Kiến nghị ‘lạ’ và sự thật ở Tiên Đồng
Là địa phương vùng núi không có hệ thống sông lớn chảy qua, vậy nhưng, đã có ý kiến phản ánh đến HĐND tỉnh Nghệ An: Ở xã Tiên Đồng đang có 5 mỏ cát tổ chức khai thác trái phép! Phóng viên Báo và phát thanh, truyền hình Nghệ An đã đi thực tế tìm hiểu, xác minh sự việc...
Nhật Lân - Võ Hải • 17/08/2025
Là địa phương vùng núi không có hệ thống sông lớn chảy qua, vậy nhưng, đã có ý kiến phản ánh đến HĐND tỉnh Nghệ An: Ở xã Tiên Đồng đang có 5 mỏ cát tổ chức khai thác trái phép! Phóng viên Báo và phát thanh, truyền hình Nghệ An đã đi thực tế tìm hiểu, xác minh sự việc...
.png)
Trong 2 ngày (9 - 10/7), đường dây "nóng" - điện thoại trực tuyến tại kỳ họp thứ 31, HĐND tỉnh Nghệ An tiếp nhận được 47 lượt ý kiến cử tri phản ánh về 57 vấn đề dân sinh bức xúc. Tiếp cận thông tin ý kiến cử tri, chúng tôi (P.V) thực sự quan tâm đến ý kiến của cử tri tên là Hoàng Đình Thiêm, trú tại xã Tiên Đồng, với nội dung phản ánh ở địa phương này có 5 mỏ cát đang tổ chức khai thác trái phép làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sản xuất của nhân dân.
Chúng tôi quan tâm, vì có 2 nguyên nhân. Thứ nhất, đã nhiều ngày qua, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Nghệ An, các lực lượng chức năng trên địa bàn đã, đang tập trung cao độ cho công tác thanh tra, kiểm tra, chấn chỉnh hoạt động khai thác khoáng sản cát, sỏi. Với phản ánh đó của cử tri nếu đúng, thì thực sự là vấn đề rất “nóng”, và trách nhiệm quản lý của chính quyền cùng các lực lượng chức năng trên địa bàn xã Tiên Đồng đang "có vấn đề". Thứ hai, qua những lần đi tác nghiệp ở cơ sở, chúng tôi nắm được một số nét thực tế về 2 xã Tiên Kỳ và Đồng Văn của huyện Tân Kỳ (cũ), nay là xã Tiên Đồng. Lần gần nhất, là tìm hiểu việc thực hiện dự án nước sạch sinh hoạt, đưa nước từ núi cao nơi đầu nguồn một số khe, suối về giúp nhân dân, mà phần đông là đồng bào các dân tộc thiểu số có nước sử dụng. Thế nên biết rằng, ở vùng núi Tiên Đồng không có sông lớn chảy qua, mà chỉ có một số khe, suối như khe Sơn, khe Chiềng. Như thế, phản ánh ở xã Tiên Đồng có tới 5 mỏ cát, thì hơi “lạ”, vẻ như chưa hẳn chính xác.
Quan tâm và bởi sự “lạ” ấy, nên chúng tôi đã liên hệ Phòng Khoáng sản - Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An để nhờ xác định chính xác ở xã Tiên Đồng có bao nhiêu mỏ cát, sỏi. Sau ít phút rà hồ sơ, cán bộ Phòng Khoáng sản thông tin, ở xã Tiên Đồng không có mỏ cát, sỏi nào được Nhà nước cấp phép khai thác.
Bởi “cử tri Hoàng Đình Thiêm” gửi ý kiến phản ánh đến HĐND tỉnh có kèm số điện thoại cá nhân, thế nên, chúng tôi đã theo đó để liên lạc. Vậy nhưng, kết nối nhiều lần thì dù máy thông mà không có người nghe. Chỉ duy nhất 1 lần, có người nghe là một phụ nữ giọng phía Nam, chị ta thông báo đã gọi nhầm số, và khẳng định không quen biết ai là Hoàng Đình Thiêm!
Liên hệ 1 cán bộ từng công tác ở xã Đồng Văn, huyện Tân Kỳ (cũ), thì theo đánh giá của anh, ý kiến phản ánh như vậy là không chính xác. Vì ở xã Tiên Đồng chỉ có một số khe, suối, sau mỗi mùa mưa lụt có bồi lắng cát, sạn ở một số vị trí dọc khe, suối nhưng chất lượng kém. Anh nói: “Ở xã Tiên Đồng chỉ có thể có xảy ra việc người dân thu gom cát, sạn dọc các khe, suối để phục vụ xây dựng trong gia đình, chứ không có chuyện khai thác trái phép tới 5 mỏ cát. Có lẽ người phản ánh quá cường điệu vấn đề…”.
Ít ngày sau, chúng tôi được ông Nguyễn Công Lực - Trưởng phòng Khoáng sản - Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết, Thường trực HĐND tỉnh vừa có văn bản giao Sở xác minh kiến nghị của cử tri Hoàng Đình Thiêm, xã Tiên Đồng. Theo đó, tại Công văn số 134/HĐND-TT ngày 21/7/2025, Thường trực HĐND tỉnh thông tin việc “Ông Hoàng Đình Thiêm, số điện thoại 0981.451.6.. xã Tiên Đồng phản ánh trên địa bàn xã hiện có 5 mỏ cát đang tổ chức khai thác trái phép, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sản xuất của nhân dân”; đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường kiểm tra, xử lý phản ánh của cử tri. Trưởng phòng Khoáng sản Nguyễn Công Lực cũng cho biết, Sở đã có văn bản đề nghị UBND xã Tiên Đồng kiểm tra giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri và tăng cường công tác quản lý Nhà nước lĩnh vực khoáng sản, không để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản trái pháp luật. Đồng thời, đã cử cán bộ về xã Tiên Đồng để xác minh, làm rõ nội dung cử tri phản ánh.
Chúng tôi xác định ở xã Tiên Đồng không có mỏ cát, sỏi được Nhà nước cấp phép khai thác. Tuy nhiên, vẫn có thể có tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép dọc các khe, suối cần phải quan tâm tăng cường công tác quản lý. Vì vậy, Sở đã cử cán bộ phối hợp cùng xã Tiên Đồng xác minh làm rõ để báo cáo Thường trực HĐND tỉnh…”.
Ông Nguyễn Công Lực - Trưởng phòng Khoáng sản - Sở Nông nghiệp và Môi trường
Đầu tháng 8, chúng tôi lên xã Tiên Đồng. Rảo trên địa bàn xã vùng núi này, sử dụng flycam quan sát các khe nước như khe Thiềm, khe Sơn, khe Đá, khe Thần… thì thấy rất ít vị trí có cát, sỏi bồi lắng. Tìm đến những vị trí có cát, gồm các điểm thượng lưu và hạ lưu cầu Kẻ Chiềng, cầu khe Thần, qua quan sát thì trữ lượng cát không lớn, chất lượng cát kém, chủ yếu là cát pha tạp đất, cuội, rác. Nhưng dù vậy, ở những vị trí này có lối mòn dẫn vào bãi, và cũng có một số vết bánh xe vào, ra…
Đến xã Tiên Đồng, các cán bộ ở đây cho biết, Bí thư Đảng ủy xã Lê Thị Thêu là đại biểu HĐND tỉnh, nên sớm nhận được thông tin phản ánh của “cử tri Hoàng Đình Thiêm”; vì vậy, từ ngày 17/7/2025 đã cho ban hành Công văn số 65/UBND- KT, chỉ đạo các lực lượng trên địa bàn xã phối hợp cùng cán bộ xóm, bản tăng cường công tác quản lý, khai thác, tập kết, vận chuyển kinh doanh cát, sỏi trên địa bàn. Khi nhận được Văn bản từ Sở Nông nghiệp và Môi trường thì xã thành lập ngay đoàn kiểm tra, xác minh thông tin. Đoàn kiểm tra của UBND xã có sự tham gia của Công an xã nhiều lần liên hệ với “cử tri Hoàng Đình Thiêm” qua số điện thoại đã gửi đến HĐND tỉnh. Tuy nhiên, điện thoại đổ chuông nhưng không có người nghe. Công an xã Tiên Đồng cũng đã kiểm tra hệ thống dữ liệu dân cư, nhưng không có công dân nào tên là Hoàng Đình Thiêm cư trú trên địa bàn.
Đoàn kiểm tra cũng đã tổ chức kiểm tra thực địa, xác định ở xã Tiên Đồng có 1 suối chính bắt nguồn từ xã Tân Hợp chảy qua các xóm Thung Mòn, Tiến Đồng, Tân Diên, Vĩnh Đồng, Lập Bình, bản Hiện, bản Ỏn, bản Phẩy Thái Minh đến xã Bình Thành Thọ (huyện Anh Sơn cũ) với chiều dài khoảng 20 km. Trên dòng suối này có một số điểm có cát đọng, và có tình trạng một số người dân trên địa bàn khai thác theo phương pháp thủ công, nhỏ lẻ và vận chuyển bằng xe bò, xe trâu để tự phục vụ xây dựng các công trình trong gia đình; không có tình trạng tổ chức khai thác trái phép để kinh doanh thu lợi bất chính.
UBND xã Tiên Đồng sau đó đã có báo cáo gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường. Đồng thời, chỉ đạo tuyên truyền sâu rộng để nhân dân trên địa bàn hiểu, chấp hành nghiêm các quy định pháp luật về đất đai, khoáng sản. Mặt khác, triển khai các giải pháp tăng cường công tác quản lý khoáng sản trên địa bàn, kịp thời phát hiện, ngăn chặn có hiệu quả các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đất đai, khoáng sản...
“Địa bàn xã Tiên Đồng cách các khu vực có mỏ cát được cấp phép khá xa, lại chưa có tổ chức kinh doanh cát, sỏi. Vì vậy, người dân khi có nhu cầu thì phải mua cát, sỏi ngoài địa bàn, chịu thêm chi phí vận chuyển nên giá cát cao hơn khá nhiều so với mặt bằng chung. Đây là một thiệt thòi cho người dân xã Tiên Đồng, vốn dĩ còn rất khó khăn về kinh tế. Bởi vậy, UBND xã đang nghiên cứu quy hoạch một số điểm kinh doanh cát, sỏi để giảm thiểu chi phí cho nhân dân. Mặt khác, để làm tốt công tác quản lý khoáng sản, UBND xã Tiên Đồng sẽ cắm biển nghiêm cấm khai thác cát tại các vị trí có cát, sạn, tăng cường các hoạt động kiểm tra tại những khu vực này…”, ông Đinh Xuân Lãm - Phó Chủ tịch UBND xã Tiên Đồng trao đổi.
Về phía Sở Nông nghiệp và Môi trường, vào ngày 1/8/2025 có Báo cáo số 6214/SNNMT-KS “Về việc giải quyết ý kiến, kiến nghị cử tri phản ảnh qua đường dây điện thoại trực tuyến tại kỳ họp thứ 31, HĐND tỉnh” gửi HĐND tỉnh. Theo đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã cử cán bộ xác minh “cử tri Hoàng Đình Thiêm”, nhưng “người nhận điện thoại có giọng nói miền Nam và xác nhận không phải số máy của ông Hoàng Đình Thiêm”. Dữ liệu theo dõi tại Sở Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, trên địa bàn xã Tiên Đồng không có giấy phép khai thác khoáng sản cát, sỏi đã được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép khai thác. Do vậy, Sở Nông nghiệp và Môi trường khẳng định việc cử tri “có phản ánh trên địa bàn xã hiện có 5 mỏ cát đang tổ chức khai thác trái phép, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sản xuất của nhân dân” là không có sơ sở.
Đồng thời, Sở Nông nghiệp và Môi trường báo cáo công tác xác minh của UBND xã Tiên Đồng, đó là trên địa bàn xã này có 1 con suối chính với chiều dài khoảng 20 km, trên dòng suối khi có nước lũ chảy về có cuốn theo một ít cát đọng trong lòng suối nhỏ; có hiện tượng người dân sử dụng phương tiện thủ công (xẻng xúc, xe trâu, bò kéo vận chuyển) để sử dụng nhỏ lẻ cho xây dựng trong gia đình. Và để chấn chỉnh, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường đã yêu cầu UBND xã Tiên Đồng thực hiện các biện pháp để bảo vệ khoáng sản chưa khai thác nói chung và cát, sỏi nói riêng; tuyên truyền, vận động, giáo dục người dân chấp hành các quy định của pháp luật về khoáng sản; đồng thời, đề nghị Công an xã Tiên Đồng thường xuyên kiểm tra, giám sát, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác, vận chuyển, tiêu thụ khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp…
Tìm gặp cán bộ Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An để trực tiếp xác minh vấn đề đã nêu ở xã Tiên Đồng, ông Hồ Ngọc Hiệp - chuyên viên Phòng Khoáng sản của Sở này cho biết, ông được giao nhiệm vụ ngày 21/7, nhưng thời điểm này có bão số 3 nên đến ngày 24/7 thì mới lên được xã Tiên Đồng. Tuy nhiên, khi lên đến nơi thì phải tạm hoãn việc xác minh do địa bàn Tiên Đồng chịu mưa lớn, nước tại các khe, suối gây lụt ở một số khu vực. Lần lên thứ hai, việc kiểm tra xác minh của ông Hiệp có kết quả tương tự như UBND xã Tiên Đồng đã báo cáo, vì vậy, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã có Báo cáo số 6214/SNNMT-KS ngày 1/8/2025 đến HĐND tỉnh.
Thông tin căn bản không đúng sự thật. Chúng tôi mong nhận được ý kiến, kiến nghị của cử tri để thực hiện tốt hơn nữa công tác của mình. Tuy nhiên, cử tri cần kiến nghị đúng, kiến nghị có cơ sở…”.
Ông Hồ Ngọc Hiệp - chuyên viên Phòng Khoáng sản, Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An
Theo Phó Chủ tịch UBND xã Tiên Đồng Đinh Xuân Lãm, tiếng nói cử tri rất quan trọng. Nhờ những ý kiến của cử tri, các cơ quan chức năng sớm phát hiện được những tồn tại, vi phạm để kiểm tra, xử lý, qua đó, thực hiện tốt nhiệm vụ, chức trách được giao. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch UBND xã Tiên Đồng mong muốn ý kiến kiến nghị của cử tri cần sát thực tế, có tư liệu rõ ràng.
Ông Đinh Xuân Lãm đã trao đổi: “Với chính quyền, khi tiếp nhận ý kiến của cử tri, của nhân dân thì dù có cơ sở hay không thì cũng sẽ tiếp thu, kiểm tra để có phương hướng xử lý kịp thời, đúng quy định của pháp luật. Xã Tiên Đồng khuyến khích người dân trên địa bàn cung cấp thông tin để sớm phát hiện tồn tại, vi phạm trên địa bàn. Tuy nhiên, ý kiến phản ánh cần đảm bảo tính khách quan, chính xác, tránh việc thông tin sai sự thật…”.
Tham gia xác minh ý kiến phản ánh của “cử tri Hoàng Đình Thiêm”, chúng tôi đồng quan điểm với những trao đổi trên của các ông Hồ Ngọc Hiệp, Đinh Xuân Lãm. Thực tế nhiều năm đã chứng minh, nhờ tiếp thu ý kiến của cử tri, cấp ủy và chính quyền các cấp của tỉnh đã giải quyết kịp thời rất nhiều những tồn tại, vướng mắc ở địa phương cơ sở; thậm chí, đã đưa ra ánh sáng, xử lý nghiêm minh không ít vụ việc vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, cũng còn đó những ý kiến kiến nghị chưa sát đúng, dẫn đến mất không ít thời gian của các cơ quan liên quan. Trường hợp ý kiến phản ánh của “cử tri Hoàng Đình Thiêm” là có những thông tin không chính xác, và đã “cường điệu hóa vấn đề” như anh cán bộ huyện Tân Kỳ (cũ) nhận xét. Đây là điều không nên xảy ra, đặc biệt là với vùng núi còn nhiều khó khăn như xã Tiên Đồng!
Tham gia kỳ họp thứ 31, HĐND tỉnh, khi tiếp nhận được ý kiến phản ánh của cử tri đơn vị mình, tôi đã giao UBND xã xác minh làm rõ. Tại cuộc họp HĐND xã sau đó, với vai trò là đại biểu HĐND tỉnh và là Bí thư Đảng ủy xã, tôi đã báo cáo kết quả xác minh của UBND xã với cử tri. Trong đó, nêu thực trạng có một số ít người dân tận dụng cát, sỏi khe, suối để xây dựng trong gia đình; quán triệt cần tăng cường quản lý Nhà nước, tăng cường kiểm tra, giám sát không để nhân dân tự ý khai thác cát, sỏi khi chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép. Bên cạnh đó, tôi cũng đã góp ý việc phản ánh của cử tri. Góp ý nhằm để cử tri trên địa bàn hiểu đúng về quyền của mình. Đưa thông tin không đúng sự thật là vi phạm pháp luật, gây dư luận xấu trong xã hội…”.
Bà Lê Thị Thêu - đại biểu HĐND tỉnh, Bí thư Đảng ủy xã Tiên Đồng
