những búi sợi dài, màu sẫm; “cay hín” là loại rêu có màu xanh mơn mởn và mềm như nhung.

Công đoạn làm sạch rêu cũng chẳng kém phần mệt nhọc so với công đoạn lấy. Ảnh: Lữ Phú
Công đoạn làm sạch rêu cũng chẳng kém phần mệt nhọc so với công đoạn lấy. Ảnh: Lữ Phú

Lấy rêu đá là công đoạn vất vả nhất nhưng kỹ hơn lại là lúc làm sạch chúng. Để làm sạch mảng xanh non ấy, những người phụ nữ cần mẫn dùng đá cuội để giã rêu, sau đó rửa lại với nước nhiều lần để cát sạn không thể dính vào. Nhờ thế mà loại thức ăn dân dã trở nên mềm mại hơn và ngon hơn.

“Trước đây khi chưa có lòng hồ thủy điện Bản Vẽ, thì đoạn sông gần bản Xiềng Tắm ta rêu này nhiều lắm, cả bản, cả xã xuống đoạn sông này lấy cũng không hết, còn giờ ít nên đi lấy vất vả lắm, sau nhiều giờ đồng hồ lấy cũng chỉ đủ một bữa ăn thôi, muốn lấy được nhiều hơn thì phải lặn sâu lạnh lắm”

Chị Vi Thị Xoa - bản Xiềng Tắm, xã Mỹ Lý (Kỳ Sơn)

Rêu đá có thể chế biến ra nhiều món ăn khác nhau và cách chế biến khác nhau như: canh rêu, rêu xào, rêu nướng, nhưng món ngon và hấp dẫn nhất là mọc rêu.

Đối với món mọc rêu thì người ta sẽ cắt rêu thành từng đoạn nhỏ, giã các gia vị như tấm gạo, ớt cay, mặc khẻn (tiêu rừng), sả và một ít thịt mỡ lợn tạo độ bóng cho món ăn. Sau đó là gói lại bằng lá chuối thành từng đùm rồi hông cách thủy trên bếp lửa, đến lúc có mùi thơm hấp dẫn tỏa ra là món rêu đã đủ độ chín.

Trong mâm cơm đãi khác ngày tết của người Thái không thể thiếu món rêu. Ảnh: Lữ Phú
Trong mâm cơm đãi khách ngày Tết của người Thái không thể thiếu món rêu. Ảnh: Lữ Phú

Khoảng thời gian rêu mọc và phát triển là từ tháng 11 âm lịch đến tháng 3 năm sau. Khoảng thời gian này trùng với Tết Nguyên đán. Nhưng hiện nay, do yếu tố môi trường nhất là tác động từ các công trình thủy điện, nên môi trường sống của rêu ngày càng bị thu hẹp và ít dần, hiện nay rêu chỉ mọc ở các bản làng vùng cao, nơi đầu nguồn nước ít có sự tác động của con người.

Cũng vì số lượng có hạn nên rêu đá ngày càng có giá và trở thành hàng hóa bán ra thị trường mang lại thu nhập thời vụ cho người dân ở các bản làng còn giữ được môi trường nước sạch.

Với 1 kg rêu tươi đã làm sạch cát, sạn có giá bán từ 15 đến 20 ngàn đồng. Có ngày một người dân ở trên địa bàn xã Mỹ Lý có thể thu nhập từ 400 đến 600 ngàn đồng từ bán rêu. Tuy nhiên cũng còn phụ thuộc vào điều kiện thời tiết.

Với giá bán từ 15 đến 20 ngàn đồng, rêu đã trở thành hàng hóa mang lại thu nhập cho người dân vào dịp Tết. Ảnh: Lữ Phú
Với giá bán từ 15 đến 20 ngàn đồng, rêu đã trở thành hàng hóa mang lại thu nhập cho người dân vào dịp Tết. Ảnh: Lữ Phú

Với tập quán sống gần sông suối, từ bao đời nay người Thái vùng cao đã biết sử dụng các nguồn lợi do sông suối ban tặng, như tôm, cua, cá, ốc và rêu để về chế biến ra các món ăn truyền thống trong bữa cơm hàng ngày cũng như để tiếp đãi khách quý đến nhà vào ngày Tết.

Trước đây người dân trên địa bàn xã Mỹ Lý chỉ hái rêu về chế biến món ăn hàng ngày. Tuy nhiên, bây giờ do môi trường, rêu chỉ mọc ở các đoạn sông thuộc địa phận của các bản dọc biên giới Việt - Lào, như bản Xốp Dương, bản Chà Nga. Do đó tận dụng rêu từ tự nhiên ban tặng, người dân ở các bản đã khai thác về làm hàng hóa bán kiếm thu nhập, nhất là vào dịp Tết này khi nhu cầu thực phẩm tăng cao”.

Ông Vi Khăm Đào - Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Lý, huyện Kỳ Sơn.

tin mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.

Người dân miền Tây Nghệ An đẩy mạnh sản xuất và tiêu thụ đặc sản Tết qua mạng

Người dân miền Tây Nghệ An đẩy mạnh sản xuất và tiêu thụ đặc sản Tết qua mạng

(Baonghean.vn) - Thời điểm cuối năm, các cơ sở chế biến bò giàng, lạp xưởng (Kỳ Sơn, Tương Dương), rượu Khâu Hin (Con Cuông) và thịt chua (Quế Phong)… vừa khẩn trương đẩy mạnh sản xuất, vừa tập trung quảng bá, bán hàng qua các kênh thương mại điện tử cung ứng cho thị trường Tết.

Lạ lùng loại rau đặc sản mọc trên núi cao, sống tốt giữa mùa rét đậm ở vùng biên Nghệ An

Lạ lùng loại rau đặc sản mọc trên núi cao, sống tốt giữa mùa rét đậm ở vùng biên Nghệ An

(Baonghean.vn) - Khi gió bấc tràn về kèm những đợt mưa phùn, cái lạnh miền sơn cước như cứa vào da thịt, cũng là khi những triền núi trồng cải mẹo thẫm xanh. Càng lạnh, cây cải càng xanh tốt, càng giòn và ngon. Đây cũng là thời điểm người dân ở Kỳ Sơn, Tương Dương thu hoạch cải mẹo…

Phụ nữ Thái ở Kỳ Sơn xoay xở giữ nghề truyền thống

Phụ nữ Thái ở Kỳ Sơn xoay xở giữ nghề truyền thống

(Baonghean.vn) - Nghề dệt thổ cẩm ở bản Buộc (xã Bắc Lý, huyện Kỳ Sơn) có từ trăm năm nay. Và ngày nay, phụ nữ Thái ở bản Buộc hàng ngày vẫn cần mẫn bên khung cửi, tìm cách thay đổi mẫu mã, làm ra các sản phẩm mới để thích ứng với thị trường, giữ nghề truyền thống…