Khó có thể phi hạt nhân hóa Triều Tiên trong một năm

Triều Tiên phá hủy bãi thử hạt nhân Punggye-ri. Ảnh: AP

Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo, ông Pompeo sẽ tới Bình Nhưỡng trong ngày 6/7 tới, đánh dấu chuyến thăm lần thứ ba trong vòng ba tháng tới quốc gia Đông Bắc Á này.

Đây là chuyến thăm lần đầu tiên của một quan chức cấp cao Mỹ kể từ cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un hôm 12/6 tại Singapore, nơi mà ông Kim Jong-un cam kết “phi hạt nhân hóa hoàn toàn” bán đảo Triều Tiên.

Chưa đầy 3 tuần trước, Ngoại trưởng Pompeo nhấn mạnh, Mỹ mong muốn Triều Tiên có các bước đi giải trừ hạt nhân “đáng kể” trong vòng 2 năm tới, trước khi kết thúc nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump vào tháng 1/2021.

Giới chuyên gia về không phổ biến vũ khí hạt nhân xem đây là mục tiêu lạc quan, căn cứ vào quy mô chương trình vũ khí của Triều Tiên, và lịch sử nước này vốn luôn trốn tránh và miễn cưỡng khi cho phép xác minh các thỏa thuận giải trừ hạt nhân.

Tuy nhiên hồi cuối tuần qua, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, ông John Bolton, đã công khai kế hoạch tham vọng một năm phi hạt nhân hóa. Khung thời gian nhanh chóng mà ông Pompeo đề xuất ngược lại hẳn với các chiến lược thận trọng, có phương pháp mà hầu hết giới chuyên gia Triều Tiên khẳng định là cần thiết để tạo ra một thỏa thuận phi hạt nhân hóa lâu dài.Giới chuyên gia cho rằng, bất kỳ thỏa thuận vững chắc nào đều yêu cầu ông Kim Jong-un minh bạch hoàn toàn về chương trình của mình, đúng vào thời điểm các thông tin tình báo nhận định, nhà lãnh đạo Triều Tiên sẽ nỗ lực đánh lừa Mỹ về mức độ vũ khí hoặc cơ sở ngầm của quốc gia Đông Bắc Á này.

Màn hình lớn chiếu hình ảnh cuộc gặp thượng đỉnh giữa lãnh đạo Mỹ-Triều. Ảnh: AFP

Cho tới nay, Bình Nhưỡng và Washington chưa đàm phán về các điều khoản về việc Triều Tiên sẽ từ bỏ vũ khí của mình, do đó Bình Nhưỡng có thể sẽ tìm kiếm tầm ảnh hưởng trong các cuộc thảo luận.

Ông Daryl Kimball, giám đốc điều hành Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí cho rằng: “Phi hạt nhân hóa không phải là một nhiệm vụ đơn giản. Không có tiền lệ cho một quốc gia, vốn công khai thử nghiệm vũ khí hạt nhân và phát triển kho vũ khí và cơ sở hạt nhân thành một nhân tố quan trọng, như Triều Tiên trong việc từ bỏ vũ khí hạt nhân”.

Ông David Albright từ Viện Khoa học và An ninh Quốc tế đề xuất một chiến lược, đó là Mỹ cần thuyết phục ông Kim Jong-un công khai danh sách đầy đủ toàn bộ cơ sở và nguyên liệu trong chương trình hạt nhân của mình, trong đó có urani và plutoni.

Chuyên gia này cũng cho rằng, lãnh đạo Mỹ - Triều cần quyết định liệu có cần di dời vũ khí hạt nhân ra khỏi Triều Tiên để phá hủy chúng hay phá hủy ngay bên trong lãnh thổ nước này.

Theo các học giả thuộc trường Đại học Stanford, kể cả khi Triều Tiên hợp tác, quy mô của việc phá hủy vũ khí hủy diệt hàng loạt, được cho là bao gồm hàng chục cơ sở hạt nhân, sẽ vẫn rất khó khăn.

Các chuyên gia này nhận định phải cần tới lộ trình 10 năm, bởi theo họ, "Triều Tiên sẽ không từ bỏ vũ khí cho tới khi an ninh của nước này được đảm bảo”./.